دانلود مقاله ارشد بررسي مقايسه اي ويژگي هاي خانوادگي زنان روسپي و زنان غيرروسپي

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                       صفحه

چکيده

فصل اول- كليات

مقدمه............................................................................................... 2

بيان مسأله............................................................................................. 5

ضرورت و اهميت تحقيق............................................................................ 8

اهداف تحقيق.............................................................................. 10

فصل دوم- ادبيات موضوع

گفتار يكم- خانواده...................................................................... 12

تعريف خانواده........................................................................ 14

اهميت خانواده........................................................................ 16

گفتار دوم - آسيبهاي خانواده........................................................................ 19

اختلاف خانوادگي....................................................................... 22

خشونت خانوادگي................................................................... 24

تجاوز جنسي عليه زنان................................................................................ 26

تجاوز جنسي عليه كودكان............................................................................ 29

فقر و انحرافات اجتماعي................................................................. 30

طلاق و انحراف................................................................................. 36

اثرات اعتياد والدين بر فرزندان.............................................................................. 42

بزهكاري يكي از افراد خانواده............................................................................... 44

گفتار سوم- روسپيگري................................................................................... 46

تعريف فحشا و روسپيگري................................................................................... 46

الف) بررسي تاريخچه روسپيگري در ملل ابتدايي.................................................... 48

ب) بررسي تاريخچه روسپيگري در ايران.............................................................. 54

يافته‌هايي از اولين همايش ملي آسيب‌هاي اجتماعي ايران در چهارچوب مسأله روسپيگري............ 57

گفتار چهارم- مباني نظري ............................................................................. 61

مقدمه...........................................................................................61

الف) تئوريهاي جامعه‌شناسي....................................................................... 63

نظريه كنترل........................................................................... 63

هيرشي و نظريه علقه اجتماعي....................................................................... 64

ساترلند و پيوند افتراقي.............................................................................. 68

ني و نظريه روابط خانوادگي....................................................................... 72

تئوري کنترل متعادل ............................................................ 76

خانواده و تئوري ارتباطات نسبي........................................................... 77

ثورن بري و نظريه تكاملي........................................................................ 80

نظريه يادگيري اجتماعي بندورا..................................................................... 84

نظريه دين و مذهب....................................................... 85

تئوري اميل دوركيم........................................... 87

نظريه ماركس ............................................................................ 88

ب) تئوريهاي روانشناسي............................................................ 89

تئوري ساليوان....................................................................... 89

تئوري واكنش به رويدادهاي آزاردهنده بركوتيز..................................................... 90

روان‌شناسي فانون (Fanon) .............................................................. 90

نظريه درماندگي آموخته شده................................................................... 91

چارچوب نظري تحقيق ...............................................................................92

مدل نظري تحقيق........................................................................ 94

مروري بر تحقيقات................................................................... 95

فرضيه هاي پژوهش ................................................................. 104

فصل سوم- روش‌شناسي پژوهش

مقدمه.......................................................................... 106

روش تحقيق................................................................ 107

روش جمع‌آوري اطلاعات........................................................ 108

جامعه آماري................................................................ 109

روش نمونه‌گيري و تعيين حجم نمونه..................................................... 110

تعريف مفاهيم تحقيق.............................................................. 111

سطح سنجش متغيرها................................................... 117

روايي و پايايي ابزار اندازه‌گيري............................................................... 119

فصل چهارم – تجزيه و تحليل داده ها

4-1- جداول توصيفي......................................................................... 122

4-2- جداول تبييني و آزمون فرضيات................................................. 133

فصل پنجم – نتايج و پيشنهادات

5-1- نتايج توصيفي...................................................................... 143

5-2- نتايج تبييني..................................................................... 145

بحث و نتيجه گيري................................................................ 162

پيشنهادات.................................................................................. 167

محدوديت هاي پژوهش............................................................169

منابع و ماخذ .................................................170

پيوست

پرسشنامه

گفتار يکم : خانواده

مطالعات انجام يافته توسط متخصصان علوم اجتماعي و دستورات و راهنمايي‌هايي كه پيامبران الهي براي هدايت و رشد و كمال و تربيت انسانها از منبع وحي ابلاغ كرده‌اند، بر نقش نهاد خانواده به عنوان اصلي‌ترين كانون پرورش و تربيت تأكيد شده است.

خانواده نهاد اجتماعي همگاني و با دوامي است كه از دير باز و از دوران ما قبل تاريخ وجود داشته است. استحكامي كه خانواده در روابط اجتماعي افراد ايجاد مي‌كند و روابطي كه بر آورنده مهمترين نيازها و خواستهاي حياتي آدمي است، باعث شده كه به رغم مخاطرات بسيار بعنوان نهادي كه حيات اجتماعات انساني بدان وابسته است، باقي و پايدار بماند.

در همه تعريف‌ها، بدون استثناء، خانواده واحدي از اجتماع قلمداد شده است، يعني جامعه از مجموعه خانواده‌ها تشكيل مي‌شود، بقاء خانواده و موفقيت و شكست جامعه وابسته به خانواده است. اگر خانواده محيطي سالم براي پرورش روح و جسم افراد باشد، در سلامت جامعه مؤثر است.

«خانواده» زنجيره ارتباطي اجتماعي و تضمين‌كننده آرامش و ثبات جامعه است. كودكان نخستين وابستگي‌هاي عاطفي نزديك و صميمي خود را در خانواده بر قرار مي‌سازند و دروني كردن ارزشها و هنجارهاي فرهنگي را در آن آغاز مي‌كنند
(يان رابرستون، 1372 : ص11).

كاركرد عاطفي "خانواده" از نياز انسان به محبت و وابستگي‌هاي عاطفي ناشي مي‌شود. بدون وجود محبت و احساس پيوستگي، خانواده ممكن است با مشكلات عاطفي و رواني مواجه گردد. كودك، درس محبت، رحم و شفقت، نيكوكاري، وفاداري، صفا، خلوص. راستي، شجاعت. فروتني و ساير سجاياي انساني را در نخستين سالها در زندگي خود در دامن پر مهر و محبت پدر و مادر مي‌آموزد. نياز به محبت از مباحث اصلي در روانشناسي تربيتي روانكاري است. كارن هورناي محور اساسي مطالعات خود را نيازهاي اساسي قرار داده و بر محبت و برخورداري از آن در سالهاي اوليه زندگي تأكيد مي‌ورزد.

آدلر مي‌گويد: كودك از نخستين لحظه تولد مي‌خواهد خود را به مادرش بچسباند و مادر تا مدت درازي مي‌گويد عمده‌ترين نقش را در زندگي كودك بازي مي‌كند و نقش مؤثري در ابراز مهر و محبت دارد (كي نيا، 1373 : ص70). كمبود محبت غالباً از عوامل مؤثري است كه نوجوانان و جوانان را به سوي «انحراف» اجتماعي سوق مي‌دهد. دختر نوجواني كه كمبود محبت دارد به هر كسي كه سر راه او قرار مي‌گيرد و به او اظهار محبت مي‌كند علاقه‌مند مي‌شود و چه بسا در اين مسير تباه مي‌شود.

تعريف خانواده

خانواده در لغت به معني خاندان، دودمان و اهل خانه است و طبق تعريف قانون مدني ايران، خانواده عبارت است از زن و شوهر و فرزندان تحت سرپرستي آنها، كه با هم زندگي مي‌كنند و تحت رياست شوهر و پدر هستند (آقابيگلويي و همكاران 1380 : 13). برگسي و لاك در اثرشان خانواده به سال 1953 مي‌نويسند: «خانواده گروهي است متشكل از افرادي كه از طريق پيوند زناشويي، همخوني و يا پذيرش (به عنوان فرزند) با يكديگر به عنوان شوهر، زن، مادر، پدر، برادر و خواهر در ارتباط متقابلند و فرهنگ مشتركي پديد آورده و در واحد خاصي زندگي مي‌كنند» (ساروخاني باقر، 1370 ص135).

مك آريو مي‌نويسد: «خانواده گروهي است داراي روابط جنسي چنان پايا و مشخص كه به توليد مثل و تربيت فرزندان منجر مي‌گردد» (همان منبع 1381 : 135).

خانواده از ديدگاه كاركردگرايان : واحدي است كه تنظيم رفتار جنسي، جايگزين كردن اعضاء، جامعه‌پذيري مراقبت و نگهداري از كودكان، حمايت عاطفي و تعيين جايگاه اجتماعي را به عهده دارد. خانواده در مفهوم اختصاصي آن يك گروه اجتماعي است كه در آن به روابط جنسي زن و مرد مشروعيت داده مي‌شود. توليد مثل به شيوه مشروع امكان‌پذير مي‌گردد. در مقال جامعه، از نظر مراقبت و رشد فرزندان مسئول است. گونه‌هاي خاص مستحكمي از احساسات و عواطف ايجاد و تقويت و بالاخره اينكه يك واحد اقتصادي و حداقل مصرفي است (محسني، منوچهر 1379 : 200).

اداره سرشماري ايالات متحده خانواده را به صورت: «گروهي متشكل از دو يا چند نفر كه از طريق تولد، ازدواج يا فرزند خواندگي با يكديگر مرتبط شده و در يك منزل با هم زندگي مي‌كنند» تعريف كرده است (ساموئل كلادينك 1382 : 24).

سالوادور مينوچين[1] (1974) كه پيشگام خانواده درماني ساختي است خانواده را مكمل جامعه مي‌داند و ابراز مي‌كند كه خانواده سيستمي است كه عملكرد آن از طريق الگوهاي مراوده‌اي صورت مي‌گيرد، او عقيده دارد كه ارگانيسم خانواده بيش از پويايي‌هاي زيستي- رواني يكايك اعضايش است. در ديدگاه سيستمي، خانواده موجودي است كه اعضاء و اجزاء آن با هم تغيير مي‌كنند و به هنگام انحراف، براي حفظ تعادل خود فعال مي‌شوند. طبق اين تعريف اولاً رفتار اعضاء خانواده تابعي از رفتار ساير اعضاء خانواده است و در ثاني خانواده هم مانند هر سيستمي متمايل به حفظ تعادل است، در اين تعريف بر تعامل متقابل اعضاء تأكيد شده است (بهاري 1381 : 10) و سرانجام در اصل دهم قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران عنوان شده است كه خانواده واحد بنيادي جامعه اسلامي است و همه قوانين و مقررات و برنامه‌ريزيهاي مربوط بايد در جهت آسان كردن تشكيل خانواده، پاسداري از قداست ان و استواري روابط خانوادگي بر پايه حقوق و اخلاق اسلامي باشد.

اهميت خانواده

خانواده از بدو پيدايش خود همچون حريمي امن براي افراد جامعه ايفاي نقش نموده است. هر چند كه در بستر زمان، اين نظام كوچك اجتماعي دستخوش تغييرات فراوان گرديد. ليكن هيچگاه از حيات جمعي بشر جدا نماند. هميشه پا بر جاي است و هيچ آسيبي را نمي‌توان سراغ گرفت كه بي تأثير از مسايل نظام خانواده باشد.

خانواده، زنجيره ارتباطي اجتماع و تضمين كننده آرامش و ثبات جامعه بوده و خواهد بود و واحدي است كه كودكان نخستين وابستگي‌هاي عاطفي نزديك و صميمي خود را در آن برقرار مي‌‌سازند زبان را ياد مي‌گيرند و دروني كردن ارزشها و هنجارهاي فرهنگي را در آن آغاز مي‌كنند. نفوذ خانواده را در تربيت كودكان از دو جهت مي‌توان مطالعه كرد يكي از جهت كنش اجتماعي آن، كه تأمين ارزشها و ايجاد صميميت و همكاري ميان اعضاء خانواده است و ديگري كنش رواني خانواده كه در حقيقت پايه‌هاي شخصيت كودكان را پي‌ريزي مي‌نمايد و به فعاليتها، افكار و عواطف آينده آنان شكل خاص مي‌بخشد، روانشناسان نشان داده‌اند كه تربيت سالهاي اوليه كودكي از نظر پيدايش خصوصيات و حالات معيني در انسان، تأثير بسيار عميقي دارد (صانعي 1373 : ص193).

اهميت خانواده براي عده‌اي از روانشناسان به اندازه‌اي است كه عده‌اي بر آن شدند كه به جاي روان درماني فرد، از طريق روان درماني خانواده كژ رفتاريها را بهبود بخشند و سلامت روحي را به افراد باز گردانند، خانواده هم مي‌تواند در پرورش استعدادهاي نوجوانان و همنوايي او با جامعه و هم در به انحراف كشاندن و ناهمنوايي نوجوانان با اجتماع تأثير شگرف داشته باشد.

اصولاً محيط‌هاي نامساعد خانوادگي سبب بار آمدن فرزندان ناسازگار و ناامن مي‌شود. فضاي خانوادگي نامناسب و متشنج، بهداشت رواني نوجوان را در معرفي تهديد قرار مي‌دهد. و صدماتي براي او وارد مي‌كند كه در دوره‌هاي بعدي عمر فرد به گونه‌اي ظاهر مي‌شود.

جامعه‌شناسان خانواده را يكي از شالوده‌هاي اساسي حيات اجتماعي محسوب مي‌كنند. به همين جهت وظايفي كه به عهده اوست بسيار سنگين و در خور اهميت فراوانند، تعليم و تربيت فرزندان كه مردان و زنان فرداي اجتماع را تشكيل مي‌دهند و مسئوليت آينده به دوش انان است و همچنين پرورش شخصيت نسل آينده از عمده‌ترين وظايف خانواده است و بايد از اعضاي خود افرادي مفيد بسازد و با اجتماعي كردن و تطبيق دادن آنها با جامعه‌اي كه در آن زندگي مي‌كنند عناصر سودمندي را تحويل اجتماع دهد.

اعلاميه حقوق بشر بر حمايت دولت و جامعه از نهاد خانواده به عنوان ركن طبيعي و اساسي جامعه تأكيد دارد و مي‌گويد، كودكان براي رشد كامل و هماهنگ شخصيت خود بايد در محيط خانواده، در فضاي شاد و داراي عشق و تفاهم پرورش يابند بنابراين همه نهادهاي جامعه بايد به تلاشهاي والدين و ديگر عوامل پرورش و مراقبت از كودكان در محيط خانواده احترام بگذارند و از آنها حمايت كنند چنين مفاد و مطالبي در كنوانسيون حقوق كودك نيز گنجانيده شده است (نشريه بيست و هفتمين اجلاس ويژه- مجمع عمومي ملل متحد2001).

در جوامع جهان سوم، خانواده از چند جهت حائز اهميت بيشتري است:

1- در اين جوامع تا آن اندازه، تقسيم كار صورت نگرفته است كه، بتوان نقش خانواده را در قسمتهايي به نهادهاي ديگر واگذار نمود.

2- نهادهاي موجود ديگر كه مسئوليت جامعه‌پذيري را به عهده دارند به هيچ وجه براي اجتماعي شدن فرزندان كاملاً قابل اعتماد نيستند.

3- ميزان آنومي و لذا انواع انحرافات براي بچه‌ها در اين جوامع معمولاً زياد است و نيروهاي كنترل‌كننده دولتي در اين زمينه به علت مشكلات چندان مؤثر نيستند. لذا اهميت خانواده در تربيت، آموزش و هدايت بچه‌ها بسيار بيشتر است و لازم است كه اولياء در اين زمينه در روابط به فرزندان، نظارت و كنترل هم وقت بيشتر بگذارند و هم مطالعه بيشتري نمايند (رفيع‌پور، فرامرز، 1378 : ص21).

گفتار دوم: آسيبهاي خانواده

خانواده بهم ريخته منبع رفتارهاي ضد اجتماعي مي‌باشد زيرا اين تنها محيطي است كه به او تحميل شده است. او در اينجا متولد شده و به ادامه زندگي در همين محيط مجبور مي‌باشد به همين خاطر به آن نام محيط بي چون و چرا يا اجتناب ناپذير داده‌اند. در صورتيكه خانواده هدف از تشكيل خود را به خاموشي بسپارد اهداف و وظايف خود را در فرزند پروري ناديده بگيرد و يا توانايي صحيح برقرار ساختن روابط با ساير افراد خانواده و جامعه و مقابله با مشكلات و مسائل فردي و گروهي را كسب كرده باشد و يا از دست داده باشد و نتواند خود را با تحولات و تغييرات جامعه و محيطش همگام سازد. و در اين راه علائق فردي، گروهي، عواطف و نيازهاي خود را منكر شود، چهره مقدس خانواده مخدوش مي‌گردد و بالطبع در اين راستا ستيزه‌ها، مجادله‌ها و طردها، تكذيب‌‌‌ها، خواست‌ها و تأييدهاي ناروا در ميان خواهد بود و  والدين كه عهده‌دار ياري دادن، مرارت كردن و اداره نمودن تشكيلات خانواده خود هستند اگر در انجام اين وظايف شكست بخورند ديگر نفوذ واقع بينانه و منطقي خود را در ارتباط با فرزندان از دست خواهند داد. خانواده براي فرزنداني كه از چنين نعمتي برخوردار نيستند محل شكل گرفتن افكار مختل و ناشايست مي‌گردد و در بعضي از اين خانواده‌ها وضعيت خانواده طوري است كه فرزندان در آن احساس نا امني مي کنند و هميشه نگران آتيه خود هستند اختلافات شديدي كه بين والدين از يك طرف و والدين و فرزندان از سوي ديگر بين خواهران و برادران، بين والدين واقوام در مورد مسائل گوناگون وجود دارد مشكلاتي را براي آنها به وجود مي‌آورند که منجر به مشكلات و انحرافات رفتاري در بين نوجوانان خانواده مي‌شود. از نظر مبناي رشد شخصيت ، مهمترين ريشه‌ها را بايد در خانواده و در روابط بين والدين و فرزندان جستجو كرد. كودكان نگرشهاي اجتماعي را نخست از خانواده مي‌آموزند و ممكن است در پاره‌اي موارد نسبت به بزهكاري نگرشهاي مساعدي در خانواده كسب كنند. تحقيقات و شواهد زيادي گوياي اين واقعيت است كه در پس بسياري از بزهكاري‌‌‌‌هاي نوجوانان كانون خانواد‌گي ناسالم و متلاشي شده‌اي پنهان است.

بيشتر بزهكاران متعلق به خانواده‌هايي هستند كه در آن از محبت و تفاهم اثر كمي وجود دارد و غالباٌ داراي خانواده‌هاي از هم پاشيده ( بر اثر طلاق، مرگ يكي از والدين و يا جدايي آنها به هر علتي) مي‌باشند ( نوابي نژاد 1475 : 113). 

خانه‌اي كه اعضاي آن با هم كار و تفريح مي‌كنند و با اتفاق نظر تصميمات مهم مي‌گيرند، بي ترديد كودكان و نوجواناني داراي اعتماد به نفس مي‌پرورند. از سوي ديگر كودكان و نوجواناني كه در خانه‌هاي مملو از سوء ظن و عيب جوئي و تنش، بزرگ مي‌شوند، دريافتن هويت خويش و ايجاد روابط مطلوب با گروه همسالان دچار مشكل خواهند بود، نوجوان متعلق به اين گونه خانه‌‌ها اغلب دچار مشكلات رفتاري شده و به خيابان و گروههاي مختلف از جمله گروه بزهكاران پناه مي‌برد ( همان منبع198).

براي آنكه كودك بتواند به شيوه‌اي سالم و بهنجار رشد و تكامل يابد، نيازهاي شخصيتي، فيزيكي و اجتماعي او بايد در حد معتدل ارضا شود. مشكلات رفتاري،بزهكاري، و ناشادي كودك و نوجوان اساساٌ مربوط به ناكامي در رفع اين نيازهاست. شرايط نامساعد خانوادگي در كودكان و نوجوانان، ايجاد ناكامي و سرانجامي ناسازگاري مي‌كند از جمله اين شرايط. خانواده‌هاي از هم پاشيده، طردشدگي، سخت‌گيري و خشونت، آگودگي اعضا خانواده... مي‌‌باشد.

خانواده به عنوان نخستين پايگاه آموزشي و پرورشي و از اساسي‌ترين عوامل تشكيل شخصيت كودك است. بدون ترديد هر گونه نارسايي و نقص در ساخت خانواده مي‌تواند از همان طفوليت در رشد و  پرورش كودك  تأثير نامطلوبي داشته باشد به ميزاني كه فضاي خانواده نامناسب و ناسالم باشد، بهداشت رواني فرد نيز به همان نسبت در معرض آسيب قرار مي‌گيرد و صدمات ناشي از چنين محيط ناسالمي در هر يك از دوره‌هاي بعدي رشد به گونه‌اي نامطلوب ظاهر مي‌شود.

اختلاف خانوادگي:

مشاجرات دائمي ميان پدر و مادر يا ساير افراد خانواده موجب اختلال تعادل عاطفي فرد مي‌شود و سبب مي‌شوند كه كودك همواره در اضطراب و ترس زندگي كند چه دائماٌ نگران است كه مبادا اين مشاجرات باعث محروميت او از محبت يكي از آنها باشد از طرف ديگر نمي‌داند حق را به كدام يك از آنها بدهد. اگر به هيچ يك توجه نكند مانند آن است كه از محبت هيچ كدام برخوردار نيست پس ناچار مي‌‌كوشد گفته‌هاي يكي از آنها را به اجبار تصديق كند، اما اين انتخاب براي او مشكل است و او را در كشمكش رواني قرار مي‌دهد و اگر به يكي از آنها حق بدهد، بي اختيار نسبت به ديگري بي مهر شده است.

تشنج در محيط خانوادگي منجر به تشويش، فشار رواني، نا امني وميل به ارزيابي جهان به عنوان جاي نا امني و خطرناك در كودكان مي‌شود (شعاري‌نژاد، 1354 : 103). آنچه كه در مورد اختلاف والدين بيشتر جلب توجه مي‌كند، علت اختلاف آنهاست كه مبين نابساماني‌ها و نارسائيهاي موجود در خانواده مي‌باشد. گاهي مشكلات خانواده منجر به قهر و حتي ترك يكي از والدين از محيط خانواده مي‌شود. بنابراين ملاحظه مي‌شود كه اختلاف خانوادگي و ناسازگاري زن و شوهر با هم تأثير مستقيم و نامطلوبي بر روي كودكان معصوم گذاشته و غالباٌ آنها را به سوي ارتكاب جرم ويا خودكشي سوق مي‌دهد.

زيرا در خانواده‌اي كه تفرقه و جدايي حكومت مي‌كند اگر چه طفل عملاٌ و در ظاهر امر از كانون خانوادگي طرد نشده ولي باطناٌ طفل خود را بي پناه و منزوي حس خواهد كرد، مخصوصاٌ كه در چنين مواقعي اطفال غالباٌ از محبت پدر و يا مادر ويا هر دو محروم شده و بالنتيجه پژمرده و عبوس و بي حوصله مي‌گردد. (شامبياني1375 :199) مشكلي كه در بعضي از خانواده‌ها به چشم مي‌خورد وجود نوعي طلاق رواني است يعني با اينكه خانواده از نظر رواني و دروني از همديگر جدا نيستند روابط آنها سرد و خشك همراه با تهديد و گاه توبيخ و اهانت است.

در چنين خانواده‌‌‌اي، نوجوان احساس مي‌ كند كه به خانواده خود تعلق ندارد و آنها را مدل خوبي براي تبعيت نمي‌‌‌داند به رفتارهاي متعارض وناسازگاري كشانده مي‌شود(احمدي،1375 : 42)، تعارض بين اعضاي خانواده بر وحدت و يگانگي آن لطمه مي‌ زند شدت تعارض موجب بروز نفاق، پرخاشگري وستيزه جويي و سرانجام اغلال وزوال خانواده مي‌ گردد. كانون خانواده كه بر اثر تعارض و نفاق و جدال بين  پدر و مادر آشفته است آثاري در روان كودك مي‌گذارد كه چندين سال بعد به صورت عصيان جواني و سركشي از مقررات اجتماعي بروز ‌‌مي‌‌كند پائول انديس، در مطالعه خود نشان داده است كه جوانان داراي مسائل شخصيتي وناسازگاري بيشتر در خانواده‌‌هاي پرمشاجره، مشاهده مي‌ شود تا خانواده‌‌هايي كه به علت مرگ يا طلاق گسسته شده‌‌اند.

 

تعداد صفحات:200

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت ورد wordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.

:: برچسب‌ها: پایان نامه روانشناسی,پایان نامه کارشناسی روانشناسی,پایان نامه ارشد روانشناسی,مقاله روانشناسی,مقاله کارشناسی روانشناسی,مقاله ارشد روانشناسی,تحقیق روانشناسی ,
:: بازدید از این مطلب : 13

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

دانلود مقاله ارشد بررسی تأثیر مشاوره گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل بر سازگاری دانش آموزان  

 

فهرست مطالب:

عـنـوان

شماره صفحات

فهرست مطالب……………………………………………………………………..

الف

فهرست جداول……………………………………………………………………...

ث

فهرست نمودارها………….………………………………………………….……..

ث

چكيده……………………………………………………………………………..

1

فـصـل اول

كليات تحقيق

مقدمه............………………………………………………………………………..

2

بيان‌مسئله..................................………………………………………………………....

3

ضرورت و اهميت مسئله تحقيق.....……………………………………………………

5

اهداف پژوهش ………………………………………………………………….....

6

فرضيه‌هاي پژوهش …………………………………………………………………..

متغيرهاي پژوهش .................................................................................................................................................

7

7

تعاريف متغیرها(مفهومي و عملياتي)............................................................................................... ………

8

تعریف نظری مشاوره گروهی با رويكرد تحليل رفتار متقابل  .........……………................................

8

تعریف عملیاتي مشاوره گروهی با رويكرد تحليل رفتار متقابل  ................................................................

8

تعریف نظری سازگاری .......................................................................................................................................

9

تعریف عملیاتي سازگاری .....................................................................................................................................

10

فصل دوم

ادبيات و پيشينة تحقيق

مقدمه............………………………………………………………………………..

13

بخش اول: سازگاری و مبانی نظری آن……………………………….………...............

13

تعریف سازگاری  ..........................................................................................................................................

13

    عوامل موثربرسازگاری .................................................................................................................................

14

     انواع سازگاری ..............................................................................................................................................

17

  روشها یا اشکال سازگاری ..........................................................................................................................

23

      ملاکهای سازگاری مطلوب ........................................................................................................................

24

      ویژگیهای افراد سازگار ...................................................................................................................

25

بخش دوم: تحلیل رفتار متقابل .......................……………………….………………

27

نظریه تحلیل رفتار متقابل ..........................................................................................................................

27

مبانی نظری تحلیل رفتار متقابل................................................................................................................

28

الگوی حالات نفسانی ...................................................................................................................................

28

موقعيت‌های روانی و طرحهای زندگی .....................................................................................................

32

 آسیب شناسی روانی ...................................................................................................................................

34

          الف : آسیب شناسی ساختی .........................................................................................................

24

         ب: آسیب شناسی کارکردی ...........................................................................................................

35

هدف درمان در تحلیل رفتار متقابل ........................................................................................................

35

فرآیند گروهی در رویکرد تحلیل رفتار متقابل ..........................................................................................

36

مشاوره و درمان ..............................................................................................................................................

38

        الف : تحلیل درمان ساختار...............................................................................................................

38

        ب: تحلیل درمان تبادلها ..................................................................................................................

39

ارزشهای مشاوره گروهی  .............................................................................................................................

40

 جمع بندی مطالب  .......................................................................................................................................

42

بخش سوم: مروری برپیشینه  تحقیق .........................……….…………………................

43

مطالعات صورت گرفته در داخل کشور  ....................................................................................................

43

مطالعات صورت گرفته در خارج از کشور ...................................................................................................

46

تحلیل و نتیجه گیری سازگاری از دیدگاه تحلیل رفتار متقابل ...................................................

48

فصل سوم

روش اجراي تحقيق

مقدمه.........................................…………...……………………….….…………….........

52

روش تحقيق..................……………………………………………………………..

52

جامعه آماري تحقيق............. ………………………………………………………...

52

نمونه و روش نمونه گیری ... …………………….…………….......……….. ……….

52

ابزاراندازه گیری و روایی وپایایی آن ............................................................................................................

53

پرسشنامه سینهاوسینگ .......…………………........……........………....................................

53

پایایی پرسشنامه سینهاوسینگ .......…………………........……........……….......................

55

روایی (اعتبار) پرسشنامه سینهاوسینگ . .......…………………........……........……….......

55

روش تجزيه و تحليل داده‌ها............ …….......…………………........……........……….......

56

شیوه اجرا ومراحل انجام پژوهش .......…………………........……........………....................

56

گزارش جلسات مشاوره گروهی با رويكرد تحليل رفتار متقابل  .......…………………..........

57

فصل چهارم

تجزيه و تحليل اطلاعات

مقدمه.........................................…………...……………………….….…………….........

60

اطلاعات توصيفي مربوط به مشخصات دموگرافيك نمونه‌هاي تحقيق...........

62

تجزيه و تحليل داده‌ها.........……………………………………….......

73

فرضیه اصلی ....................................................................................................................................................

74

فرضيه فرعی اول .............................................................................................……….. ..........................

75

فرضيه فرعی دوم ................................................................................................. ....................………..

76

فرضيه فرعی سوم ....................................................................................................……… ......................

77

فرضيه فرعی چهارم .........................................................................................................………...............

77

فصل پنجم

بحث و نتيجه گيري

مقدمه.........................................…………...…… ........………………….….……………

80

يافته‌هاي پژوهش .....................................…………...…… ........………………….…….

80

      الف : نتایج حاصل از توصیف داده ها ................................................................................................

80

      ب: بحث و تفسیر نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل فرضیه ها .......................................................

81

پـيشنـهادات تحقيق.................................................................................................................………..

87

الف- پيشنهادهاي  برخاسته از پژوهش .........................…………...….…. ...................................

87

ب- پيشنهادات براي انجام تحقيقات بعدي...……………………….….…………… .....

88

  محدودیتها ...........................................................................................................................................................

88

منـابـع

منابع فارسي..................................…………...……………………….….…...…………

90

منابع لاتين....................................…………...……………………….….………….…...

95

پيـوست

پيوست 1- پرسشنامه سینهاوسینگ و كليد پرسشنامه  ……...…………………….........

 

پيوست 2- فرم ساختار بانک اطلاعات ، پایان نامه های کارشناسی ارشد و رساله های دکتری ...

 

پیوست 3- فرم ارائه چکیده پایان نامه یا رساله .....................................................................................

پيوست 4 – خلاصه كامل جلسات گروهي ..............................................................................................

 

فهرست جداول:

عـنـوان                                              

شماره صفحات

جدول 1-3 :  ضرایب پایایی پرسشنامه سازگاری سینهاوسینگ ..............................................................

55

جدول 2-3 : ماتریس همبستگی سه حوزه پرسشنامه سازگاری سینهاوسینگ ..................................................

55

جدول 1-4 : توصیف ویژگی های نمونه های مورد پژوهش ....................................................................................

62

جدول 2-4 : توزیع فراوانی سطح تصحیلات والدین نمونه های مورد پژوهش ....................................................

62

جدول 3-4 : توزیع فراوانی شغل والدین نمونه های مورد پژوهش ........................................................................

63

جدول 4-4: توزیع فراوانی رشته های تحصیلی والدین نمونه های مورد پژوهش ...............................................

64

جدول 5-4: توزیع فراوانی پایه تحصیلی والدین نمونه های مورد پژوهش ............................................................

64

جدول 6-4 : توزیع فراوانی سازگاری عاطفی ، اجتماعی و آموزشی نمونه های مورد پژوهش ..........................

69

جدول 7-4 : نتایج توصیفی مولفه های سازگاری دردو گروه آزمایش و کنترل ...................................................

70

جدول 8-4: نتایج تحلیل کواریانسی مقایسه نمرات پس آزمون گروه آزمایش با کنترل در مقیاس سازگاری کل  ...................................................................................................................................................................................

74

جدول 9-4: نتایج کواریانسی مقایسه نمرات پس آزمون گروه آزمایش با کنترل در مولفه اجتماعی مقیاس سازگاری ..............................................................................................................................................................................

75

جدول 10-4 : نتایج کواریانسی مقایسه نمرات پس آزمون گروه آزمایش با کنترل در مولفه اجتماعی مقیاس عاطفی .....................................................................................................................................................................

76

جدول 11-4: نتایج کواریانسی مقایسه نمرات پس آزمون گروه آزمایش با کنترل در مولفه اجتماعی مقیاس آموزشی  ..................................................................................................................................................................

77

جدول 12-4 : نتایج آزمون T گروههای مستقل برای مقایسه میانگین سازگاری در پایه اول و دوم .............

78

فهرست نمودارها

نمودار 1-4 : ترتیب تولد نمونه های مورد پژوهش ......................................................................................................

65

نمودار 2-4 : فراوانی و درصد مولفه های سازگاری در نمونه های مورد پژوهش ..................................................

67

نمودار 3-4 : نتایج توصیفی مولفه های سازگاری در دو گروه آزمایش و کنترل ...................................................

72

مقدمه

در اين فصل ابتدا مواضع نظريه پردازان در رابطه با موضوع مورد پژوهش (مشاورة‌گروهي با رويكرد تحليل رفتار متقابل و سازگاري اجتماعي، عاطفي و آموزشي) مورد بحث و بررسي قرار مي‌گيرد و سپس تحقيقات عملي انجام شده در ارتباط با موضوعات مورد نظر، بيان مي‌گردد.

الف) زمينه نظري پژوهش

سازگاري

1- تعريف سازگاري

واژه سازگاري در لغت‌نامه دهخدا به معناي موفقيت در كار، حسن سلوك و  .. به كار رفته است. مفهوم سازگاري از واژة انطباق در زيست‌شناسي گرفته شده است كه يكي از پايه‌هاي نظريه تكامل داروين[1] (1895) است و به ساختارهاي بيولوژيكي و فرايندهايي كه زنده ماندن انواع موجودات را تسهيل مي‌كند، اشاره دارد. (به نقل از لازاروس[2]، 1974).

بنابه تعريف، سازگاري يك ساختار فيزيولوژيكي يا كالبد شناختي، يك فرايند زيست‌شناختي، يا يك الگوي رفتاري است كه در طول تاريخ به بقا و توليد مثل كمك كرده است (ويلسون[3]، 1975) سازگاري از راه انتخاب طبيعي به وجود مي‌آيد و بايد قابل انتقال از راه توارث باشد (هرگنهان و السون[4]، ترجمه سيف، 1383).

سازگاري در قاموس روان‌شناسي عبارت است از رابطه‌اي كه هر ارگانيسم با توجه به  شرايط پيرامون محيطش، با محيط برقرار مي‌كند. اين اصطلاح معمولاً به سازگاري روان‌شناختي يا اجتماعي اشاره دارد و با اشاره به معناي ضمني مثبت آن وقتي به كار گرفته مي‌شود كه فرد در يك فرايند مستمر و پرمايه براي ابراز استعدادهاي خود و واكنش نسبت به محيط و در عين حال در جهت تغيير آن به گونه‌اي مؤثر و سالم، درگير است (ربر[5]، 1995، به نقل از فرقداني، 1383).

مك دانلد(1985) مي‌گويد:‌ «وقتي مي ‌گوئيم فردي سازگار است كه پاسخهايي كه او را به تعامل با محيطش قادر مي‌كند، آموخته باشد و به طريق قابل قبول اعضاي جامعه خود رفتار كند تا نيازهاي او ارضا شوند. يك فرد در يك موقعيت اجتماعي خاص مي‌تواند خود را به راههاي گوناگون با آن موقعيت تطبيق دهد يا سازگار كند»( فنوني، 1380).

سازگاري فرايندي است در حال رشد شامل توازن بين آنچه افراد مي‌خواهند و آنچه جامعه‌شان مي‌پذيرد. يا به عبارت ديگر سازگاري يك فرايند دو سويه است. از يك طرف فرد به صورت مؤثر با اجتماع تماس برقرار مي‌كند و از طرف ديگر اجتماع نيز ابزارهايي را تدارك مي‌بيند كه فرد از طريق آنها توانايي‌هاي بالقوه خويش را واقعيت مي‌بخشد (نيوكا و كپل[6]، 1991، به نقل از فرقداني، 1383).

سازگاري به فرايندهاي روان‌شناسي كه مردم را با تغييرات روزمره هماهنگ مي‌كند، اشاره دارد و آنها را مورد بررسي قرار مي‌دهد (وايتن و ليوييد، 1997 به نقل از شهسواري، 1382). سينهاوسينگ در سال 1993 از سازگاري تعريفي ارائه كرده‌اند: سازگاري عبارت است از ثبات عاطفي و جسارت در روابط اجتماعي و نيز علاقه به تحصيل و مدرسه در فرد، كه به صورت سازگاري عاطفي، سازگاري اجتماعي و سازگاري آموزشي ديده مي‌شود (سينهاوسينگ، 1993، ترجمه كرمي ، 1377).

2- عوامل مؤثر بر سازگاري

سه كانون اصلي سازگاري، خانواده، مدرسه، و دوستان است.

الف) خانواده

خانواده به ويژه مادر نخستين و مهمترين نقش را در رشد شخصيت، فرايند اجتماعي شدن و سازگاري فرد بر عهده دارد، زيرا محيط خانواده، نخستين محيطي است كه در آن كودك،‌از كيفيت تعاملات انساني آگاهي مي‌يابد. پژوهش‌هاي انجام شده نشان مي‌دهد كه عوامل و روابط خانوادگي از جمله ارتباطات عاطفي درون خانواده بر رشد شخصيت و سازگاري فرد تأثيري بسيار مهم و حياتي دارد (هك[7]، 2000؛ به نقل از درويزه، 1383).

همچنين پژوهشگران دريافته‌اند كودكاني كه در ساختارهاي خانوادگي غير سنتي زندگي مي‌كنند، سازگاري ضعيفي را به صورت رفتارهايي مانند پرخاشگري و رفتارهاي ضد اجتماعي، مشكلات ارتباطي، ميزان بالاي ترك تحصيل، مصرف مواد مخدر و الكل –  نشان مي‌دهند. مشابه همين نتايج در بررسي بر كودكان طلاق و فرزند خوانده‌ها و نيز كودكاني كه با يكي از والدين زندگي مي‌كنند، به دست آمده است. (البجيور[8] و همكاران، 2004).

با رضایت زناشويي برخورد و درگيري بسيار بالاي والدين دانش‌آموز و ارتباط و دلبستگي ضعيف بين دانش‌آموز و پدر و مادرش مي‌تواند بر سازگاري تحصيلي و شخصي و نيز سلامت روان‌شناختي او تأثير منفي داشته باشد (گردس[9]، 1994؛ به نقل از عيديان، 1385)

به طور كلي‌گويي محيط خانواده مهمترين عامل سازگاري كودك است. عواقب ناشي از تربيت توأم با خشونت و سردي در همان سالهاي اوليه زندگي ظاهر مي‌شود و دوران مدرسه و حتي نوجواني و بزرگسالي را تحت تأثير قرار مي‌دهد(كديور، 1382).

ب) مدرسه

مدرسه به خاطر مشخص نمودن وظايف و حقوق افراد و انتقال ارزشهاي اجتماعي يكي از مراكز مهم اجتماعي شدن فرد تلقي مي‌گردد. يك سلسله هنجارهاي رفتاري وجود دارد كه انتظار مي‌رود افراد در جامعه بزرگتر خود را با آن هنجارها سازگار كنند. در جامعه كوچك مدرسه نيز هنجارهايي از اين قبيل وجود دارد. زماني كه فرد بتواند خودش را با آن هنجارها و انتظارات وفق دهد سازگاري صورت پذيرفته است (ستوده، 1378).

مدرسه در دوره كودكي به منزله موقعيت و شرايط جديدي است كه كودك بايد خود را با آن سازگار كند. كودكاني كه نتوانند خود را با شرايط تازه سازگار كنند در دوره‌هاي ديگر نيز اغلب دچار مشكلات عاطفي و رفتاري خواهند شد. تقريباً 20 درصد كودكان دبستاني دچار انواع اضطراب شديد و غير قابل كنترل مي‌شوند. خوبي‌ مدرسه نمونه‌اي از آن است. (برك[10]، 2001، ترجمه سيدمحمدي، 1383) بطور كلي شاخص سازگاري در مدرسه، اولاً رضايت ذهني فرد از ارتباطات فردي و شخصي و ثانياً عملكرد تحصيلي دانش‌آموز در مدرسه است (اسكات[11]، 1989؛ به نقل از عيديان).

ج) گروه همسالان

در اواسط كودكي، اجتماع همسالان بستر بسيار مهمي براي رشد مي‌شود تماس با دوستان نقش مهمي در درك ديگران و آگاهي از خود و ديگران ايفا مي‌كند. اين تحولات به نوبه خود به ارتقاي كيفيت تعامل با همسالان كمك مي‌كند و در سالهاي دبستان بيشتر نوع دوستانه مي‌شود. در راستاي اين تغيير، پرخاشگري، مخصوصاً حملات بدش كاهش مي‌يابد (رابين، بوكوسكي و پاركر[12]، به نقل از برك 2001، ترجمة سيد محمدي، 1383).

كودكان طردشده، ناخشنود و منزوي هستند، پيشرفت تحصيلي و عزت ‌نفس[13] كمي دارند، معلمان و والدين آنها را مبتلا به مشكلات هيجاني و اجتماعي ارزيابي مي‌كنند. طرد همسالان در دوران كودكي با عملكرد تحصيلي ضعيف، ترك تحصيل، رفتار ضد اجتماعي و بزهكاري در نوجواني و مجرم بودن در اوايل بزرگسالي رابطه نيرومندي دارد (برك 2001، ترجمه سيد محمدي، 1383).

گروه از طريق اعطاي پاداش و يا انتقاد و تحريم در مقابل همنوايي يا ناهمنوايي، به عبارتي سازگاري يا ناسازگاري اعضاء با هنجارهاي گروه تأثير بسيار نيرومندي را بر رفتار و شخصيت اجتماعي آنها اعمال مي‌كند. اين نوع سازگاري هم توسط ديگران و هم توسط پذيرش از طرف ديگران و نيز ميزان رضايت فرد از روابط با ديگران ارزيابي مي‌شود (ستوده، 1378).

3- انواع سازگاري

اسكات، 1989، به نقل از فرقداني، 1383 انواع سازگاري را به اين صورت تبيين مي‌كند:

الف) سازگاري تحصيلي       ب) سازگاري بين فردي يا اجتماعي   ج) سازگاري خانوادگي سينهاوسينگ (1993) نيز سازگاري را به صورت    الف) سازگاري آموزشي ب) سازگاري اجتماعي     ج) سازگاري عاطفي توصيف كرده‌اند.

1- سازگاری عاطفی : واکنش کودک درسالهای اول زندگی خود مربوط به اطرافیان و اغلب عاطفی است. این گونه واکنش ها در ابتدا کلی است و نمی توان دقیقا بر آن ها نام یکی از حالات مشخص عاطفی را گذارد. همراه با جریان عمومی رشد در تمامی زمینه ها ، تظاهرات عاطفی مربوط به هر یک از حالات عاطفی به مرور مشخص تر و اختصاصی تر می شوند. در واقع یادگیری و کسب تجربه باعث می شود که بین تظاهرات عاطفی و محیط اجتماعی سازش به وجود آید. توجه و پشتیبانی از کودک باعث می شود که او به استقلالی که مورد نیازش است دست یابد. به تدریج که کودک بزرگتر می شود همراه با رشد کلامی وشکل گیری شخصیتی او و کسب تجربه ویادگیری ، تظاهرات عاطفی کودک راهی اجتماعی تر و متناسب تر برای بروز می یابند. همراه با کاسته شدن حالات عاطفی غیر منطقی کودک در صورت لزوم تظاهرات عاطفی او تغییر شکل می دهند تا متناسب با موقعیت اجتماعی شوند و امنیت او را به مخاطره نیندازد ( وظیفه شناس ، 1380).

2- سازگاری اجتماعی : به وضعیتی گفته می شود که افراد یا گروهها رفتار خود را به تدریج و از روی عمد و یاد غیر عمد تعدیل می کنند تا با فرهنگ موجود سازگاری نمایند مانند رعایت عادتها ، عرف و تقلید . به عبارتی آن نوع واکنشهایی است که شخص برای رعایت محیط  اجتماعی از خود نشان می دهد وآنها را به علت هماهنگی شان با معیارهای اجتماع و پذیرفته شدنشان از طرف آن ، اساس رفتار خود قرار می دهند( آکسفورد[14]، 1980، به نقل از توکلی ، 1376).

در حیات اجتماعی افراد متمدن ، سازگاری اجتماعی حتی از پاسخ گفتن به احتیاجات بدنی هم مهم‌تر است انسان علاوه بر جنبه فیزیولوژیکی که دارد یک موجود اجتماعی است. چنان چه کودک احساس نا امنی کند و یا دانشجوئی خود را تنها حس نماید و یا شخصی خود را شکست خورده بپندارد، لازم است به نحوی خود را با محیط سازش دهد. فرق اساسی بین سازگاری ازنظر فیزیولوژیکی و اجتماعی آن است که در طی جریان اول تنها یک راه جهت برقرارکردن تعادل از دست رفته وجود داردو حال آنکه در جریان دوم عدم برقراری تعادل با وجود ناراحتی و پریشانی شخص باعث مرگ او نمی شود ولی دائما انسان با آن دست به گریبان است. مثلا شخص گرسنه چنان چه غذا به او نرسد فوت می کند ولی شخصی که احتیاج به محبت دارد با داشتن زندگی پررنجی به حیات خود ادامه می دهد( شافر، ترجمه پور مقدس ، 1367).

منظور از سازگاری اجتماعی داشتن رابطه صحیح و مطلوب با دیگران است. انسانی که از نظر اجتماعی رشد یافته است با دیگران سازگاری بیشتری داردو می فهمد که هرچه روابطش با دیگران بهتر و سالم‌تر باشد میزان موفقیت و رضایتش بیشتر است ( وظیفه شناس ، 1380).

راجرز[15](1954) به نقل از کاظمی ، معتقد است افراد براساس تصوری که از خود دارند رفتار می‌کنند. در واقع سازگاری اجتماعی انسان نیز بازتابی از خود پنداره وی تلقی می شود. کسانی که دارای خود پنداره ی مثبتی هستند توانایی سازگاری اجتماعی بیشتری از خود نشان می‌دهند.

سازگاری اجتماعی یعنی سازگاری شخص با محیط اجتماعی خود، سازگاری ممکن است با تغییر دادن خود و یا محیط به دست آید ( پورافکاری ، 1373).

3- سازگاری آموزشی : جریان شکل گیری خود پنداره تحصیلی از این قرار است. اگر دانش آموز در فعالیتهای مختلف آموزشگاهی ، در اکثر موضوع های درسی و درطی چندین سال متوالی ، احساس شایستگی کند و از سوی دیگران کار وفعالیتش به طور مثبت ارزیابی شود یک احساس کلی شایستگی در وی – حداقل در ارتباط با یادگیری موضوع های درسی - ایجاد می شود. به همین منوال ، اگر کوششهای یادگیرنده در فعالیتهای آموزشگاهی با شکست مواجه شودو از دیگران ارزیابی منفی دریافت کند در او نسبت به توانایی اش دست کم در رابطه با یادگیری آموزشگاهی یک احساس عمیق عدم شایستگی ایجاد می شود هرچند که ممکن است در این قاعده پاره ای استثناها یافت شود اما اکثر دانش آموزان نهایتا به یک نظر مثبت یا منفی نسبت به خود به عنوان یک یادگیرنده می رسند(سیف ، 1376).

سیف (به نقل از وظیفه شناس ، 1380) دراین باره می گوید: اگر محیط مدرسه برای دانش آموزان شواهدی که حاکی از شایستگی و لیاقت او در کار مدرسه باشد، در طی چندین سال ، خصوصا در سالهای نخست تحصیل فراهم آورد و این تجارب موفقیت آمیز در چهار ، پنج سال بعد نیز تکرار شوند برای مدت نامحدودی در فرد نوعی مصونیت در برابر بیماری های روانی ایجاد می شود. چنین فردی قادر خواهد بود تا بدون تحمل رنج وعذاب بربحران ها و فشارهای شدید زندگی غلبه کند.

احساس شایستگی او و مهارتهای شخصی و فنی اش که بعضی از آن ها را در مدرسه آموخته است وی را قادر خواهد کرد تادر مقابله با موقعیت های بحرانی زندگی ، روش های واقع بینانه ای را به کار برد. البته این تامین سلامت روانی حاصل از موفقیت های چشمگیر در فعالیت‌های مدرسه برای همه شاگردان پیرو یک قانون معینی نیست.

دانش آموزانی که زیر فشار والدین و دررقابت شدید با سایر همکلاسی های خود در گرفتن نمره‌های بالا توفیق می یابند غالبا شخصیتی نامتعادل ، وسواسی ، مضطرب دارند.

اسکات (به نقل از فرقدانی ، 1383) انواع سازگاری را به این صورت عنوان می کند : 1- سازگاری تحصیلی ، 2- سازگاری بین فردی یا اجتماعی ، 3- سازگاری خانوادگی .

الف) سازگاري آموزشي يا تحصيلي

جريان شكل‌گيري خود پنداري تحصيلي از اين قرار است كه اگر دانش‌آموز در فعاليتهاي مختلف آموزشگاهي، در اكثر موضوع‌هاي درسي و در طي چندين سال متوالي، احساس شايستگي كند و از سوي ديگران كار و فعاليتش به طور مثبت ارزيابي شود يك احساس كلي شايستگي در وي حداقل در ارتباط با يادگيري موضوع‌هاي درسي ايجاد مي‌شود. به همين منوال اگر كوششهاي يادگيرنده در فعاليتهاي آموزشگاهي با شكست مواجه شود و از ديگران ارزيابي منفي دريافت كند در او نسبت به توانايي‌اش دست كم در رابطه با يادگيري آموزشگاهي يك احساس عدم شايستگي ايجاد مي‌شود (سيف، 1376).

سازگاري با مدرسه مي‌تواند به اجزايي تقسيم شود كه اهم آن اجزاء عبارتند از: رضايت از مدرسه و حضور و پافشاري بر آن، رقابت در نظر معلمان، نمرات پيشرفت تحصيلي، علاقه‌مندي معلمان به دانش‌آموزان، قضاوت معلم در سازگاري دانش‌آموز با مدرسه و غيره.

بيكرو دسايريك (1984) سازگاري تحصيلي را به عنوان داشتن نگرشهاي مثبت نسبت به اهداف تحصيلي وضع شده، كامل كردن شروط تحصيلي، مؤثر بودن تلاش براي رسيدن به اين شروط و نگرش مثبت به محيط تحصيلي تعريف كرده است. (بالتر[16]، 2002؛ به نقل از عيديان،  1385).

ب) سازگاري اجتماعي

در ميان حيطه هاي مطرح شده، سازگاري اجتماعي را مي‌توان به عنوان عمومي‌ترين و اساسي‌ترين جنبة سازگاري در انسان مورد بررسي قرار داد. مكانيسم‌هايي هست كه با آنها يك فرد توانايي تعلق به گروه را مي‌يابد لازمه اين امر بروز تغييراتي در فرد است كه موجب يكپارچه شدن مكانيسم‌هايي مي‌شود كه توسط آنها، گروه يك عضو جديد را مي‌پذيرد(يميني  دوزي، 1371).

سازگاري اجتماعي بر اين ضرورت مبتني است كه نيازها و خواسته‌هاي فرد با منافع و خواسته‌هاي گروهي كه در آن زندگي مي‌كند، هماهنگ گردد و حتي‌المقدور از برخورد و اصطكاك مستقيم و شديد با منافع و ضوابط گروهي جلوگيري به عمل آيد.

سازگاري اجتماعي دربرگيرنده ارزيابي‌هاي عيني است،‌بدين معني كه ارزيابي‌هاي ذهني از ميزان رضايت فرد از ارتباط با دوستانش ناشي مي‌شود و ارزيابي عيني به معني پذيرش فرد توسط همسالان وي است. به عبارت ساده‌تر براي مشخص كردن اين نوع سازگاري بايد هم به خود فرد و هم به گروه دوستان و همسالان و محيط وي توجه نمود تا درك بهتري از سازگاري اجتماعي به دست آيد. (اسكات، 1989، به نقل از فرقداني، 1383)

ج)‌سازگاري خانوادگي

مكانيسم‌هايي است كه توسط آن يك فرد احساس امنيت و اعتماد نسبت به اعضاي خانواده خصوصاً والدين مي‌يابد و با آنها ارتباط درستي برقرار مي‌كند. اين نوع سازگاري از طريق رضايت كودكان از خانواده‌هايشان و درجه دوستي آنها با والدين ارزيابي مي‌گردد. از يافته‌ها چنين بر مي‌آيد كه سازگاري خانوادگي با سازگاري آموزشي ارتباط نزديك دارد و سازگاري اجتماعي نيز با سازگاري عاطفي مرتبط است و ابعاد سازگاري بر يكديگر تأثير گذاشته و از يكديگر تأثير مي‌پذيرند(كريستيان، مور و زبل[17]، 1990 به نقل از درويزه، 1383).

ويژگيهايي را براي خانواده‌هاي سالم كه اعضاي آن كاملاً سازگار هستند در نظر گرفته‌اند، اعضاي اين خانواده‌ها خود را وقف خانواده و اعضاء آن مي‌كنند، از نظر اجتماعي با يكديگر ارتباط دارد، اوقاتي را براي هم اختصاص ميدهند، عقايد مذهبي قوي دارند، يكديگر را تشويق و ترغيب مي‌نمايند، وظايف و نقش‌هاي مشخصي دارند (گلانيك، ترجمه بهاري، 1382).

د) سازگاري عاطفي

واكنش كودك در سالهاي اول زندگي خود مربوط به اطرافيان و اغلب عاطفي است. اين گونه واكنش‌ها در ابتدا كلي است. همراه با جريان عمومي رشد در تمامي زمينه‌ها، تظاهرات عاطفي مربوط به هر يك از حالات عاطفي به مرور مشخص‌تر و اختصاصي‌تر مي‌شوند. به تدريج كه كودك بزرگتر مي‌شود همراه با رشد كلامي و شكل‌گيري شخصيتي او و كسب تجربه و يادگيري، تظاهرات عاطفي كودك راهي اجتماعي‌تر و مناسب‌تر براي بروز مي‌يابند. (وظيفه‌شناس، 1380).

روش‌ها يا اشكال سازگاري

به نظر مي‌رسد به تعداد انسان‌ها روش‌هاي حل مشكل يا سازگاري وجود دارد، اما مي‌توان به اصول كلي و اوليه جهت يكسان سازي روش‌هاي سازگاري دست يافت. در اينجا به طرق مختلف جهت دستيابي به سازگاري اشاره مي‌شود:

1- سازش از طريق دفاع و مقاومت         2- سازش از طريق حمله و هجوم 3- سازش از طريق ترس‌هاي غيرمنطقي  4- سازش از طريق فراموشي و عقب راندن مسائل             5- سازش از طريق بيماري جسمي 6- سازش از طريق اختلالات رواني و رفتاري          7- سازش از طريق مكانيزم‌هاي دفاعي      8- سازش از طريق بروز تنش     9- سازش به شكل بحران‌هاي رواني (اسلامي‌نسب،‌1373).

در جاي ديگر طرقي را كه شخص براي سازگاري با محيط و برقرار كردن تعادل از دست رفته هنگام وجود احتياج ارضاء نشده به كار مي‌برد مي‌توان به پنج دسته تقسيم كرد:

1- سازش از طريق دفاع 2- سازش از طريق گريز 3- سازش  از طريق ترس‌هاي غيرمنطقي 4- سازش از طريق مريض شدن    5- سازش از طريق اضطراب (شافر، ترجمة پورمقدس، 1367).

ملاك‌هاي سازگاري مطلوب

معيارهاي معيني براي ارزيابي كفايت سازگاري يك فرد نسبت به محيط ابداع شده‌اند. براي مثال ويژگيهاي زير براي ارزيابي به عنوان پيشرفت و سازگاري خوب اهميت زيادي دارند.

• آسودگي يا آرامش روان‌شناختي[18]: يكي از ضروري‌ترين علائم ناتواني در سازگاري اين است كه شخص از لحاظ روان شناختي به گونه‌اي احساس ناراحتي نمايد كه ممكن است حالت‌هاي افسردگي[19]، اضطراب[20] وسواس فكري[21]، انديشه مربوط به گناه (احساس گناه) يا ترس از بيماري و ... را در بر گيرد. فردي كه بتواند از اختلال‌هاي رواني رها باشد، مطمئناً از سازگار خوبي برخوردار مي‌باشد.

• كارايي شغلي:‌ هر فرد بايد براي برخورداري از سازگاري بهنجار در محيط شغلي از كارايي و كفايت لازم برخوردار باشد.

• پذيرش اجتماعي: بعضي از افراد از نظر اجتماعي مورد پذيرش هستند، يعني افرادي هستند كه ديگران آنها را به راحتي مي‌پذيرند، اينگونه افراد در سازگاري موفق‌تر هستند.

 

تعداد صفحات:85

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت ورد wordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.

:: برچسب‌ها: پایان نامه روانشناسی,پایان نامه کارشناسی روانشناسی,پایان نامه ارشد روانشناسی,مقاله روانشناسی,مقاله کارشناسی روانشناسی,مقاله ارشد روانشناسی,تحقیق روانشناسی ,
:: بازدید از این مطلب : 14

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

دانلود مقاله  ارشد بررسي فرسودگي شغلي دبيران زن مراكز پيش دانشگاهي شهر تهران

 

فهرست مطالب

فصل اول

• مقدمه ........................................................................................................... 2

• بيان مسأله..................................................................................................... 3

• اهميت مسأله............................................................................................... 4

• اهداف تحقيق.............................................................................................. 5

1-4-1- هدف كلي تحقيق................................................................................... 5

1-4-2- هدف جزئي تحقيق................................................................................ 5

• سؤالات تحقيق............................................................................................ 6

• تعاريف متغيرها........................................................................................... 7

• تعاريف عملياتي.......................................................................................... 9

فصل دوم

2-1- مقدمه.......................................................................................................... 11

2-2- فرسودگي شغلي........................................................................................ 11

2-3- رويكردهاي مختلف به فرسودگي شغلي................................................ 14

2-3-1- رويكرد باليني ...................................................................................... 14

2-3-2- رويكرد روان شناختي – اجتماعي..................................................... 16

2-3-3- رويكرد تبادلي....................................................................................... 17

2-3-4- مدل كاپنر.............................................................................................. 19

2-4- رويكرد ساختاري...................................................................................... 20

2-4-1- سازمان................................................................................................... 21

2-4-2- جو سازماني.......................................................................................... 21

2-4-3- تئوري سيستم هاي اجتماعي و جو سازماني.................................... 22

2-4-4- جو سازماني و روابط سازماني............................................................ 23

2-4-5- شاخص هاي جو سالم سازماني......................................................... 24

2-4-6- بهداشت رواني..................................................................................... 25

2-4-7- روحيه.................................................................................................... 26

2-4-8- ويژگي هاي مدرسه سالم.................................................................... 26

2-5- مراحل فرسودگي شغلي........................................................................... 27

2-5-1- ماسلاچ.................................................................................................. 27

2-5-2- پستونچي............................................................................................... 28

2-5-3- مراحل فرسودگي شغلي معلمان (ساراسون)..................................... 30

2-6- عوامل فرسودگي شغلي............................................................................ 30

2-7- نشانه هاي فرسودگي شغلي.................................................................... 33

2-8- عوارض فرسودگي شغلي......................................................................... 34

2-9- استرس شغلي............................................................................................ 34

2-9-1- منابع استرس شغلي............................................................................. 35

2-9-2- ارتباط استرس شغلي با تحليل رفتگي............................................... 37

2-10- تحليل رفتگي وشخصيت....................................................................... 41

2-10-1- تحليل رفتگي و شغل آموزگاري...................................................... 43

2-11- فشار رواني.............................................................................................. 45

2-11-1- آثار تخريبي فشار رواني در تدريس............................................... 46

2-11-2- راههاي كاهش فشار رواني معلمان................................................. 46

2-12- پيشينه پژوهش........................................................................................ 48

2-12-1- تحقيقات داخلي................................................................................. 48

2-12-2- تحقيقات خارجي............................................................................... 54

فصل سوم

3-1- طرح تحقيق................................................................................................ 58

3-2- جامعه آماري.............................................................................................. 58

3-3- متغير مستقل و وابسته............................................................................... 58

3-4- روش نمونه گيري ................................................................................... 58

3-5- ابزار اندازه گيري....................................................................................... 59

3-6- پايايي و روايي تحقيق.............................................................................. 59

3-7- ابزار تجزيه و تحليل داده ها.................................................................... 59

فصل چهارم

4-1- مقدمه.......................................................................................................... 61

4-2- تجزيه و تحليل داده ها ........................................................................... 62

فصل پنجم

5-1- مقدمه.......................................................................................................... 85

5-2- بحث ونتيجه گيري .................................................................................. 85

5-3- پيشنهادها.................................................................................................... 91

5-4- محدوديتها.................................................................................................. 91

منابع.............................................................................................. 92

فهرست جداول

جدول 4-1 – توزيع فراواني مرتبط با متغير سن دبيران................................. 62

جدول 4-2 – توزيع فرواني مرتبط با متغير ميزان تحصيلات دبيران............ 64

جدول 4-3 – توزيع فرواني مرتبط با متغير تعداد سالهاي تدريس دبيران... 66

جدول 4-4 – توزيع فرواني مرتبط با متغير تعداد سالهاي تدريس در پيش دانشگاهي   68

جدول 4-5 – توزيع فرواني مرتبط با متغير نوع درس مورد تدريس........... 70

جدول 4-6 آمار توصيفي مرتبط با بررسي وضعيت مولفه خستگي عاطفي.. 72

جدول 4-7 آمار توصيفي مرتبط با بررسي وضعيت مولفه مسخ شخصيت... 72

جدول 4-8 آمار توصيفي مرتبط با بررسي وضعيت مولفه عدم موفقيت فردي 73

جدول 4-9 بررسي وضعيت موجود ديدگاه دبيران نسبت به خستگي عاطفي 74

جدول 4-10 بررسي وضعيت موجود ديدگاه دبيران نسبت به مسخ شخصيت 76

جدول 4-11 بررسي وضعيت موجود ديدگاه دبيران نسبت به عدم موفقيت فردي        78

جدول 4-12 بررسي مقايسه اي فرسودگي شغلي با تأكيد بر سطوح سني... 80

جدول 4-13 بررسي مقايسه اي فرسودگي شغلي با تأكيد بر مدرك تحصيلي 81

جدول 4-14 بررسي مقايسه اي فرسودگي شغلي با تأكيد بر تعداد سالهاي تدريس       82

جدول 4-15 بررسي مقايسه اي فرسودگي شغلي با تأكيد بر تعداد سالهاي تدريس در پيش دانشگاهي............................................................................................................................... 84

جدول آزمون تعقيبي LSD مرتبط با جدول 15.............................................. 85

جدول 4-16 بررسي مقايسه اي فرسودگي شغلي با تأكيد بر نوع درس مورد تدريس (نوع تدريس)............................................................................................................................... 86

 

فهرست نمودارها

نمودار 4-1 نمودار مرتبط با توزيع فراواني جدول شماره 1.......................... 63

نمودار 4-2 نمودار مرتبط با توزيع فراواني جدول شماره 2.......................... 65

نمودار 4-3 نمودار مرتبط با توزيع فراواني جدول شماره 3.......................... 67

نمودار 4-4 نمودار مرتبط با توزيع فراواني جدول شماره 4.......................... 69

نمودار 4-5 نمودار مرتبط با توزيع فراواني جدول شماره 5.......................... 71

 

1مقدمه

 

اين فصل شامل دو بخش مي باشد . در بخش اول مباحثي پيرامون فرسودگي شغلي معلمان و در بخش دوم به بحث درباره پيشينه پژوهش پرداخته خواهد شد . فرسودگي شغلي اصطلاحي است كه براي ( Job burnout) و (  Work burnout) پيشنهاد شده است .

 

حرفه معلمي و تدريس از جمله مشاغل پر استرس ويژه ذكر شده است . حقوق ناكافي ، عدم وجود والدين و مديران حمايت كننده از جمله جنبه هاي منفي و عوامل فشارزا براي معلمان است . سلامت رواني افراد يكي از ويژگيهاي مهم در روانشناسي سازماني است . يكي از قشرهاي جامعه كه بايد به سلامت رواني آن انديشيد ، معلمان مدارس هستند .

 

به وجود آوردن شرايط آرماني فرهنگي كه زمينه تفكر و پژوهش در آن فراهم شود و فرايند ياددهي و يادگيري به طور مطلوب صورت پذيرد، مستلزم آن است كه معلمان از روحيه اي شاداب و قوي برخوردار باشند و حداقل مشكلات و سختيها را در زندگي شغلي و اجتماعي داشته باشند . معلمان با استرسهاي گوناگون مواجه اند . از نتايج اين استرسها بروز فرسودگي شغلي در ميان آنان است كه تاثير نامطلوب در سازمان ، خانواده و زندگي اجتماعي و فردي بر جاي مي گذارد . 

 

2-2 فرسودگي شغلي

 

كار صرف نظر از تامين مالي ، مي تواند برخي از نيازهاي اساسي آدمي نظير تحرك رواني و بدني ، تماس اجتماعي ، احساسات خود ارزشمندي ، اعتماد و توانمندي را ارضا كند .

 

با وجود اين ، كار مي تواند منبع فشار عمده اي نيز باشد .  پاول( 1998) ، به نقل از( مقدم و طباطبايي 1385 )

 

ممكن است يك شغل رضايت بخش به مرور زمان به منبع نارضايتي تبديل شود و شخص را در جهت فرسودگي شغلي سوق مي دهد .  راس و آلتماير( 1998) ، به نقل از(مقدم و طباطبايي ،1385 )

 

فرسودگي شغلي واژه اي براي توصيف دگرگوني هاي نگرش ، روحيه ، رفتار ، در جهت منفي و رويارويي با فشارهاي رواني مربوط به كار است . اين فرسودگي بيشتر در مشاغلي پديد مي آيد كه افراد ميزان زيادي از ساعات كاري را در ارتباط نزديك با ساير مردم مي گذرانند . بهنيا (1379)، به نقل از( مقدم و طباطبايي ، 1385 )

 

ماسلاچ و اسچاوفلي و ليتر 2001 فرسودگي را به عنوان يك سندرم روان شناسي با سه بعد مشخص مي كند . خستگي عاطفي كه شامل استرس ، تهي شدن از عاطفه شخصي و توان بدني
مي باشد . دگرگوني شخصيت كه شامل افسردگي ، كناره گيري بيش از اندازه و بي تفاوتي نسبت به كار مي باشد . فقدان كار آيي كه شامل احساس سودمندي و كار آيي كم ، احساس بي كفايتي مي باشد . حجم كار زياد ، ناكافي بودن كنترل و استقلال عمل روي فعاليتها ، فقدان پاداش فراخور كار فرد ،كه اين پاداش مي تواند گاه جنبه  مادي وگاه جنبه اجتماعي داشته باشد.  ، نداشتن روابط اجتماعي و ارتباط مثبت و همدلي با همكاران ، تبعيض در محيط كار، فقدان انصاف و احساس بدگماني در محل كار ، جو بسته و ناسالم و تعارض ارزشها  از عوامل موثر در فرسودگي شغلي است . (ماسلاچ 2001 )

 

اسپكتور( 2001) به نقل از (  عنوان كرد معلماني كه از فرسودگي شغلي رنج مي برند از لحاظ هيجاني خسته اند ، انگيزه آنها در كار كم است و ا نرژي و شور و هيجان ا ندكي براي انجام دادن كار دارند . فرسودگي شغلي نه فقط در زندگي حرفه اي معلمان تاثير دارد ، بلكه زندگي شخصي و اجتماعي او را نيز تحت تاثير قرار مي دهد .

 

 

 

معلمان فرسوده نسبت به ديگران رفتار منفي پيدا مي كنند ، اعتماد به نفس خود را از دست مي دهند و به سبب احساس بي كفايتي و كاهش توانايي در انجام دادن كارها ، تصميم به ترك كار خود مي گيرند .

 

هاردن[1] (1999)، به نقل از( ماسلاچ و اسچاوفلي و ليتر 2001 ) دريافت كه معلم ها بايد آموزش خود را بر اساس برنامه درسي استاندارد شده كه كنترل آنها را در تدريس محدود مي كند سازماندهي كنند . و اين مساله كه معلم ها راي و نظري در مورد اينكه چگونه كارشان را انجام دهند ندارند منجر به فرسودگي مي شود . استونر[2] و وا نكل[3] ( 1986) ، به نقل از( ماسلاچ و اسچاوفلي و ليتر 2001 ) دريافتند معلم هايي كه ميزان بالايي از آزادي در تصميم گيري دارند مشكلات را به عنوان چالش هايي در نظر مي گيرند و سعي مي كنند آنها را با روشهاي مناسب رفع كنند . بنابراين تدريس در يك محيط، با بار كاري زياد و آزادي تصميم گيري ا ندك، منجر به فرسودگي مي شود .

 

فرسودگي شغلي سبب به وجود آمدن احساس نااميدي ، ناتواني ، بد گماني ، رنجش و شكست مي شود . اين عكس العمل هاي عصبي منجر به افسردگي مي شوند . معلماني كه بر اثر شغل و حرفه خود فرسوده شده اند، به طور مستقيم روي دانش آموزان تاثير منفي مي گذارند ، و اگر علايم و عوارض آن به موقع تشخيص داده شود قابل درمان است.

 

 

 

 

 

 

 

2-3  رويكرد هاي مختلف نسبت به فرسودگي شغلي    

 

2-3-1 رويكرد باليني (clinical approach) :

 

 ايجاد يك مدل تئوريكي بايد در تئوريهاي ديگر زمينه داشته باشد.مفهوم فرسودگي شغلي پيش از آنكه به صورت تئوريكي بدست آيد به شكل تجربي فراهم آمده است. فرويد نبرگر[4] (1979) كسي بود كه اولين بار به واژه به معناي امروزي آن اعتبار  بخشيده ، وي  فرسودگي را يك حالت خستگي و تحليل رفتگي مي داند كه از كار سخت و بدون انگيزه و علاقه ناشي مي شود. وي معتقد بود كه سندرم فرسودگي خودش را به صورت علائم مختلف نشان ميدهد كه اين علائم و شدت آنها از يك شخص به شخص ديگر تفاوت دارد و آن معمولا يك سال بعد از موقعيكه شخص در يك اداره يا موسسه كار مي كند شروع مي شود. اما اينكه چه گروهي از كاركنان بيشتر احتمال فرسودگي شغلي دارند  گروههاي زير را ذكر كرده است:

 

الف- كاركنان و كارمندان فداكار و متعهد به سازمان و كار:

 

اين گروه از كاركنان كه بيشتر مستعد فرسودگي مي باشند، در جستجوي كمك به ديگران هستند همانند كسانيكه در مراكز مشاوره و مراكز پيشگيري از بحرانها و مراكز ديگري كه به مردم خدمت مي كنند. براي اين كاركنان مهم نيست كه شخص در جسنجوي كمك فقير يا غني، سياه يا سفيد، پير يا جوان، شهري يا روستايي است، آنها نياز به كمك دارند وي نيز كمك مي كند. در اين نوع مشاغل كاركنان با فشارهاي مضاعف گريبانگير هستند.

 

اول از همه آنها احساس مي كنند كه از درون خودشان يك فشاري را براي عملكرد بهتر دارند و از طرف ديگر تحت فشار رواني همان كسانيكه به آنها خدمت مي كنند، مي باشند. (از درون، از مراجعان و از سازمان)

 

ب-  افرادي هستند كه اداره را به عنوان جايگزين بر زندگي اجتماعي به كار مي برند:

 

اين افراد بيش از حد متعهد به كار هستند و افرادي مي باشند كه زندگي خارج از اداره براي آنها رضايت بخش نيست.اين افراد از خارج از محيط كار رضايتمندي ندارند و با اين وجود ممكن است چندين ساعت در اداره از وقت خود را صرف كنند و احساس رضايتمندي نمايند. تعهد بيش از حد به عنوان يك خطر واقعي تلقي مي شود و نشانگر يك خطر است كه كارمند زندگي خارج از اداره را رها كرده است.

 

ج- افرادي با شخصيت سلطه طلب هستند:

 

اينها افرادي مي باشند كه نياز زيادي دارند كه ديگران را كنترل كنند. آنها معتقدند كه هيچ شخصي نمي تواند شغلي كه او انجام مي دهد را به همان خوبي انجام دهد. چنين شخصي نه تنها اين فكر را دارد بلكه سعي مي كند مانع ديگران شود كه آموزش هاي لازم را ياد بگيرند.سلطه جويي اين افراد اثرات منفي روي سازمان دارد و منجر به نگرشهاي منفي، بدبيني و تنفر از افراد موسسه يا اداره مي شود، به لحاظ اينكه اين افراد در همه چيز اعمال

كنترل مي كنند، بودجه و نحوه انجام كار، هرينه ها و خلاصه دخالت در تمام امور سازمان، به تدريج اين افراد دچار فرسودگي مي شوند.

د- فرسودگي شغلي مديران : مديراني كه بيش از حد كار مي كنند وقتي كه اين افراد تازه كار در موسسه يا اداره را شروع مي كنند كارشان را سريع انجام مي دهند، آنها در ابتدا  از چنان نيرويي برخوردار هستند كه مي توانند سازمان را فعال نگه دارند و همه چيز را زير نظر بگيرند. اگر به موقع سيستم ايمني پيش بيني نشود بتدرييج مديران احساس مي كنند كه مشكلات چاره ناپذير است.مانند كاركنان سلطه طلب مدير نيز احساس تنهايي مي كند و خودش را از ديگران جدا مي كند، همراه با اين جدا كردن و منزوي كردن خود مانع پيشرفت و تخصص افراد ديگر مي شود. براي مثال اين افراد همه كارها را خود انجام مي دهند خود طرحي تهيه مي كندد گزارش مي دهند و مصاحبه مي كنند، كار بيش از حد مدير منجر به خستگي جسماني و رواني مي گردد.

  2-3-2 رو يكرد روانشناختي- اجتماعي

  (The Social- Psychological Approach )   

ماسلاچ (1986) و همكارانش يك رويكرد مبتني بر تحقيق براي فرسودگي اتخاذ كردند و تلاش كردند كه شرايطي كه منجر به فرسودگي شغلي مي شود را روشن كنند. تحقيقات ماسلاچ و خمكارانش به اين نتيجه رسيد كه فرسودگي شغلي يك ساختار چند بعدي است و از سه مولفه مربوط به هم تشكيل يافته است كه عبارتند از :

- تحليل يا خستگي عاطفي كه منجر به از دست دادن انرژيهاي عاطفي شخص مربوط است حالات قبلي كه داراي سطح انگيزشي بالا بوده است در اثر فرسودگي از بين مي رود و انجام كار براي وي خسته كننده است.

- تمايل براي اين است كه فرد يا مراجع را به صورت يك فرد انساني در نظر      نمي گيرد و آن را از فرديت خارج ميكند و به صورت يك شيء غير انساني درك مي كند (مسخ شخصيت). مسخ شخصيت در حرفه هاي خدمات انساني به صورت تعامل با مردم به عنوان يك شيء و اغلب در برچسب هايي كه استفاده  مي شود آشكار مي گردد

- احساس موفقيت فردي پايين است . يعني فرد احساس مي كند عملكرد وي همراه با موفقيت نيست و يا به عبارت دقيق تر موفقيت ادراكي مطرح است نه عملكرد و موفقيت  واقعي. با اين وجود برخي از محققان مانند چرنيس (1980) هم موفقيت ادراكي و هم واقعي را مد نظر قرار دادند. براي مثال او مي گويد : {فرسودگي، انگيزش و موثر بودن را كاهش ميدهد} و {شامل يك حس شكست است }.

  2-3-3 رو يكرد تبادلي چرنيس

 (Cherniss  Transactional  Approach )

در مدل چرنيس حركت به طرف فرسودگي شغلي شامل مراحل چندي است:

- مرحله اول: فشار رواني : منابع تنيدگي (فشار رواني) كه علل به وجود آورنده فرسودگي شغلي به شمار مي روند مستعد هستند و مي توان تنيدگي زاهاي فردي (انتظارات و انگيزش)، تنيدگي زاهاي بين فردي(تماس با مراجعان، روابط با همكاران، مديران، و سرپرستان) و تنيدگي زاهاي سازماني (تراكم كاري، مقررات اداري و بوروكراتيك و فشار كاري) را نام برد.

- مرحله دوم : آشفتگي رواني:اين مرحله با مولفه هاي روان شناختي (عزت نفس پايين، و خستگي عاطفي)، مولفه هاي جسماني (سردرد و خستگي) و مولفه هاي رفتاري (استفاده از الكل و اختلالات  خانوادگي )،همراه است.اين مرحله همان مولفه تحليل عاطفي ماسلاچ است.

- مرحله سوم: مقابله دفاعي (Defensive Coping ) :اين مرحله با اثرات فرايند فرسودگي رواني و كيفيت كمك ارائه شده به مراجعان از طريق كمك كننده مربوط است.مقابله دفاعي از طريق يك سري تغييرات در نگرش و رفتار همچون سرزنش كردن مراجعان به خاطر خطاهاي خود، فقدان علاقه و همدردي نسبت به مراجعان و متاثر نشدن از ناراحتي ديگران مشخص مي شود. شخص ارائه كننده كمك از طريق مقابله دفاعي تلاش مي كند كه از دست دادن انرژي هيجاني جلوگيري كند و در نتيجه با افراد نه به عنوان يك شخصيت انساني بلكه به صورت يك شيء يا عدد و شماره، برخورد مي كند. اين مرحله با مولفه مسخ شخصيت ماسلاچ متناظر است.

مقابله دفاعي                           آشفتگي رواني                                  تنيدگي

Defensive Coping                Strain                                     Stres

مدل رويكرد تبادلي چرنيس ، به نقل از( گرگري 1374 )

مدل چرنيس ، تلاشهاي مقابله  عملكردي در مواجهه با تنيدگي زاها را در نظر نگرفته است.استراتژيهاي مقابله اي عملكردي به فرد اجازه مي دهد كه با تنيدگي زاها به يك روش واقعي و نه به صورت تغييرات ادراكي در قالب مكانيسم هاي دفاعي مقابله كنند. چنين مكانيسمهاي مقابله اي عملكردي به سه صورت طبقه بندي مي شوند:

- استراتژيهايي كه بوسيله سازمانهاي خدمات انساني فراهم آمده اند. (مانند تهيه مراكز آموزش كاركنان)

- استراتژيهاي فردي (مانند مرخصي گرفتن)

- استراتژيهايي كه بوسيله گروهها به كار گرفته مي شوند(مانند همكاران، خانواده، دوستان، و حمايت اجتماعي)

مدل مذكور متاسفانه نقش شخصيت را به عنوان يك عامل زمينه ساز در نظر نگرفته است. كاپنر و همكاران وي در مقابل مدل چرنيس (1980) ،مدل ديگري را پيشنهاد مي كند كه كاملتر به نظر مي رسد.

2-3-4 مدل كاپنر

در مدل كاپنر (1993) بين تنيدگي ها و آشفتگي هاي رواني رابطه مثبت وجود دارد ،همچنانكه چرنيس نيز بر آن تاكيد كرده است. بين ميزان آشفتگي رواني ، درجات و مقدار مكانيسم هاي مقابله اي دفاعي و بين ميزان آشفتگي رواني و شكست ، رابطه وجود دارد.  رابطه فوق بين آشفتگي رواني و شكست تاييدي بر مدل درماندگي آموخته شده سليگمن (1983) و سندرم تطابق عمومي سلبي (1976) مي باش

در اين مدل بين تيپ شخصيت ((A  و تنيدگي زاهاي ادراكي بوسيله افراد يك رابطه مثبت وجود دارد و بين تيپ شخصيت (A) و حمايت اجتماعي رابطه منفي وجود دارد. يعني افراد با تيپ (A) از حمايت اجتماعي كمتري برخوردارند و اثر غير مستقيم تنيدگي ها روي آشفتگي رواني، با اثر مستقيم آن در مدل مقايسه شده است و تاييدي بر اين است كه حمايت اجتماعي به عنوان يك ميانجي و واسطه در تاثير تنيدگي ها بر فرسودگي شغلي عمل مي كند.

                                                                           تيپ شخصيت A

 

   آشفتگي رواني             حمايت اجتماعي                     تنيدگي                       

مقابله دفاعي

مدل كاپنر از تنيدگي ، به نقل از( گرگري 1374 )

2-4 رويکرد ساختاري

اين رويکرد به جو اساسا به عنوان ويژگيها و خصوصيات وابسته به يک سازمان توجه دارد. اين ويژگي همواره با سازمان وجود داشته و از ادراک اعضا سازمان مستقل است .رويکرد ساختاري ما را به ارتباط بين هدف و معيارهاي ادراکي جو سازماني هدايت مي کند. گيون[5] اين مساله را مطرح ساخت که جو سازماني، ويژگيهاي سازمان را مورد ملاحظه قرار داده، سپس بر اساس درک صحيحي، هدف و معيارهاي بيروني، بايد ارزشيابي گردد.

پين[6] و پاگ[7] تجزيه و تحليل عمده اي از اجزا ديدگاه ساختاري ارائه نموده اند که بر اين اساس، موقعيتهاي واقعي در شرايط سازماني عامل تعيين کننده نظريات، ارزشها، و ادراکات کارکنان از وقايع سازمان است. بنابراين جوهاي مختلف در ابعاد مختلف ساختار سازماني مانند اندازه سازمان، درجه تمرکز در تصميم گيري، تعداد سطوح سلسله مراتب، ماهيت تکنولوژي مورد استفاده و حوزه اي که قوانين رسمي و خط مش هايي که رفتار فرد را نهي مي کند، ظاهر مي گردد. شکل زير نمايانگر اين مساله است که ساختار سازماني، يک جو سازماني را با خواص مستقل از خودش که اعضا سازمان آنرا دريافت مي کنند، خلق مي نمايد. يعني جو يک آشکارگر هدف در ساختار سازماني است که افراد با آن مواجه گرديده و آنرا درک و دريافت مي نمايند (گمينيان و گودرزي، 138

  فرايند ايجاد جو سازماني در رويکرد ساختاري

2-4-1 سازمان

سازمان به عنوان يك سيستم باز از مجموعه اي از عناصر و اجزا تشكيل شده است ، كه با هم ارتباط و كنش متقابل داشته ، و كل واحدي را به وجود مي آورند . هر سازمان هدف يا هدفهاي ويژه اي دارد و ضمن حفظ خود و تحقق هدفهاي خود با محيط بيروني سازگار مي شود و به اين ترتيب وضعيت روابط متقابل بين اجزاي خود را حفظ مي كند . اين تعريف در مورد يك سازمان آموزشي نيز صادق است . در سازمان آموزشي اجزاء به عنوان واحد هاي كار تلقي نمي شوند، بلكه   به عنوان اجزاي اجتماعي – رواني سيستم كه اشخاص و گروهها را تحت تاثير قرار مي دهند، ملاحظه مي گردند . براي اجرا و عملكرد در سازمان آموزشي مي توان مجموعه اي از ويژگيهاي سلامت سازمان را تصور كرد كه با كفايت و كارآيي مداوم سازمان در انجام وظايفش ارتباط دارد. سلامت سازماني به دوام و بقاي سازمان در محيط خود و سازگاري با آن و ارتقاء و گسترش توانايي خود براي بقاء و سازش بيشتر اشاره مي كند . برخي سلامت سازماني را با بهداشت رواني در محيط كار مترادف گرفته و سازمان سالم راسازماني مي دانند كه بتواند ميزان افسردگي، نااميدي،نارضايتي، كم تحركي و استرس كاركنان را به حداقل برساند . 

2-4-2 جو سازماني: 

جو سازماني يك مدرسه مجموعه اي از ويژگيهاي دروني يك مدرسه است كه آن مدرسه را از مدرسه ديگر متمايز مي كند و بر رفتار اعضاي آموزشي اثر مي گذارد.جو سازماني بر نوع رابطه انسانها در مدرسه تاثير مي گذارد. جوهاي باز، گرم و صميمي سبب تسهيل و شكل گيري روابط و جوهاي بسته موجب انسداد و بر هم خوردن روابط بين افراد مي شود. در جوهاي باز، مديران از معلمان حمايت مي كنند. آنها سعي دارند كه معلمين را تا حدود زيادي آزاد بگذارند و عوامل بازدارنده را از جلوي پاي آنها بردارند. معلمان در جوهاي باز احساس خوبي از همكاران خود و جو مدرسه دارند. دوستي و صميميت در بين آنها در سطح بالايي است، نسبت به هم انعطاف پذير هستند و از هم پشتيباني مي كنند. جو سازماني باز و مثبت سبب افزايش كارآيي و اثربخشي ميشود ودليل آن اين است كه در جو باز روحيه ها بالاست و ميل و رغبت به كار نيز به طور طبيعي بالا مي رود.( ميركمالي، 1380 ؛ ص 108- 115 )

تعداد صفحات:100

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت ورد wordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.

:: برچسب‌ها: پایان نامه روانشناسی,پایان نامه کارشناسی روانشناسی,پایان نامه ارشد روانشناسی,مقاله روانشناسی,مقاله کارشناسی روانشناسی,مقاله ارشد روانشناسی,تحقیق روانشناسی ,
:: بازدید از این مطلب : 14

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

دانلود مقاله کارشناسی بررسي ارتباط ميان رضايت زناشويي و هوش همسران

 

فهرست جدولها

عنوان ........................................................................................................................  صفحه

جدول 1-1- تفسير كيفي معادلهاي هوشبر آزمون ماتريسهاي پيشرو.............................................. 7

جدول 1-4- يافته‎هاي توصيفي نمرات رضايت زناشويي وهوش مردان ........................................... 123

جدول 2-4 - يافته‎هاي توصيفي نمرات رضايت زناشويي وهوش زنان.............................................. 123

جدول 3-4- يافته‎هاي توصيفي نمرات رضايت زناشويي مردان وزنان ............................................. 124

جدول 4-4- يافته‎هاي توصيفي نمرات هوش مردان وزنان ................................................................. 125

جدول 5-4- ضريب همبستگي بين رضايت زناشويي وهوش مردان................................................. 126 جدول 6-4- ضريب همبستگي بين رضايت زناشويي وهوش زنان ................................................... 127

جدول 7-4- نتايج آزمون  tمستقل براي رضايت زناشويي مردان وزنان ........................................ 128

جدول 8-4- نتايج آزمون t مستقل براي هوش مردان وزنان  ............................................................ 128

 

 

 

 

 

 

فهرست نمودارها

عنوان ........................................................................................................................ صفحه

نمودار 1-4......................................................................................................................................................... 124       ميانگين نمرات رضايت زناشويي وهوش مردان وزنان

نمودار 2-4......................................................................................................................................................... 125      ميانگين نمرات رضايت زناشويي مردان وزنان

نمودار 3-4......................................................................................................................................................... 126      ميانگين نمرات هوش مردان وزنان

فهرست مطالب

عنوان ........................................................................................................................ صفحه

چكيده

مقدمه................................................................................................................................................................... 1

 

فصل اول :گستره علمي موضوع پژوهش

1- موضوع پژوهش........................................................................................................................................... 4

2- هدفهاي پژوهش ........................................................................................................................................ 4

3- امكان بررسي موضوع پژوهش واهميت آن ........................................................................................ 5

4- سؤالهاي پژوهش ....................................................................................................................................... 5

5- فرضيه‎هاي پژوهش.................................................................................................................................... 6

6- متغيرها وتعريف عملياتي آنها................................................................................................................. 6

خلاصه................................................................................................................................................................. 8

 

فصل دوم:ادبيات وپيشينه تحقيق

تعريف رضايت................................................................................................................................................ 10

تعريف رضايتمندي زناشويي.......................................................................................................................... 11

ازدواج ............................................................................................................................................................... 12

تعريف ازدواج .................................................................................................................................................... 12

فوائد ازدواج........................................................................................................................................................ 13

ازدواج دختر وپسر ريشه‎هاي دوران كودكي .............................................. 14

افكار مسموم ........................................................................... 17

بهداشت رواني ......................................................................... 17

بهداشت رواني از ديدگاه اسلام وعرفان .................................................. 20

مهمترين عوامل براي ازدواجهاي موفق................................................... 20

پختگي رواني ورشد عاطفي فكري طرفين................................................ 20

طرز تفكر وعقايد وتمايلات .............................................................. 21

طرز تلقي ونگرشها ..................................................................... 22

عقايد مذهبي .......................................................................... 23

اختلافات طبقاتي ...................................................................... 23

ميزان تحصيلات ....................................................................... 24

توافق وطرز فكر درباره امورجنسي ...................................................... 24

تولد فرزند.............................................................................. 25

تعداد فرزندان.......................................................................... 26

اخلاق ................................................................................. 26

دخالت اطرافيان وبستگان ............................................................... 27

تفاوت سني بين زن وشوهر ............................................................. 27

رابطه با اوليا ........................................................................... 28

ويژگيهايي كه در امر زناشويي نقش منفي دارد............................................ 29

وجوهي از اختلافات زناشويي ...................................................................................................................... 31

نيازهاي احساسي زن ومرد............................................................................................................................. 31

چگونه مي‎توان در زندگي خوشبخت بود................................................................................................... 32

نياز اساسي ازدواج موفق................................................................................................................................. 33

نقش زن در زندگي امروز .............................................................................................................................. 35

زن در نقش همسري ...................................................................................................................................... 35

موقعيت زن در اسلام ..................................................................................................................................... 36

ازدواج از نظر اسلام.......................................................................................................................................... 37

سختگيري در مسئله ازدواج.......................................................................................................................... 38

اهداف والاي ازدواج در اسلام........................................................................................................................ 38

معيارهاي انتخاب همسر ................................................................................................................................ 40

خواستگاري......................................................................................................................................................... 42

مهريه.................................................................................................................................................................... 42

جهيزيه ............................................................................................................................................................... 43

عقد وعروسي...................................................................................................................................................... 44

حقوق زن وشوهر.............................................................................................................................................. 45

رفتار...................................................................................................................................................................... 46

گفتار..................................................................................................................................................................... 46

هدف زندگي ازديد قرآن ............................................................................................................................... 46

اساس رابطه زناشويي از نظر قرآن كريم ................................................................................................... 47

خانواده................................................................................................................................................................. 48

تيپهاي خانواده................................................................................................................................................... 49

خانواده متزلزل . .............................................................................................................................................. 50

خانواده متعادل.................................................................................................................................................. 50

خانواده متكامل.................................................................................................................................................. 50

ويژگيهاي ارتباط سالم زن و شوهر.............................................................................................................. 51

ويژگيهاي ارتباط ناسالم زن و شوهر............................................................................................................ 52

توصيه‎هايي براي زن وشوهرها....................................................................................................................... 53

شيوه‎هاي كاربردي براي رسيدن به تفاهم ................................................................................................ 53

طلاق.......................................................................................................................... 54

خانواده گسسته ........................................................................................................................................... 56

اختلافات خانوادگي ........................................................................................................................................ 56

تاثير فروپاشي ازدواج وجامعه........................................................................................................................ 57

انواع عوارض بعد از طلاق............................................................................................................................... 58

تدابير اسلام براي پيشگيري از طلاق......................................................................................................... 59

هوش................................................................................................................................................................... 60

تعريف هوش....................................................................................................................................................... 60

وضعيت هوش در سازمان واعمال ذهني ................................................................................................... 63

هوش عملي وهوش نظري............................................................................................................................... 64

هوش واستعدادهاي ديگر................................................................................................................................ 65

ماهيت عامل g ................................................................................................................................................ 67

تست هوش چيست.......................................................................................................................................... 67

بهره هوشي (هوشبهر )چيست...................................................................................................................... 67

بهره هوشي وتوانائيهاي ديگر ذهني............................................................................................................. 69

ماهيت هوش ..................................................................................................................................................... 70

الف- هوش بعنوان توان درك رابطه............................................................................................................ 71

ب- هوش بعنوان توان سازگاري با موقعيتهاي جديد............................................................................. 71

پ- هوش بعنوان ظرفيت يادگيري ............................................................................................................ 72

ت- هوش بعنوان قدرت وتفكر انتزاعي ..................................................................................................... 72

عوامل موثر در رشد هوش ............................................................................................................................ 72

نقش محيط ووراثت در تشكيل هوش......................................................................................................... 73

1- وراثت وهوش............................................................................................................................................... 73

2- ازدواج ميان خويشاوندان وهوش .......................................................................................................... 75

3- هوش چگونه به ارث ميرسد................................................................................................................... 75

4- محيط وهوش.............................................................................................................................................. 75

5- نقش زمان در تشكيل هوش.................................................................................................................... 76

6- عوامل محيطي موثر در رشد هوش....................................................................................................... 77

آزمون استانداردشده هوش............................................................................................................................. 78

آزمونهاي هوش ................................................................................................................................................. 80

آزمونهاي گروهي............................................................................................................................................... 81

آزمونهاي فردي هوش...................................................................................................................................... 82

ديدگاه نظري مختلف از مفهوم هوش.......................................................................................................... 83

نظريه‎هاي معاصر هوش................................................................................................................................... 84

الف: نظريه‎هاي عاملي هوش........................................................................................................................... 85

نظريه دوعاملي اسپيرمن................................................................................................................................. 86

نظريه سلسله مراتبي........................................................................................................................................ 87

نظريه چند عاملي ترستون............................................................................................................................. 88

نظريه سه بعدي گيلفورد................................................................................................................................ 89

نظريه كتل درباره هوش متبلور وهوش سيال............................................................................................ 90

نظريه دوسطحي جنسن................................................................................................................................. 91

ب: نظريه‎هاي فرايند مداري هوش............................................................................................................... 92

نظريه شناختي پياژه درباره هوش................................................................................................................ 93

نظريه بازنمايي برونر......................................................................................................................................... 95

مروري بر نتايج تحقيقات به عمل آمده در زمينه رضامندي زناشويي درداخل وخارج كشور..... 95

خلاصه ................................................................................................................................................................ 107

فصل سوم: فرايند روش شناختي بررسي تجربه موضوع

1-انتخاب نمونه................................................................................................................................................. 114

1-1- جامعه مورد بررسي.............................................................................................................................. 114

2-1 روش نمونه گيري .................................................................................................................................. 115

3-1 نمونه منتخب........................................................................................................................................... 115

2-ابزار وروش اجراي پژوهش........................................................................................................................ 115

1-1 ابزار پژوهش ............................................................................................................................................ 115

2-2 آزمون رضايتمندي زناشويي ENRICH....................................................................................... 115

3-2روش نمره گذاري پرسشنامه رضايتمندي زناشويي ENRICH............................................... 119

4-2آزمون ماتريسهاي پيشرونده ريون RAIVEN............................................... 120

5-2شيوه نمره گذاري ماتريسهاي پيشرونده ريون RAIVEN.................................. 120

6-2 روش اجراي پژوهش............................................................................................................................... 121

3-طرح پژوهش وروشهاي آماري.................................................................................................................. 121

1-1- معرفي طرحهاي پژوهش ................................................................................................................... 121

1-2-روشهاي آماري وتحليل داده‎ها .......................................................................................................... 121

خلاصه................................................................................................................................................................. 122

 

فصل چهارم:ارائه وتحليل نتايج كمي

1-يافته‎هاي توصيفي ...................................................................................................................................... 123

2-يافته‎هاي مربوط به تحليل نتايج در چار چوب فرضيه‎ها ................................................................ 126

خلاصه ................................................................................................................................................................ 128

 

فصل پنجم : بحث ونتايج كمي

1-بحث وبررسي درباره يافته‎ها .................................................................................................................... 130

2-تفسير نهايي ................................................................................................................................................. 131

3-محدوديتهاي پژوهش ................................................................................................................................ 137

4-پيشنهادات..................................................................................................................................................... 138

منابع.......................................................................................................................... 139

 

پيوستها

جدول داده‎هاي خام مردان............................................................................................................................ 142

جدول داده هاي خام زنان.............................................................................................................................. 143

 

فهرست جدولها

فهرست نمودارها

ادبيات و پيشينه تحقيق

 

     پژوهش حاضر شامل دو بخش است كه بخش اول مربوط به مبحث رضايت زناشويي و بخش دوم مربوط به مبحث هوش مي‌باشد. در بخش اول به بيان تعريف رضايت و رضايت زناشويي ، ازدواج ، اهداف والاي ازدواج در اسلام ، نقش زن در زندگي امروز ،شرايط همسر در ازدواج ،حقوق زن و شوهر برهم ،هدف زندگي از ديد قرآن ، برقراري ارتباط مؤثر خانواده و طلاق مي‌پردازيم و در بخش دوم به بيان تعريف هوش،عوامل مؤثر در هوش ، نظريه‌هاي هوش و آزمونهاي هوش مي‌باشد.

تعريف رضايت[1] :

     رضايت حالت هيجاني است كه بارسيدن به يك هدف پديد مي‌آيد(ذوالفقار‌،1380، ص 63).

      پار سونز، رضايت را به عنوان حالت دروني در مقابل خوشايندي كه حالت ظاهري دارد مطرح مي‌كند ( همان منبع) .

     شعاري‌نژاد 1343 مي‌گويد : رضامندي به آن حالت موجود زنده گفته مي‌شود كه تمايلات محرك وي به هدف خود رسيده‌اند. احساسي كه شخص هنگام رسيدن به آرزوهايش پيدا مي‌كند(همان منبع) .

     دايره‌المعارف فلسفه و روان‌شناسي رضايت را اينگونه تعريف مي‌كند: رضايت خوشايندي بر‌آمده از آگاهي به يك وضعيت راحت است كه معمولا با ارضاي بعضي تمايلات خاص پيوند خورده‌است . از آنجائيكه  رضايت همرا خوشايندي است ، لذا خوشايندي ممكن است به رضايت تبديل شود . افراد رضايت را در فكر كردن به وضعيتي كه در وهله اول از خوشايندي براي آنها حاصل مي‌شود به دست مي‌آورند(همان منبع).

تعريف رضايتمندي زناشويي

     وينچ[2] وديگران 1974معتقدند كه رضايت زناشوئي ،انطباق بين وضعيتي كه وجود دارد و

وضعيتي كه مورد انتظار است مي‌باشد (ذوالفقار ، 1380 ، ص64).

     يكي از عوامل مهم در هر رابطه زناشويي رضايت خاطري است  كه زن و شوهر از آن احساس مي‌كنند. ميزان رضايت خاطر شما از رابطه زناشويي روي ارسال و دريافت پيام تاثير مي‌گذارد . شوهري كه از ازدواج خود ناراضي است به حوادث منفي زندگي توجه مي‌كند و از پيام همسرش برداشت منفي مي‌نمايد . در حالي كه شوهر راضي از ازدواج برداشتهايش مثبت است (قراچه داغي ، 1379، ص83).

     سه نوع انديشه‌اي كه در روابط صميمانه از اهميت فراوان برخوردارند انتظارات از رابطة زناشويي يا معيارها، باورهاي مربوط به روابط زناشويي و تبيين رفتار همسر هستند(قراچه‌داغي ، 1379، ص85).

ازدواج

     رسول اكرم (ص) فرمودند: بعد از اسلام كه بالاترين نعمتهاست ، همسر خوب و شايسته بزرگترين نعمت زندگي است.

     بلوغ جنسي عبارتست از خواسته‌هاي فيزيولوژيكي يك فرد و ازدواج جوابي است به خواسته‌ها و هرچه بين اين دو سؤال وجواب فاصله بيشتر باشد عقده‌هاي رواني بيشتر است و در اجتماعي كه بلوغ را به علل كيفيات شهواني و محركهاي معمولي يا بنابر خاصيت مصالح زودرس مي‌سازند بحرانهاي قلمداد شده فوق‌العاده مي‌شوندومخرب (پاك‌نژاد ، 1374 ،ص 103).

 تعريف ازدواج

     ازدواج ارتباطي است كه داراي تماميت بي‌نظير و گسترده‌اي مي‌باشد،ارتباطي كه داراي ابعاد زيستي ، عاطفي ، رواني ، اقتصادي و اجتماعي است . به عبارت ديگر ،همزيستي زوجين در درون خانواده ، موجب چنان ارتباط عميق و همه‌جانبه‌اي مي‌شود كه بي هيچ شك و شبهه‌اي قابل مقايسه با هيچيك از ديگر ارتباطات انساني نمي‌باشد به نحوي كه قرارداد ناشي از آن داراي نوعي تقدس شده است . بطور كلي ازدواج را ميتوان عملي دانست كه موجب پيوند دوجنس مخالف بر پاية روابط پاياي جنسي مي‌شود و با انعقاد قراردادي اجتماعي مشروعيت پيدا مي‌كند (نجاتي ،1381 ، ص 23).

       كارلسون[3] ازدواج را چنين تعريف مي‌كند ، ازدواج فرايندي مي‌باشد از كنش متقابل بين يك مرد و يك زن كه با تحــقق بخشيدن به بــرخي شرايط قانوني و برپاداشتن مراسمي براي

برگزاري زناشويي انجام مي‎گيرد .كلودي استروس[4] ازدواج را بر خوردي دراماتيك بين فرهنگ و

طبيعت  يا ميان قواعد اجتماعي و كشش جنسي مي‌داند(همان منبع).

     ازدواج رابطه نزديكي است كه ميان مرد و زن براي مدت طولاني برقرار مي‌شود بنابراين جوانان بايد قبل از ازدواج شرايطي را كه لازمه زناشويي موفقيت‌آميز است در نظر بگيرند. اين رابطه تنها بمنظور ارضاي تمايلات آني نيست بلكه زندگي آينده و خوشبختي زن و مرد و كودكان آنها بر اساس اين پيوند قرار گرفته است و يكي از علل عمدة اختلالات رواني در كودكان گسسته شدن رابطة خانواده و يا اختلافات شديد خانوادگي است (شاملو، 1378 ، ص 60).

فوائد ازدواج

     انتخاب و ازدواج با همسري مناسب يكي از عوامل مهم و مؤثر جهت رسيدن به خوشبختي است(نوروزي،1372، ص 44).

    از فوائد ازدواج مي‌توان كسب استقلال،انس و آرامش ،حفظ عفت و مصونيت از گناه ،آرامش و تعادل اعصاب ، توليد و تكثير نسل، تعاون در اطاعت و نيل به ثواب ، سلامت و امنيت اجتماعي را نام برد(نوروزي،1372، ص 45).

    غزالي دانشمند بزرگ اسلامي ،در نكاح پنج قائده مستتر مي‌باشد. اولاد،كم كردن شهوت،تدبير منزل كه مربوط به زنان است،كثرت تعداد خانواده سببي و نسبي(همان منبع).

ازدواج دختر و پسر ريشه‌هاي دوران كودكي

    هر كس ممكنست عصباني شود سهل است اما بحق خشمگين شدن و در حد واندازه معقول‌، در زمان مناسب،با دليل موجه و به شيوه‌اي مناسب ، ساده نيست (ارسطو ، به نقل از بلوچ ،1379 ،ص 11).

    تحقيقات نشان داده كه در دوران كودكي به پسرها و دخترها در زمينة كنترل عواطف خويش درسهاي بسيار متفاوتي داده مي‌شود . والدين بطور كلي بيشتر با دختر خود دربارة احساسات و عواطف بجز خشم صحبت مي‌كنند تا با پسر خود . مثلا به دخترها اطلاعات بيشتري راجع به عواطف داده مي‌شود تا به پسرها . زماني كه مادرها با دخترها‌ي خود راجع به عواطف و احساسات بحث مي‌كنند در مقايسه با پسرها با جزئيات بيشتري به اين امر مي‌پردازند . آنها معمولا با پسرهاي خود در مورد علل و نتايج احساساتي شبيه به خشم بيشتر حرف مي‌زنند و آنها را در اين باره نصيحت مي‌كنند(بلوچ ، 1379، ص 199).

     دختر‌ها در زمينة درك پيامهاي عاطفي كلامي و غير كلامي ، همچنين بيان احساسات خود و تبادل آن با ديگران به مهارت مي‌رسند و پسرها بخوبي ياد مي‌گيرند كه در هنگام آسيب ديدن ، ترس ، گناه و ضعف هر چه كمتر دچار احساسات شوند . حس همدلي زنها خيلي قويتر از مردهاست.آنها حداقل خيلي بهتر از مردها مي‌توانند از طريق چهره ، لحن صدا و ديگر علائم غير كلامي به احساسات دروني ديگران پي ببرند . بطور كلي درك احساسات يك زن از روي چهره‌اش خيلي ساده‌تر از يك مرد است در حاليكه از لحاظ بروز عواطف در چهره هيچ پسرها و دخترها‌ي خردسال وجود ندارد ولي همانطور كه بزرگ مي‌شوند اين خصوصيت در پسرها كمتر شده و در دخترها افزايش مي‌يابند زنان در مقايسه با مردان عواطف و احساسات را با شدت و ناپايداري بيشتري تجربه مي‌كنند.  از اين لحاظ آنان عاطفي‌تر از مردان هستند . از اينها ميتوان نتيجه گرفت كه بطور كلي زنها هنگامي كه وارد زندگي زناشويي مي‌شوند براي ايفاي نقش مدير عواطف و احساسات كاملا تعليم ديده‌اند در حاليكه مردها از اهميت اين امر براي حفظ بقاي رابطه زناشويي درك كافي ندارند(بلوچ ،1379، ص201).

     در تحقيقي كه بر روي 264 زوج انجام گرفت براستي مهمترين عنصر براي زنان نه مردان در رضايت از روابطشان اين حس بود كه ارتباط خوبي با شوهرشان داشته باشند. تدهوستون[5] روانشناس دانشگاه تكزاس بيان مي‌كند از ديدگاه زنها صميميت و نزديكي يعني گفتگو راجع به مسائل بويژه در مورد خود رابطة زن و شوهر. مردها روي هم رفته درك نمي‌كنند كه زنهايشان از آنها چه مي‌خواهند ، آنها مي‌گويند من از او مي‌خواهم كه به اتفاق هم كاري انجام دهيم ولي همة كاري كه او مي‌خواهد انجام بدهيم اينست كه بنشينيم و حرف بزنيم (همان منبع).

     در حقيقت موضوعات خاصي از قبيل تعداد دفعات رابطة جنسي ، نحوه تربيت فرزندان و يا مقدار پس‌انداز و قرض هيچكدام نمي‌توانند باعث ايجاد يا متلاشي شدن پيوند زناشويي شوند بلكه عاملي كه سرنوشت يك زندگي مشترك را رقم مي‌زند اينست كه زن و شوهر چگونه راجع به رنجشها ،دلخوريها و مسائل آزاردهنده في‌مابين بحث و گفتگو مي‌كنند حتي توافق در مورداينكه چگونه مخالفت خود را ابراز كنيم مي‌تواند راهي براي بقاي زندگي زناشويي باشد. زن و شوهر بايد در هنگام برخورد با احساسات و عواطف سخت و انعطاف ناپذير يكديگر بر تفاوتهاي دروني مربوط به جنسيت خود غلبه كنند . شكست دراين زمينه زن و شوهر را درمقابل شكافهاي عاطفي كه مي‌توانند نهايتا رابطة آنها را از هم بگسلانند آسيب پذير مي‌كند . چنانچه يكي از طرفين يا هر دو آنها در زمينه هوش عاطفي دچار نقص و كمبودي باشند آنگاه شكافهاي عاطفي به احتمال زياد گسترش مي‌يابند(بلوچ ،1379، ص 203).

     گتمن دريافته است كه يــكي از نخستين پيامــهاي هشداردهنده راجـع به در خـطر بودن

زندگي زناشويي انتقاد تند و بيرحمانه طرفين از يكديگر است . دريك رابطه زناشويي سالم زن

و شوهر بطور آزادانه از هم انتقاد مي‌كنند. اما غالبا در لحظات خشم است كه گلايه‌ها به روشي مخرب و به شكل تهاجم به شخصيت همسر بيان مي‌شوند(بلوچ، 1379،ص 204).

     تفاوت بين انتقاد از شخصيت و گله‌گذاري از عملكرد فرد بسيار ساده است در گله‌گذاري اصولي ، مرد از عمل زن انتقاد مي‌كند و احساس خود را در اين مورد بيان مي‌كند اما در انتقاد از شخصيت اعتراض را تبديل به حمله‌اي همه جانبه به طرف مقابل مي‌كند . دراين روش انتقاد باعث مي‌شود شخص احساس شرم كند و فكر كند مورد تنفر و سرزنش ديگران است و رنج مي‌برد . همة اينها به احتمال زياد بجاي آنكه وي را ترغيب كند كه رفتار خود را تصحيح كند باعث مي‌شود به واكنش تدافعي روي بياورد(بلوچ ، 1379، ص 205).

     بدتر از همه زماني است كه انتقاد توام با تنفر و تحقير باشد .خشم براحتي تحقير را با خود مي‌آورد كه معمولا نه فقط با كلمات بلكه همچنين با لحن صدا ادا مي‌شود .وقتي زن يا شوهر مرتكب يكي ازاين حركات مي‌شوند ديگري را وارد درگيري عاطفي مي‌كنند و ضربان قلبش به اندازه 2تا 3 ضربه در دقيقه افزايش مي‌يابد (بلوچ ، 1379،ص 206).

افكار مسموم

     كسانيكه بدبين هستند بشدت در معرض راهزني عاطفي قرار دارند . آنها اغلب اوقات از اعمال و رفتار همسران خود عصباني ، آزرده و غمگين مي‌شوند و به محض آنكه اين واقعه شروع مي‌شود در افسردگي فرو مي‌روند . اين افسردگي به همراه ديد بدبينانه آنها باعث مي‌شود كه در برخورد با همسر خود به انتقاد و بدگويي از او بپردازند و اين امر به نوبه خود احتمال سكوت سنگين را در روابط آنها افزايش مي‌دهد . شايد تلخترين و مهلك ترين افكار سمي در نزد شوهراني يافت مي‌شود كه نسبت به همسران خود خشونت جسماني اعمال مي‌كنند(بلوچ ، 1379، ص 209).

بهداشت  رواني

       بهداشت رواني داراي اصولي است كه ميتوان به اختصار به آنها اشاره كرد . احترام به شخصيت خود و ديگران .اصول بهداشت رواني مبتني بر تقويت افراد استوار شده است و از تخريب شخصيت افراد تا جايي كه امكان داشته باشد جلوگيري مي‌كند . تقويت مكانيسمهاي تشويقي به جاي تنبيه و پيشه گرفتن بردباري و چشم‌پوشي از بعضي كارهاي منفي مي‌تواند در اين راستا معني شود . روبرو شدن با واقعيات اجتماعي و زندگي از اصول مهم بهداشت رواني محسوب مي‌شود . شخص بايد خود را آنگونه كه هست قبول كند . كشمكش و عدم قبول واقعيات اغلب موجب بروز اختلال رواني مي‌شود . خيلي از افراد نه تنها نقص‌هاي خود را قبول نمي‌كنند بلكه با مكانيسمهاي مختلف سعي دارند آن را بپوشانند و  مشكلات عاطفي جزئي از زندگي محسوب مي‌شوند . سلامتي رواني به نحوة روبرو شدن با اين مشكلات و يافتن بهترين راه حل براي غلبه بر آنها بستگي دارد (نجاتي ،1381، ص 107،108).

     در خانواده اگر شخص يادبگيرد كه محبت كند ، عشق بورزد و تنفر و خشمهاي خود را كنترل و پنهان كند در دوران بزرگسالي مشكل پيدا نمي‌كند . فرزندان معمولا ارزشها و معيارهاي والدين خود را ياد مي‌گيرند . اجتماع نيز چون والدين قوانين خود را داشته و هركس كه در جامعه زندگي مي‌كند بايد از قوانين آن پيروي كند . هركس كه رفتارش از خودخواهي سرچشمه گرفته باشد در بيشتر مواقع بدون شك در رفتار با ديگران با مشكل روبرو مي‌شود (نجاتي ،1381، ص 109).

     خود كنترلي مشكل‌ترين درسي است كه هر فرد بايد آن را يادبگيرد . بدست  آوردن رضايت از زندگي براي بهداشت رواني ضروري است . رضايت ممكنست از احساس برتري و پيشرفت ، از رسيدن به نياز و آرزوهاي شخصي ، مقابله بامشكلات و ناملايمات و موارد ديگر بدست مي‌آيد . رضايت پشتوانه قوي و نيرومندي براي مقابله با مشكلات است . توانايي در كسب رضايت به انسان استقامت مي‌دهد و موجب خشنودي دروني مي‌شود. نياز به احساس امنيت يكي از نيازهاي اساسي انسان است . توانايي راحت و صميمي بودن ، احساس تعلق داشتن ، شناخته شدن ، داشتن موقعيت مناسب و خوب در ميان ديگران و مسائلي از اين قبيل به آساني بدست نمي‌آيد بلكه يك  برنامه ريزي درست و منطقي مي‌خواهد . احساس ناامني عاطفي به شكل مزمن و طولاني فشار سنگين به انسان وارد مي‌سازد كه ممكنست به بيماري مشخص منجر شود . خانواده مهمترين سهم را در شكل دهي بهداشت رواني و شخصيت  دارا مي‌باشد ، خانواده‌اي كه در آن عشق ، علاقه و محبت به اندازه كافي مبادله مي‌شود ، سلامت رواني افراد آن تا حد زيادي تامين است (نجاتي ،1381، ص 110،111).  

 

تعداد صفحات:138

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت ورد wordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.

:: برچسب‌ها: پایان نامه روانشناسی,پایان نامه کارشناسی روانشناسی,پایان نامه ارشد روانشناسی,مقاله روانشناسی,مقاله کارشناسی روانشناسی,مقاله ارشد روانشناسی,تحقیق روانشناسی ,
:: بازدید از این مطلب : 14

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

دانلود مقاله  ارشد تأثیر كلاس های آموزشی دوران بارداری بر افسردگی پس از زایمان زنان ساكن تهران

 

 

مقدمه

در طی قرن حاضر یکی از زمینه های مطالعاتی که توجه روز افزون بسیاری از متخصصان رشته‌های مختلف را به خود جلب نموده است ، بررسی نقش جنسیت و تفاوت های مربوط به آن در زمینه های گوناگون علمی است . یکی از مباحث جالب در حرفه روانپزشکی و پزشکی نیز تفاوتهای وابسته به جنس و ابتلا به بیماریها و اختلال های عنوان شده در راهنمای آماری و تشخیص اختلال روانی  (DSM IV) [1]  می‌باشد. در بخش همه گیرشناسی اختلال ها ، نرخ بروز بیماریها ی مختلف در دو جنس ، تفاوت های فراوانی را نشان می دهد . برای مثال ، مردها در خطر بیشتری برای ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی ، الکسیم ، پسیکوپاتی[2] (جامعه ستیزی) می باشند . در حالی که زنها در طول زندگی شان بیشتر در خطر ابتلا به بیماریهای مربوط به تیروئید ، اختلال های خوردن و افسردگی هستند . (نمازی 1379) .

اختلال افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات روانپزشکی ، با شیوع 25% - 15% در طول عمر به شمار می رود ( جود[3] ، 1994 ) . افسردگی نه تنها در بسیاری از پژوهش ها ، رایج ترین اختلال روانی گزارش شده ، بلکه شاید از قدیمی ترین نشانگان روانی باشد که در متون پزشکی بدان پرداخته شده است . ( یانکرز[4] ، 1382) .

تفاوت های مربوط به جنس در بروز افسردگی می تواند پس از بلوغ شروع شده و ادامه یابد . ابتلا به افسردگی به ویژه افسردگی یک قطبی ، افسردگی مربوط به اختلال های عاطفی فصلی در بین زنها بسیار شایع تر از مردها است . در مجموع حوادث مربوط به سیکل باروری تا حد زیادی زمینه ساز مشکلات عاطفی زنان شناخته شده است . برای مثال می توان از افسردگی همراه با داروهای ضد حاملگی ، افسردگی مربوط به قاعدگی ، افسردگی پس از زایمان و افسردگی دوران یائسگی را نام برد . (نمازی 1379)

 

در چند دهه گذشته نشانگان افسردگی پس از زایمان مورد توجه بسیاری از متخصصان علوم پزشکی و روان شناسی قرار گرفته است . افزایش پژوهش در این زمینه دلایل گوناگونی دارد . یک دلیل آن است که اگر چه تولد نوزاد در مقطعی از زمان برای بسیاری از خانواده ها اتفاق می افتد ، ولی بسیاری از مادران در این دوره یک تغییر و تحول جسمی و روانی را نشان می دهند . ماههای آبستني  زن ، حساس ترین دوره زندگی هر خانواده است ، زیرا از یکسو وضعیت جسمی و روانی و عاطفی زن آبستن در شرایط ویژه ای قرار دارد که نیاز به مراقبت در تمام وضعیت های مذکور را دارد و از سوی دیگر موجودیت جسمی – روانی یک انسان دیگر (جنین ) در بطن وجود مادر آبستن در حال شکل گیری است . جنین نیاز به مادری دارد که از نظر جسمی و بهداشتی سالم باشد ، از نظر روانی – اجتماعی ایمن باشد . در صورت مساعد بودن وضعیت مادر ، ظرفیت های ژنتیک تخمک بارور شده در طی 9 ماه بارداری بالفعل می گردد . پس از دوران بارداری ، دوران نوزادی و سال های اولیه کودکی نیز برای رشد و تحول جسمی – روانی سالم ، نیاز به مادر واجد سلامت جسمی ، روانی و اجتماعی دارد ( مهری نژاد ، 1381) .

این مرحله از زندگی می تواند برای مادر ، کودک و کل خانواده آسیب زا باشد . دوران پس از زایمان طبیعتاً یک دوره انتقالی است و بسیاری از رویدادها تغییر می یابند . نقش ها  ،الگوها و ارتباطات باید تجدید گردند . با این حال انتظار جامعه و فرهنگ این است که مادر شدن امری طبیعی است که اکثر مردم با آن سازگار می شوند ( گروئن[5] ، 1990 به نقل از خمسه 1381).

اولین بار مارسه[6] (1858) به طور سیستماتیک نشان داد که دوره پس از زایمان ، مخصوصاً شش هفته پس از آن یک دوره آسیب پذیری مهم برای ابتلا به اختلال های روانی می باشد و افسردگی می تواند در فرایند دلبستگی و تعهد طبیعی مادر ، مراقبت موثر او از طفل و مهارتهای او بعنوان یک مادر مداخله کند و زمان پس از تولد یا زایمان به عنوان دوره افزایش خطر شیوع افسردگی در زنان قلمداد می شود.

اختلالات خلقی پس از زایمان که به فراوانی پیش می آید و معمولاً گذرا است ، نزد عموم مردم مساله ای شناخته شده است . اما در برخی موارد این حالتها بصورت بیماری افسردگی و مداوم و پایدار ظهور کرده و درمان جدی و منظمی را نیاز دارد . افسردگی شایعترین حالت روانی پس از زایمان است و باید توجه داشت حالت های اسکیزوافکتیو و اسیکزوفرنی و تیرگی شعور هم پس از زایمان دیده می شوند و در برخی موارد اسیکزوفرنی ابتدا به صورت افسردگی ظاهر شده و پس از چند هفته علائم اصلی آشکار می شود 
( گیلدر،[7]1989 به نقل از خمسه، 1381).

بطور کلی اکثر منابع موجود اختلال های روانی پس از زایمان را شامل غم پس از زایمان[8] ، افسردگی پس از زایمان[9] و سایکوز پس از زایمان[10] می دانند . این اختلال ها از روز سوم پس از زایمان تا یک سال پس از آن امکان بروزشان وجود دارد .(مهری نژاد ، 1381) .

غم پس از زایمان : اولین نوع افسردگی بعد از زایمان غم پس از زایمان است که به عنوان خفیف ترین شکل اختلالات خلقی پس از زایمان محسوب می شود و در یک شیوع 85-25 درصدی گزارش شده است. علائم این سندرم به نوعی ، از اولین روزهای بعد از زایمان شروع می شود و مدتی بعد نیز از بین می‌رود . (یانکرز، 1382) .

افسردگی پس از زایمان : این دومین نوع ناخوشی هیجانی است که مادران جدید نسبت به آن ، آسیب پذیر هستند . افسردگی بعد از زایمان معطوف به نوعی از افسردگی است که ممکن است برای ماهها یا حتی سال‌ها به طول بکشد .(يانكرز،1382).

این افسردگی معمولاً در چند هفته اول بعد از زایمان شروع می شود و ممکن است از چند هفته تا یک سال یا بیشتر ادامه پیدا کند . این شکل از افسردگی بوسیله یکسری علائم مختلف مثل خستگی ، گریه ، تحریک پذیری ، احساس بیچارگی یا ناامیدی ، وابستگی بیش از حد ، احساس عدم کفایت و ...... آشکار شود . ( یانکرز، 1382)

سایکوز پس از زایمان : سومین نوع از افسردگی بعد از زایمان می باشد که بسیار کمیاب است . این نوع معمولاً 2 تا 3 هفته بعد از زایمان شروع می شود . کالمری می گوید : توهم و هذیانات در پسیکوزهای بعد از زایمان اغلب خیلی آشکار هستند و مادر معمولاً در تطابق با خواسته های مراقبتی از نوزاد عاجز است . ( یانکرز، 1382)

در ارزیابی بیماران مربوط به پسیکوزهای بعد از زایمان حصول اطمینان در مورد عقاید آنها نسبت به کودک اهمیت حیاتی دارد . بیماران شدیداً افسرده ممکن است عقاید هذیانی مبنی بر غیر طبیعی بودن نوزاد خود داشته باشند . این عقاید هذیانی ممکن است سبب شود که بیمار برای رها ساختن طفل از رنج در آینده اقدام به کشتن او نماید . (ترنر و همكاران، 2006)

با توجه به مطالب مذکور می توان اهمیت بررسی و تشخیص افسردگی های بعد از زایمان را بطور منطقی توجیه نمود . البته شناخت بهتر اختلال افسردگی ، می تواند راههای جدید تشخیص و درمان را در اختیار روان شناسان ، روان پزشکان و متخصصان زنان قرار دهد . با این حال متأسفانه اکثر مردم از مراجعه به روانشناس – روانپزشک و مراکز روانپزشکی برای حل مشکلاتشان ابا دارند ، در حالیکه همین مردم باکمال میل و بدون هیچگونه تردیدی به یک دندانپزشک یا هر متخصص دیگری رجوع می کنند و این تفکر غلط موجب می شود که بسیاری از ناراحتی های جزئی روانی و روحی رو به وخامت گذاشته و سرانجام تبدیل به یک اختلال کامل روانی شود . لذا بایستی با اتخاذ تدابیری از بروز و شیوع این بیماری پیشگیری به عمل آید و یکی از این پیشگیریها ، پیشگیری اولیه است که به وسیله آن عامل بروز بیماری ریشه کن می شود و به اصطلاح شرایط طوری فراهم می شود که محیط برای بروز بیماری ، نامساعد و غیر ممکن می شود . چون افسردگی علل متفاوت دارد و در بروز آن عوامل متعددی دخالت دارند و در هر دوره ای از دوران تکاملی زندگی این عوامل متعدد نیز فرق می کنند ، لذا این پژوهش به جهت اهمیت بررسی افسردگی در زنان خصوصاً پس از زایمان انجام می شود ، تا شاید روزی برسد که مراقبت و بهداشت روانی زنان باردار همانقدر مورد اهمیت و بررسی و درمان قرار بگیرند که مراقبت و بهداشت جسمانی آنان مورد توجه می باشد .

1-2- بيان مسأله

اطلاعات بدست آمده از مطالعات اپی دمیولوژیک نشان می دهد که شیوع افسردگی در زنان تقریباً 2 برابر مردان بوده و با توجه به این مطلب که جمعیت زنان در هر جامعه ای حداقل یک بار ، بارداری را تجربه خواهند کرد ، لذا افسردگی در طی بارداری اهمیت خاص خود را خواهد یافت . ما اکنون می دانیم که افسردگی در طی بارداری با یک ریسک بالای افسردگی و حتی سایکوز پس از زایمان و تاثیرات و عوارض رفتاری آینده و رفتارهای مخالف سلامتی مادران همراه است .(كاورديل[11] وهمكاران، 1996).

درباره تشخیص افسردگی در طی حاملگی مطالعاتی انجام گرفته اما به جرات می توان گفت که افسردگی در طی حاملگی به طور شایع تشخیص داده نمی شود . مشکل عمده در تشخیص افسردگی در طی بارداری همانا اشتراکی است که بین علائم افسردگی و علائم حاملگی وجود دارد . مثل اختلال خواب ، اشتها ، از دست دادن انرژی و افزایش مشکلات جسمی . شیوع افسردگی در طی حاملگی بسیار متفاوت گزارش شده است و از 4% تا 6/17% متفاوت است . شیوع افسردگی پس از زایمان 19% الی 20% است . (كاوردیل و همکاران ، 1996) .

ریسک فاکتورهای شیوع افسردگی در طی بارداری عبارتند از : مشکلات ازدواج ، حاملگی ناخواسته ، سابقه افسردگی قبلی و یا افسردگی در فامیل ، از دست دادن حاملگی قبلی و حاملگی بلافاصله بعد از حاملگی قبلی ، مشکل جدی در نگهداری از فرزند . حدود 20 تا 30% از خانم های حامله که سابقه افسردگی دارند ، افسردگی پس از زایمان را تجربه خواهند کرد و شانس افسردگی در حاملگی های بعدی 50% است . علت افسردگی پس از زایمان را تغییرات در سطوح سرمی پروژسترون ، استروژن ، کورتیزول و بتاآندورفین ها می دانند . ( کیتامورا[12] و همکاران 1993به نقل از زهرايي، 1380)

افسردگی ظرفیت افراد را در ارتباط با انجام کنترل بارداری  و مراقبت از سلامت فردی تحت تاثیر قرار می دهد . افسردگی ارزشهای فردی را دگرگون می کند . مادر حامله ارزش های فردی خود را از دست داده و نسبت به توانایی خود در مادر شدن و یا نگهداری از نوزاد تردید پیدا میکند . عارضه مهم دیگر افسردگی ، تمایل به خودکشی و حتی اقدام به خودکشی است . باید توجه داشت که خود حاملگی عامل هر چند اندک ، اما ممانعت کننده از خودکشی است و باید توجه داشت که خود کشی کامل در طی بارداری شایع نیست . درباره افسردگی در طی دوران بارداری مطالعات خاصی انجام گرفته است اما مشکلات عدیده‌ای نیز در این مطالعات وجود دارد ورابطه علت و معلولی مشخص نشده است . مثلاً ارتباط مشخصی بین افسردگی و مصرف سیگار دیده می شود . این مصرف سیگار می تواند علت افسردگی باشد و یا ممکن است ریسک فاکتوری باشد که فرد را مستعد افسردگی می کند . بنابراین وقتی افسردگی با مصرف نیکوتین همراه می شود اثرات غیر مستقیم برروی حاملگی می گذارد ( کاوردیل و همکاران 1996) .

افسردگی در حاملگی سبب IUGR [13] و تاخیر رشد داخل رحمی جنین و همینطور زایمان زودرس می شود . در یک تحقیق بر روی 79 زن باردار پاکستانی نشان داده که افسردگی در دوران بارداری با عواقبی مانند جنین زودرس و یا تولد نوزادان کم وزن همراه است . در این مطالعه محیط اجتماعی زنان باردار از عمده ترین فاکتورهای افسردگی محسوب می شود ، زنان باید اشخاصی مطیع و تابع باشند و طی تحقیقات انجام شده در یکی از مناطق روستایی پاکستانی معلوم شد که 25% زنان در طی دوران بارداری و 38% پس از زایمان از افسردگی رنج می بردند . ( آمبرن کازی[14] و همکاران 2006).

در یک مطالعه مهم بر روی 1014 زن فقیر و ضعیف دیده شد که یک ارتباط مهم بین علائم افسردگی و سطح سلامت پایین از جمله عدم افزایش وزن مناسب دیده می شود . چندین مکانیسم سبب اثرات مستقیم افسردگی برروی رشد جنین می شود . اختلال در خلق سبب اختلال در محور هیپوتالاموس – هیپوفیز- آدرنال شده و سبب عدم و یا کاهش اضافه وزن در طی حاملگی می شود . عدم اضافه وزن مادر سبب کندی رشد جنین می شود ، به طوریکه در یک مطالعه مشاهده شده است که یک کیلوگرم اضافه وزن مادر به طور مشخصی سبب افزایش وزن جنین می شود ( ساگاوارا[15] و همکاران ، 1997به نقل از آمبرن كازي و همكاران،2006).

با مرور مطالعات انجام شده بر روی عاقبت حاملگی های زنان با اضافه وزن نامناسب مشخص شده است که زنان با وزن پایین با شیوع بیشتری مبتلا به آنمی ، آندومتریت ، مشکلات قلبی – ریوی ، زایمان زودرس و تاخیر رشد داخل رحمی جنین می شوند . یک علت دیگر برای توجیه اثرات افسردگی ، عدم توانایی و خواست زن حامله در توجه به خود و انجام مراقبتهای دوران بارداری است . ( کاوردیل و همکاران ، 1996)

ویلی و پسران 1997 بر روی 1329 زن کار تحقیقاتی انجام دادند و نتیجه گرفتند که خانم های افسرده نسبت به دوران بارداری و زایمان اضطراب بیشتری دارند و نسبت به نقش مادر شدن ، احساس بی‌میلی داشتند و کودکان خود را بسیار آسیب پذیرتر حس می کردند . با توجه به واقعیت های ذکر شده نتیجه میگیریم که هم افسردگی و هم علائم افسردگی در حاملگی به طور شایع دیده می شود و اثرات قابل توجهی بر روی مادر و آینده حاملگی دارد . افسردگی قبل از حاملگی و حتی در دوران بارداری اکثراً تشخیص داده نمی شود . باید توجه داشت که آگاهی و شناخت بیشتر درباره افسردگی در طی بارداری ، کنترل این مادران را بهتر صورت داده و یک متخصص زنان ، زایمان، مامایی و روانشناس و پرستار روانگر می توانند در بازیابی وضعیت اولیه به بیمار کمک کنند .

در یک مطالعه که به منظور شناختن تاثیر پرستاري کردن به منظور رفع مشکلاتی که در افسردگی پس از زایمان صورت می گیرد ، نشان داده شد که مراقبت و پرستاری و همچنین آموزشهای مربوط به بیماری تاثیرات مثبتی در بهبود افسردگی داشتند (آیفرتزل ، 2006 ) .

درجهت تشخیص افسردگی نشان داده شده است که قسمت خود سنجی افسردگی بک (BDI) [16]

می تواند مفید باشد . تست بک به علت سهولت استفاده و زمان کم و نیز قابل استفاده بودن برای سطح سواد پایین و عدم نیاز به آموزش به خصوصی  ،برای استفاده مناسب است . در طی سالهای 1985 الی 1989 تست BDI در پژوهش های مختلفی که مربوط به خانم های باردار بوده است ، به کار رفته است .

در مطالعاتی که هولکمب [17] و همکاران (1996) بر روی 105 خانم حامله انجام دادند ، نشان دادند که در نقطه برش بالای 16 حساسیت تست BDI در تشخیص افسردگی اساسی 83/0 و اختصاصی بودن 89/0 و ارزش پیشگویی کنندگی مثبت 50/0 و ارزش پیش گویی کنندگی منفی 98/0 دارد . (احمدي زاده، 1383)

سالامرو[18] و همکارانش (1994) نتیجه گرفتند که علائم بدنی و جسمانی همراه با حاملگی ممکن است نمرات تست بک (BDI) را در حاملگی افزایش دهد . بنابراین آنها نیز نمره برش بالاتری را برای افسردگی در زنان حامله پیشنهاد کردند .

با توجه به آنچه گذشت ما با این سؤال اساسی روبرو هستیم که آیا بین شرکت در کلاسهای آمادگی دوران بارداری وکاهش افسردگی پس از زایمان تفاوت وجود دارد .

1-3- ضرورت تحقيق

دوران بارداری و دوران پس از زایمان همراه با تغییرات فیزیکی و درونی بسیار زیادی می باشد . ممکن است این علایم در ابتدا با اختلالات روحی و روانی بسیار کم شروع و سپس به اختلالات روانی شديد و حتی سایکوز منجر شود . (براکینگتون[19] ، 2004 به نقل از هالبريچ،2006)

بنا بر گزارش DsmIv-TR (2000) در طول 4 هفته اول پس از زایمان ، اختلالات افسردگی آشکار می شوند . این اختلالات به صورتهای مختلفی بروز می کنند . غم مادری ، تقریباً در روزهای چهارم تا هفتم پس از زایمان اتفاق می افتد و باعلائمی مثل کج خلقی ، بی قراری ، دلسردی ،سردرگمی و اضطراب همراه است . نوع دیگر افسردگی که دیرتر آشکار می شود و مشکلات جدی تر را به دنبال مي‌آورد ، 4 تا 6 هفته بعد از زایمان به وجود می آید و علائمی مثل احساس حقارت ، فراموشی ، اضطراب، اختلالات در خواب و عملکرد ضعیف را در بر دارد . (پاتل[20] و همکاران ، 2002 به نقل از هالبريچ، 2006).

خطرناک ترین نوع افسردگی که بسیار نادر و کمیاب می باشد  ،سایکوز بعد از زایمان است که از هر 1000 نفر یک یا دو نفر بدان مبتلا می شوند و با علایم روانی مثل گیج بودن ، هذیان گویی ، توهم و بی‌خوابی همراه است . ( هانگ [21]، 1997 به نقل از هالبريچ، 2006).

بر اساس آنچه ثابت شده است ، مادرانی که دچار افسردگی هستند ، با نشان دادن رفتارهایی غیرعادی مثل بی علاقگی نسبت به اطرافیان ، بی قید و بند بودن ، قطع ارتباط با کودکانشان و ناسازگاری با آنان ، اثرات منفی بر روی فرزندانشان می گذارند . از آنجایی که کودکان در سالهای اولیه رشد خود که بحرانی ترین دوران محسوب می شود ، نیازمند مراقبت و پرستاری هستند ، این بی توجهی و عدم پذیرش از سوی مادر بسیار آسیب بزرگ و جدی برای آنان به همراه دارد . ( ولف[22] ، 2002، - هارت[23] و همکاران ، 1998- کوپر[24] وهمکاران ، 1999 به نقل از هالبريچ، 2006 ).

عدم ایجاد ارتباط میان مادر و فرزند ممکن است منجر به ناسازگاری های روانی و رفتاری و مشکلات طولانی مدت در فرزند بشود . ( رحمان[25] و همکاران ، 2003 – لی[26] و همکاران ، 2001 – کوپر و همکاران ، 1999 –كرين[27]  و همکاران ، 2001 به نقل از هالبريچ، 2006) .

علاوه بر این مطالعات در کشورهای در حال توسعه بیان می کند که عدم سلامت روحی و روانی مادر ، سوءتغذیه و عدم سلامت فیزیکی فرزندان را به دنبال دارد . بیماری افسردگی می تواند کل اعضای خانواده فرد مبتلا را تحت تاثیر قرار دهد ، بنابراین اطرافیان شخص در معرض افسردگی هستند . حتی گاهی افسردگی در روابط زوجین بسیار مشکل زا می شود . (استاک بری[28] و همکاران ،  1998 به نقل از هالبريچ، 2006)

اثرات افسردگی پس از زایمان بر روی سلامت روانی فرد ، ممکن است بسیار بلند مدت بوده و حتی سبب افزایش مدت بیماری و یا برگشت مجدد آن بشود . چگونگی این بیماری برای بسیاری از زنان که در معرض خطر قرار دارند ، نامشخص است و معمولاً این اشخاص در دوران بارداریشان و یا حتی پس از وضع حمل ، قادر به تشخیص و شناسایی بیماری نیستند و بیشتر از 80 درصد زنانیکه مبتلا به افسردگی هستند ، هیچ گزارشی از وضعیت درونی خود نمی دهند و حتی گاهی پزشک معالج نیز قادر به شناسایی و تشخیص این بیماری نیست . ( کلی [29]و همکاران ،2001 – نلسن[30] و همکاران ، 2000 – یانکرز و همکاران 2001 به نقل از هالبريچ، 2006 ) .

تحقیقات انجام شده می رساند که ما با میزان بالای افسردگی در زنان فارغ از زايمان روبرو هستیم که این سلامت عمومی جامعه را به خطر می اندازد و نشان می دهد که باید تحقیقات بیشتری در زمینه درمان و پیشگیری افسردگی پس از زایمان به عمل آید .

1-4- اهداف تحقيق :

هدف کلی : هدف کلی پژوهش حاضر بررسی تاثیر کلاس های آمادگی دوران بارداری بر افسردگی پس از زایمان زنان مراجعه کننده به پلی کلینیک قدس در سال 85-84 می باشد .

اهداف جزئی : هدفهای جزئی پژوهش عبارتند از :

الف : شناسایی ، تعیین و مقایسه میزان افسردگی در میان زنان باردار مراجعه کننده به درمانگاه ها ، بیمارستانها و مطب های خصوصی با توجه به متغیرهای جمعیت شناختی (سطح تحصیلات ، شغل ).

ب : بررسی و تعیین میزان افسردگی در بارداریهای اول و دوم با توجه به متغیرهای جمعیت شناختی (سطح تحصیلات ، شغل ).

1-5- فرضيه های تحقيق :

محقق با توجه به خطوط پژوهشی موجود فرضیه های زیر را مطرح نموده است :

فرضیۀ اصلی :

1-5-1- بین میزان شرکت در کلاسهای آمادگی دوران بارداری و میزان افسردگی پس از زایمان زنان ساکن تهران رابطه وجود دارد.

فرضیه های فرعی :

1-5-2- بین زنان شرکت کننده در کلاس های آمادگی دوران بارداری با زنانی که در کلاس شرکت نمی‌کنند از نظر میزان افسردگی تفاوت وجود دارد.

1-5-3- بین زنان مراجعه کننده به درمانگاههاي دولتي  با زنان مراجعه کننده به مطب های خصوصی از نظر میزان افسردگی تفاوت وجود دارد .

1-5-4-بین بارداریهای اول و دوم از نظر میزان افسردگی تفاوت وجود دارد .

1-6- متغيرهای تحقيق :

در این تحقیق متغیرهای زیر بکار می روند :

1-6-1- متغیر مستقل :

متغیر پیش بین (مستقل ) هر متغیری است که بمنظور تعیین این مطلب که آیا در رفتار نفوذ می کند یا خیر ، مورد پژوهش قرار می گیرد . در پژوهش های همبستگی و غیر تجربی که امکان دستکاری در آن وجود ندارد ، متغیر مستقل متغیری است که فرض می شود قبلاً دستکاری شده است . (هومن ، 1380) .

در این پژوهش متغیر مستقل کلاس های آمادگی دوران بارداری خواهد بود .

1-6-2- متغیر وابسته :

متغیر ملاک (وابسته ) متغیری است که به منظور تعیین اثر متغیر مستقل ، مشاهده و اندازه گیری می شود . متغیر وابسته معمولاً جنبه ای از رفتار است که به خوبی تعریف می شود و آزمایشگر آن را اندازه می گیرد . ( هومن ، 1380) .

در این پژوهش متغیر وابسته میزان افسردگی زنان باردار مراجعه کننده به مراکز دولتی و خصوصی می باشد.

1-7-تعاريف متغيرهای تحقيق

تعاریف نظری :

1-7-1-  تعریف خانم باردار: خانم باردار خانمی است که به دنبال عقب افتادن زمان عادت ماهانه ، توسط تستهای معتبر تشخیص حاملگی ، و یا توسط سونوگرافی شکمی یا واژینال ، تشخیص حاملگی در وی داده شده است و بین 15 الی 44 سال ، سن دارد .

سه ماهه اول : از ابتدای حاملگی تا هفته 14 حاملگی ( 13 هفته کامل و 6 روز ) را سه ماهه اول می نامند.

سه ماهه دوم : از هفته 14 حاملگی تا هفته 28 حاملگی (27 هفته کامل و 6 روز ) را سه ماهه دوم می نامند.

سه ماهه سوم : از هفته 28 حاملگی تا هفته 42 حاملگی را سه ماهه سوم می نامند . (هامپتون ،1373) .

1-7-2- زایمان[31] : از زمان شروع انقباضات رحمی که همواره همراه با درد می باشد تا تولد کامل نوزاد را زایمان می‌نامند . این لغت در زبان انگلیسی به معنای کار و زحمت می باشد . (هامپتون ، 1373) .

1-7-3- افسردگی : کلمه افسردگی به سه نوع مختلف مورد استفاده قرار می گیرد :

- در گفتگوهای مشترک از این کلمه در تشریح سطحی از غم که همۀ مردم ، آنرا وقتی تجربه میکنند ، که بعضی چیزهای مهمشان را از دست داده اند ، استفاده میشود .

- در روانپزشکی برای توضیح یک خلق غیر عادی وابسته به غم ، عدم خوشحالی و بدبختی ، استفاده می‌شود .

 

تعداد صفحات:116

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت ورد wordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.

:: برچسب‌ها: پایان نامه روانشناسی,پایان نامه کارشناسی روانشناسی,پایان نامه ارشد روانشناسی,مقاله روانشناسی,مقاله کارشناسی روانشناسی,مقاله ارشد روانشناسی,تحقیق روانشناسی ,
:: بازدید از این مطلب : 14

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

دانلود  مقاله  کارشناسی بررسی رابطة تحقیق و پژوهش و افزایش انگیزه و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه پیام نور سبزوار 

 

 

« فهرست مطالب »

عنوان   ...................................................................................  صفحه

صفحه عنوان ......................................................................................................................  الف

بسم الله  ...............................................................................................................................  ب

سخن حکیمانه  .....................................................................................................................  ج

تقدیم  ..................................................................................................................................  د

تقدیر و تشکر  ...................................................................................................................... هـ

چکیده پژوهش  ....................................................................................................................  و

فصل اول : کلیات پژوهش  ............................................................................. 1

مقدمه  ................................................................................................................................... 2

بیان مسئله  ............................................................................................................................  4

اهیمت و ضرورت پژوهش  ..................................................................................................  5

اهداف پژوهش  ...................................................................................................................  7

سؤالات پژوهش  ..................................................................................................................  8

فرضیات پژوهش  .................................................................................................................  9

انواع متغیر  ..........................................................................................................................  10

تعریف مفاهیم و اصطلاحات اساسی  ...................................................................................  12

خلاصه فصل اول  ...............................................................................................................  15

فصل دوم : پیشینه ی تحقیق  ........................................................................  17

مقدمه  ................................................................................................................................  18

تاریخچه ی تحقیق  ............................................................................................................  20

ارائه ی نظریات درباره تحقیق  ............................................................................................  22

تحقیقات انجام شده  ..........................................................................................................  25

ویژگی های تحقیق از نظر تاک من  ..................................................................................  29

ویژگی های تحقیق از نظر جان بست  ................................................................................  30

پیشرفت تحصیلی و عوامل مربوط به آن  ............................................................................  32

خلاصه فصل دوم  .............................................................................................................  34

فصل سوم : روش تحقیق  ............................................................................................  35

مقدمه  ..............................................................................................................................  36

روش تحقیق  ....................................................................................................................  36

جامعه آماری  ...................................................................................................................  38

حجم نمونه و روش نمونه گیری  ......................................................................................  39

روش جمع آوری اطلاعات  .............................................................................................  39

روایی  .............................................................................................................................  40

روایی محتوایی  ...............................................................................................................  41

روایی بیرونی  ..................................................................................................................  42

پایایی  .............................................................................................................................  42

ضریب آلفای کرونباخ  ....................................................................................................  43

ابراز جمع آوری اطلاعات  ...............................................................................................  44

روش تجزیه و تحلیل اطلاعات  ........................................................................................  45

خلاصه فصل سوم  .............................................................................................................  49

فصل چهارم : تجزیه و تحلیل یافته های پژوهشی  .................................................  50

مقدمه  ...............................................................................................................................  51

تجزیه و تحلیل آماری  .......................................................................................................  51

بررسی سؤالات پرسشنامه  ..................................................................................................  52

بررسی فرضیات تحقیق  ......................................................................................................  67

خلاصه فصل چهارم  ...........................................................................................................  69

فصل پنجم : خلاصه و نتیجه گیری  ............................................................................  70

خلاصه فصل اول  ...............................................................................................................  71

خلاصه فصل دوم  ..............................................................................................................  73

خلاصه فصل سوم  ..............................................................................................................  74

خلاصه فصل چهارم  ...........................................................................................................  76

تفسیر نتایج تحقیق  ............................................................................................................... 78

پیشنهادات تحقیق  ...............................................................................................................  82

موانع و تنگاناهای تحقیق  ....................................................................................................  83

منابع و مأخذ  ......................................................................................................................  84

 

 

 

 

فهرست جداول و نمودارها

عنوان  ...........................................................................  صفحه

بررسی سؤال 1  ..................................................................................        52

بررسی سؤال 2  ..................................................................................        52

بررسی سؤال 3  ..................................................................................        53

بررسی سؤال 4  ..................................................................................        53

بررسی سؤال 5  ..................................................................................        54

بررسی سؤال 6  .................................................................................         54

بررسی سؤال 7  .................................................................................         55

بررسی سؤال 8  .................................................................................         55

بررسی سؤال 9  .................................................................................         56

بررسی سؤال 10  ..................................................................................       56

بررسی سؤال 11  ..................................................................................       57

بررسی سؤال 12  ..................................................................................       57

بررسی سؤال 13  ..................................................................................       58

بررسی سؤال 14  ..................................................................................       58

بررسی سؤال 15  .................................................................................       59

بررسی سؤال 16  .................................................................................       59

بررسی سؤال 17  .................................................................................       60

بررسی سؤال 18  .................................................................................       60

بررسی سؤال 19  ................................................................................       61

بررسی سؤال 20  .................................................................................       61

 

مقدمه :

پژوهش و کنجکاوی از تمایلات طبیعی بشر است و میل به شناخت و ارضاء این حس موجب دست یافتن به مجهولات زیاری شده است ، و به همین دلیل بشر در قرن حاضر به پیشرفت های چشمگیری در تمامی زمینه های علمی دست یافته است . اصول و قوانین علمی عمدتاً حاصل پژوهش های قرن اخیر دانشمندانی است که روش های علمی را به کار گرفته و پژوهش های ارزنده ای انجام داده اند .

چنانکه اندکی دقیق تر بیندیشیم متوجه می شویم که رمز توسعه و پیشرفت دنیای غرب استفاده از پژوهش و بررسی های هستند و دقیق بوده است.

از سوی دیگر تتبع و پژوهش در عصر امروز بیش از هر زمان دیگر به شاخص اصلی تحرک دیرپای روابط اجتماعی بدل شده است .

پیش از ظهور عصر جدید ، پژوهش مداوم گروه نخبگان عموماً معطوف به مسائل ذهنی خود آنان بود . آن چه در عصر جدید پژوهش و تحقیق را به یک نهاد کارآمد اجتماعی بدل کرده است ، ارتباط یافتن آن با کار و پدیده ی تکنولوژی و صنعت است . اما در عنصری در خدمت کار فراتر می رود به طوری که جامعه ی مدرن امروز را دیگر بر محور نگاه قرن نوزدهمی کار تحلیل نمی کنند و دانش و تبادل اطلاعات شاخص عصر حاضر به شمار می رود .

به این ترتیب ، مطالعه ی وضعیت پژوهش و تحقیق در یک جامعه ، آشنایی با آن روی سکه میزان رشد و تحول نظام اجتماعی خواهد بود و در این راستا دانشگاه را می توان بعنوان سومین نهاد یا مؤسسه ی آموزشی تلقی کرد که از طریق فرایند همزیستی بین تدریس و پژوهش ، بوسیله ی خلق دانش نو به کمک پژوهش های گوناگون علمی قادر خواهند بود نیروی انسانی موجهی به جامعه تحویل بدهد . دانشگاه ها ناگریزند به مراکزی تبدیل شوند که همواره آموزش های مادام العمر ارائه دهند و چاره ای به جز رفع نیازهای آموزشی جامعه ی خویش نخواهند داشت . برای این منظور دانشگاه ها باید برای      فراهم سازی هر چه بیشتر منابع و امکانات و ایجاد بیشترین فرصت ها به اجبار بی چون و چرایی متصور شدند در بالاترین سطح آموزش به مثابه وظیفه ای که بر عهده ی سایر کارگزاران گذاشته شده است تا آن جا تلاش کنند که با مقاصد ، هدف ها ، صلاحیت ها و توانایی هایشان همخوانی پیدا کند[1].

 

 

 

 

 

بیان مسئله :

سیستم دانشگاه پیام نور به صورت آموزش از راه دور می باشد و به همین علت میزان کلاس هایی که برای دروس مختلف دانشجویان برگزار می شود نسبت به دانشگاه های دولتی و آزاد بسیار کم است و این کلاس ها بیشتر با هدف رفع اشکال دانشجو اداره     می شود . دانشجویان اغلب در زمینه ی یادگیری و مطالعه ی دروس متکی به توان و حافظه ی خود می باشند و کمتر در کلاس های درس حضور می یابند . از طرف دیگر ، اساتید نیز زمان بسیار کمی برای ارائه ی مطالب و تدریس دارند . بر همین اساس ، دروس عملی و پژوهشی نیز که نیازمند فعالیت دانشجو می باشد بسیار کم است .

هدف ما در این پژوهش پی بردن به این مطلب است که اگر دروس عملی با جدیت بیشتری از جانب اساتید و دانشجویان و همچنین مسئولان دانشگاه دنبال شود و بعلاوه ، میزان و تعداد این دروس افزایش یابد ، تا چه اندازه می تواند در بالا بردن انگیزه و گرایش دانشجویان به تحصیل و پیشرفت آن ها در این زمینه مؤثر باشد .

اولین فعالیت در هر پژوهش ، انتخاب مسئله است ، و اصولاً پژوهش با مسئله آغاز         می شود . جان دیوئی اولین مرحله ی هر پژوهش را «احساس مشکل» می داند .

انتخاب مسئله و بیان آن یکی از جنبه های عمده ی پژوهش علمی است زیرا برای حل یک مسئله ، اول باید دقیقاً آن را شناخت و سپس اقدام به بیان آن کرد . مسئله یک    جمله ی سؤالی یا استفهامی است که می پرسد : چه رابطه ای بین دو یا چند متغیر وجود دارد ؟

در پژوهشی که قصد انجام آن را داریم مسئله ی مورد نظر به این صورت بیان می شود :

« آیا بین تحقیق و پژوهش دانشجویان پیام نور مرکز سبزوار و افزایش انگیزه و پیشرفت تحصیلی آن ها رابطه وجود دارد؟ »

اهمیت و ضرورت پژوهش :

همانگونه که امروزه همه ی صاحبانظران و معلمان و حتی دانش آموزان و دانشجویان اعتقاد دارند و تصریح می کنند ، تدریس عملی و عینی مطالب درسی  از دوره ی ابتدائی گرفته تا تحصیلات عالی دانشگاهی می تواند به صورت کاملاً مؤثر در تثبیت یادگیری ها و همچنین کاربردی تر کردن آن ها تأثیر بسزایی داشته باشد . در واقع درگیر شدن یادگیرنده با موضوع درسی یا به بیان دیگر ، درگیر شدن یادگیرنده با یک مسئله در   زمینه ی درس مورد نظر و تلاش و تفکر برای یافتن راه حل آن مسئله و همچنین رعایت قواعد و اصول رسیدن به پاسخ یا نتیجه ی مورد نظر باعث می شود که هم یادگیری  مطالب بهتر و عمیق تر صورت بگیرد و هم اینکه این یادگیری در فرد درونی شده و به صورت پایدار در می آید . حتی در این راه ممکن است با مسائل یا سؤالات جدیدی روبرو شود و دوباره برای یافتن پاسخ آن تلاش و کنجکاوی کند . در واقع رسیدن به نتیجه و پاسخ مسئله ، پاداش و یا بهتر بگوئیم ، انگیزه ای می شود که یادگیرنده را به تلاش برای مسائل دیگر ترغیب می کند .

در زمینه ی موضوع مورد بررسی در این تحقیق ، همان طور که در بخش بیان مسئله گفته شد ، بعلت شرایط خاص تحصیل در دانشگاهی مثل دانشگاه پیام نور از نظر سیستم آموزشی و حتی فضای آموزشی ناکافی آن ، جای خالی اینگونه فعالیت های علمی و پژوهشی در اکثر رشته های تحصیلی کاملاً حس می شود . عدم وجود کارگاه ها و آزمایشگاه های کافی برای برخی رشته ها و همچنین عدم وجود منابع و کتب مناسب و کافی برای فعالیت های پژوهشی و بعلاوه کم اهمیت تلقی کردن دروس عملی و پژوهشی و سطحی گذشتن از آن ها از جمله مشکلات دیگری می باشد که در این زمینه وجود دارد .

انجام پژوهش ها و تحقیقاتی در این زمینه ،  اگر بصورت علمی و کامل انجام شود        می تواند در بهتر کردن شرایط دانشگاه پیام نور و از جمله مرکز سبزوار مؤثر باشد . امروزه اعتقاد همه بر این است که دانشجویان پیام نور توان علمی بالایی دارند و از نظر سطح دانش و نمرات درسی ، اگر بیشتر از دیگر مراکز دانشگاهی نباشد ، قطعاً کمتر نیستند .

پس اگر به دروس عملی و پژهشی (از جمله پروژه های تحقیقاتی ، دروس عملی و کارگاهی و آزمایشگاهی) بهای بیشتری داده شوند ، به جرأت می توان گفت که دانشگاه پیام نور و دانشجویان آن می توانند در بالاترین رده های علمی و تخصصی قرار بگیرند .

انتخاب این موضوع برای انجام پروژه ی تحقیقاتی (سمینار) چند علت داشته است :

الف ) علاقه ای که به این موضوع داشتم .

ب ) کمبودی که در پرداختن به اینگونه موضعات در تحقیقات دانشجویی حس کردم .

ج ) هر چند اندک و سطحی بتوانم دانشجویان و شاید مسئولین این دانشگاه را به تفکر در این زمینه وادار و تلاش کنم که حتی به اندازه ی ذره ای آن ها را به اهمیت و جایگاه تحقیق و پژوهش و دروس عملی و تأثیرش در یادگیری دانشجویان و بهتر شدن کار دانشگاه یا هر مؤسسه دیگری واقف کنم .

اهداف پژوهشی :

در انجام این پژوهش چند هدف دنبال می شود :

• پی بردن به اینکه دانشجویان چقدر به انجام فعالیت های پژوهشی علاقه نشان می دهند .

• چقدر برای انجام پژوهیش انگیزه دارند.

• تا چه حد معتقدند که پژوهش و تحقیق باعث یادگیری بهتر و پایدارتر آن ها می شود .

• انجام تحقیق و پژوهش را چقدر برای افزایش کارایی و بازده در شغل آینده شان مؤثر می باشد .

• انجام تحقیق و پژوهش را چقدر در بهتر شدن موقعیت دانشگاه پیام نور مؤثر می دانند .

• انجام تحقیق و پژوهش چقدر می تواند علاقه و گرایش دانشجو را به رشته ی تحصیلی اش بیشتر کند .

• انجام فعالیت های تتحقیقی تا چه حد باعث علاقه مندی داشنجو به ادامه ی تحصیل در مقاطع بالاتر می شود .

سؤالات پژوهش :

• آیا بین افزایش فعالیت های پژوهشی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار و افزایش انگیزه ی آن ها رابطه وجود دارد ؟

• آیا بین افزایش فعالیت های پژوهشی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار و پیشرفت تحصیلی آن ها رابطه وجود دارد ؟

• آیا بین انجام فعالیت های پژوهشی و تحقیقی و علاقه مندی دانشجویان پیام نور مرکز سبزوار به ادامه ی تحصیلات در رده های بالاتر رابطه وجود دارد ؟

• آیا بین انجام فعالیت های پژوهشی و یادگیری بهتر و پایدارتر موضوع مرتبط با تحقیق رابطه وجود دارد ؟

• آیا بین انجام فعالیت های پژوهشی در دانشجویان پیام نور مرکز سبزوار و افزایش دانش و تخصص آن ها رابطه وجود دارد ؟

• آیا بین انجام تحقیق و پژوهش و علاقه مندی بیشتر دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار به رشته ی تحصیلی شان رابطه وجود دارد ؟

• آیا بین انجام تحقیق و پژوهش و افزایش بازده در شغل آینده ی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار رابطه وجود دارد ؟

 

 

فرضیات پژوهش :

برای پژوهشی که انجام می شود ، فرضیات زیر مورد نظر است :

• بین انجام فعالیت های پژوهشی و تحقیقی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار و افزایش انگیزه ی آن ها رابطه وجود دارد . (فرضیه کلی)

• بین افزایش فعالیت های پژوهشی و تحقیقی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار و پیشرفت تحصیلی آن ها رابطه وجود دارد . (فرضیه کلی)

 

فرضیات جزئی :

• بین انجام فعالیت های پژوهشی و تحقیقی و علاقه مندی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز به ادامه ی تحصیلات در دوره های بالاتر رابطه وجود دارد .

• بین انجام فعالیت های پژوهشی و یادگیری بهتر و پایدارتر موضوع درسی مرتبط با تحقیق رابطه وجود دارد .

• بین انجام فعالیت های پژوهشی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار و افزایش دانش و تخصص آن ها رابطه وجود دارد .

• بین انجام تحقیق و پژوهش و افزایش بازده در شغل آینده ی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار رابطه وجود دارد .

• بین انجام تحقیق و پژوهش و علاقه مندی بیشتر دانشجویان به رشته ی تحصیلی شان رابطه وجود دارد .

 

 

انواع متغيیر :

متغیير بر اساس نقشی که در تحقیق بر عهده دارد ، به دو دسته تقسیم می شود :

الف ) متغییر مستقل [2]

ب ) متغییر وابسته [3]

الف ) متغییر مستقل : به متغییری گفته می شود که از طریق آن متغییر وابسته تعیین یا پیش بینی می شود . به این متغییر ، متغییر محرک یا درون داد گفته می شود و متغییری است که توسط پژوهشگر اندازه گیری ، دستکاری یا انتخاب می شود تا تأثیر یا رابطه ی آن با متغییر دیگری اندازه گیری شود. [4]

متغییر مستقل متغییری است که بوسیله ی آن متغییر وابسته اندازه گیری و پیش بینی       می شود . محقق برای این اندازه گیری ، در متغییر مستقل تغییراتی را ایجاد می کند تا تأثیر آن را روی متغییر وابسته مطالعه و مشاهده کند .

در موضوعی که در این تحقیق قصد بررسی آن را داریم ، تحقیق و پژوهش در دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار بعنوان متغییر مستقل در نظر گرفته می شود .

ب ) متغییر وابسته : متغییر وابسته ، متغییر پاسخ ، برون داد یا ملاک است و عبارت است از وجهی یا جنبه ای از رفتار یک ارگانیزم که تحریک شده است . متغییر وابسته متغییری است که مشاهده یا اندازه گیری می شود تا تأثیر متغییر مستقل بر آن معلوم و مشخص شود  در تحقیق آزمایش متغییر وابسته به متغییری اطلاق می شود که در اثر اجرا ، حذف یا تغییر متغییر مستقل آشکار ، پنهان یا تغییر می کند . متغییر وابسته بر عکس متغییر مستقل در اختیار محقق نیست و او نمی تواند در آن دستکاری یا تصرف به عمل آورد . [5]

متغییر وابسته متغییری است که تغییرات آن وابسته به تغییراتی است که در متغییر مستقل ایجاد می شود . یعنی می توان با ایجاد تغییر به طور عمدی و دستکاری متغییر مستقل ، نتیجه و تغییری که در متغییر وابسته ایجاد می شود را سنجید .

و متغییر وابسته متغییری است که سعی در اندازه گیری آن در پژوهش ها می شود .

متغییر وابسته در تحقیق فعلی ، افزایش انگیزه و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار می باشد .

 

 

تعریف مفاهیم و اصطلاحات اساسی :

در موضوع پژوهش مورد نظر برای مفاهیم زیر تعاریفی ارائه می شود :

• تحقیق

• پیشرفت تحصیلی

• دانشجو

• دانشگاه پیام نور

1- تحقیق : واژه ی تحقیق از زبان عربی گرفته شده است . در لغت به معنای درست کردن  رسیدن ، بر رسیدن ، پژوهش ، رسیدگی ، بررسی ، مطالعه ی حقیقت و واقعیت است .[6]

تحقیق از نظر روان شناسی عبارت است از کاربرد روش های علمی در حل یک مسئله یا پاسخگویی به یک سؤال .

جان ریویی در کتاب منطق نظریه ی تحقیق ، تحقیق را چنین تعریف کرده است : تحقیق عبارت است از تغییر کنترل شده ی یک موقعیت غیر ثابت یا نامعین به موقعیتی که از لحاظ ویژگی ها و روابط کاملاً معین و ثابت است و در وضعی قرار دارد که عناصر موقعیت اصلی یا اولی بصورت یک کل متعد تغییر یافته اند .

تحقیق در تعلیم و تربیت به مجموعه فعالیت هایی اطلاق می شود که از طریق آن و با عنایت به اصول و روش های علمی پدیده آموزشی و تربیتی مورد پژوهش قرار می گیرند  هدف آن کشف اصول کلی یا تفسیر رفتاری است که از آن برای تبیین ، کنترل و پیش بینی رویدادهای آموزشی استفاده می شود . [7]

در واقع تحقیق فعالیتی است نظام دار و به صورت سلسله مراتبی که با تمایل به فهم حقیقتی در رابطه با موضوع یا مسئله ای آغاز می شود ، با رعایت اصول و قواعد یک تحقیق علمی ادامه می یابد و با اثبات یا رد فرضیه یا فرضیات تدوین شده به نتیجه می رسد

• پیشرفت تحصیلی : پیشرفت تحصیلی عبارت است از افزایش عملکرد یادگیرندگان یا دانش آموزان در مقایسه با هدف های آموزشی که از پیش تعیین شده است . [8]

پیشرفت تحصیلی اصطلاحی است که به منظور بیان سطح یادگیری دانش آموزان از مطالب تدریس شده به کار می رود و بهترین ملاک سنجش پیشرفت تحصیلی معدل یا میانگین می باشد که بصورت عددی از صفر تا 20 در نظر گرفته می شود .

• دانشجو : به فردی که از طریق آزمون سراسری یا دوره های فراگیر پس از موفقیت در آزمون سراسری یا دوره های دانشپذیری پذیرفته شده است که باید دارای مدرک رسمی دیپلم و بالاتر باشد .[9]

• دانشگاه پیام نور : دانشگاهی که مبتنی بر نظام آموزش باز و از راه دور است که کلاس های آن از طریق نشست های رفع اشکال گروهی یا فردی برگزار می شود[10]

دانشگاه پیام نور بر اساس نظام آموزش از راه دور و کلاس های نیمه حضوری پی ریزی شده است و سطح فراگیر دانشجویی آن تقریباً سراسر کشور را دربر می گیرد .

 

موانع و تنگاناهای تحقیق :

• نبود منابع مورد نیاز به میزان کافی مثل (کمبود منابع و کتب کتابخانه ای دانشگاه ، نبودن کتاب و کتابخانه تخصصی در سطح شهر ، کمبود سایت های مرتبط و ...)

• بعلت کمبود کتب موجود در کتابخانه ی دانشگاه و اکثراً وجود یک یا دو جلد از یک کتاب ، کتاب های مورد نیاز در زمان لازم در دسترس نبود .

• عدم همکاری کافی مسئولین دانشگاه در زمینه ی اطلاعات آماری .

• قدیمی بودن کتاب ها و عدم وجود کتب جدید و به روز .

خلاصه فصل اول :

در فصل اول این پژوهش مواردی بررسی شد از جمله :

در ابتدا مقدمه ای ذکر شد و به دنبال آن بیان مسئله ، و پس از آن اهمیت و ضرورت پژوهش عنوان شد . در واقع میزان اهمیت پرداختن به موضوعاتی از این قبیل تا حد امکان مورد قرار گرفت . سپس هدف از پرداختن به این موضوع عنوان شد و می توان گفت جهت اصلی تحقیق در این بخش مشخص شد .

پس از آن سؤالاتی که در این تحقیق به دنبال پاسخگویی به آن ها هستیم عنوان شد و بر اساس این سؤالات فرضیاتی تدوین شد که سعی داریم با جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ها این فرضیات را تأیید یا رد کنیم .

در مرحله ی بعد متغییرها را مشخص کردیم و تعریف و نحوه ی ارتباط آن ها با یکدیگر را بیان کردیم و در آخر مفاهیم و اصطلاحاتی که نیاز به توضیح بیشتر داشت ، تعریف کردیم

مقدمه :

تحقیق زاده ی بارقه ی ناگهانی یک فکر نیست ، بلکه فعالیتی نظام مند در جهت پی بردن به چرائی و چگونگی های یک مسئله با استفاده از ابزارهای علمی مناسب است .[11]

اصولاً از آغاز پیدایش انسان اندیشیدن با ذات و سرشت او در انطباق بوده است به این معنی که انسان نخستین ، اولین پرسش ها را در برابر دگرگونی های پیرامون خود برای شناخت عوامل مؤثر در این دگرگونی ها مطرح ساخت و کنجکاوی در جهت مهار ساختن طبیعت و تحصیل اراده ی خویشتن بر اطراف را با بکار بستن شیوه های گوناگون آغاز کرد . به این ترتیب پیدائی سؤالاتی در ذهن انسان او را به اندیشیدن وا داشت و دستیابی به پاسخ به شناخت انجامید ، یعنی در حقیقت می توان گفت اندیشیدن به منظور پاسخگویی به ابهامات جزء جدا نشدنی ذات و سرشت آدمی بوده است و بسیاری از متفکران یونان باستان تا کنون اندیشیدن در باب جهان هستی را از اساسی ترین نیازهای بشر دانسته اند .

در کشورهایی نظیر ایران که طیف پیچیده ای از نظام های کهن و جدید در کنار یکدیگر زندگی می کنند و با توجه به تنوع فرهنگی جوامع و توصیف های این کشور و سرعت غیر یکنواخت هر یک از فرهنگ های موجود در انطباق با تحولات آینده ی کاری به مراتب بیشتر و دشوارتر را پیش روی برنامه ریزان کشور قرار خواهد داد . قدر مسلم این است که نمی توان تنها بخشی از جامعه ی ایران اسلامی را انتخاب و آمادگی و همسویی با آینده را در آن تزریق کرد ، بلکه ضروری است سر تا سر یک کشور در یک        برنامه ریزی وسیع ملی شرکت داده شده ، رشد اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی هر بخش آن با توجه به سابقه ی فرهنگی و در زمینه ی اقتصادی و اجتماعی خاص آن منطقه در برنامه ریزی برای آینده مدنظر قرار گیرد .

تعداد صفحات:88

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت ورد wordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.

:: برچسب‌ها: پایان نامه روانشناسی,پایان نامه کارشناسی روانشناسی,پایان نامه ارشد روانشناسی,مقاله روانشناسی,مقاله کارشناسی روانشناسی,مقاله ارشد روانشناسی,تحقیق روانشناسی ,
:: بازدید از این مطلب : 13

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

دانلود مقاله  کارشناسی بررسي رابطه استفاده بيش از حد از بازي هاي رايانه اي در افت تحصيلي دانش آموزان

 

فهرست مطالب

 

عنوان                                                                                                  شماره صفحه

 

چکیده                                           ب و ت

فصل اول                                                                                                        

مقدمه                                           1  

بیان مسئله                                      3

اهمیت و ضرورت تحقیق                                 3

هدف کلی تحقیق                                   4

فرضیه ها                                    4

تعاریف عملیاتی متغییر ها                                 4

 

فصل دوم

الف – ادبیات تحقیق                                 

مقدمه                                           7

تعریف افت تحصیلی                                7

علتهای افت تحصیلی                                   8

تعریف ارزشیابی و انواع آن                                10

تعریف اندازه گیری و مفاهیم مربوط به آن                       14

فواید بازی های رایانه ای برای کودکان                         26

تاثیرات بازی های رایانه ای خشونت آمیز بر روی کودکان و نوجوانان              29

راهکارهای مداخله ی ممکن و احتمالی                        46

ب-مروری بر تحقیقات انجام شده مرتبط با موضوع در داخل یا خارج از کشور 48

 

فصل سوم

جامعه آماری                                     54

نمونه و روش نمونه گیری                                   54

ابزار جمع آوری اطلاعات                               57

روش های آماری برای تجزیه و تحلیل اطلاعات                  58

 

فصل چهارم    

یافته های تحقیق و تجزیه و تحلیل آنها                         60

فصل پنجم                                          

خلاصه و نتایج تحقیق                                  73

محدودیتهای تحقیق                                74

پیشنهادات  محقق                                     75

منابع                                          76

 

 

مقدمه :

در جوامع امروز، همه ملتها با هر نظام سياسي و اجتماعي، پيشرفته و در حال پيشرفت به مسئله آموزش و پرورش توجه دارند و نسبت به ديگر فعاليتهاي اجتماعي براي آن اهميت بيشتري قائل هستند(خيّر،1365).

اين توجه بي دليل نيست و برمنطقي قوي بنياد نهاده شده است. زيرا امروز، تربيت فرزندان را از مهمترين نيازهاي زندگي اجتماعي مي شناسند. انگيزش از موضوعات روانشناختي است که توجه بسياري از روانشناسان و متخصصان تعليم و تربيت را به خود معطوف داشته است.

در اين ميان شناسايي عوامل مهم و مؤثر در انگيزش تحصيلي در ارتباط با ويژگيهاي آموزشگاهي و اجتماعي افراد کمک شايان توجهي به بهبود و وضعيت تحصيلي دانش آموزان خواهد کرد.

 

تعریف افت تحصیلی :

افت تحصیلی نمره ای است که دانش آموز در امتحان بدست آورده است ، با توجه به اینکه سقف نمرات تا نمره 20 میباشد ، نمرات پائین تر از 20 به میران که از آن کاهش پیدا می کند افت تحصیلی می شود و باعث تکرار پایه تحصیلی می شود .

تکرار پایه تحصیلی عبارت است از : تکرار یک کلاس برای دانش آموزان که در خلال یک سال تحصیلی در همان کلاس پایه ای که در سال قبل به سر می برده به تحصیل ادامه دهد .

علتهای افت تحصیلی :

علل و عوامل گوناگونی در مسئله افت تحصیلی مداخله دارند ، نظریه پردازان آموزش و پرورش این عوامل را دسته بندی کرده و در گروههای کلی آنهارا معرفی و مورد بحث قرار داده اند که به ذکر بعضی از این دسته بندی ها می پردازیم ، این دسته بندی ها توسط ماهنامه آموزش استان اصفهان بیان شده است .

بعضی از نظریه پردازان عوامل افت تحصیلی را به صورت زیر بیان می دارند .

1 -  علت های مربوط به خود دانش آموز

2 – علت های مربوط به اجتماع و خانواده و عقب ماندگی خانواده

3 – علتهای مربوط به اجتماع و محیط خارج از مدرسه

4 – علتهای مربوط به آموزشگاه

 

علاوه بر علتهای بالا می توان علل دیگر را به آن اضافه کرد که خانم فرقانی رئیسی در رابطه با شناسایی و علل افت تحصیلی اینگونه بیان می دارند : علل متعددی از نظر محیطی و  وضعیت جسمانی می تواند به عنوان عامل نقش داشته باشد ، نظیر وضعیت خانوادگی از نظر تغییرات ناگهانی اقتصادی و روانی حوادث ناگهانی در تشکل خانواده ، مرگ یا جدایی و یا اختلالات خانوادگی ، تولد کودک جدید ، مهاجرت از شهری به شهر دیگر ، جابجایی مدرسه و حتی گاه جابجایی مقاطع تحصیلی ، مثلا از دبستان به دوره راهنمایی یا دبیرستان و یا حتی گاه تغییر معلم و یا مشکلات روانی دانش آموزان در دوره نوجوانی و یا بیماری جسمانی کودک در یک دوره خاص و در دبیرستان عدم انتخاب رشته تحصیلی مناسب با استعداد دانش آموز .

علل دیگری که در زمینه مربوط به معلم در مورد افت تحصیلی می توان ذکر کرد ، فهرست وار به شرح زیر است :

1 – خصوصیات فردی معلم

2 – عدم انگیزه کاری لازم و علاقه به رشته کاری

3 – نداشتن کارآیی و تخصص لازم شغلی

4 – نداشتن معلومات کافی و لازم در رابطه با کلاس در رشته مورد تدریس

5 – عدم کارآیی در انتقال داشته ها و معلومات خویش به فراگیران

6 – عدم توجه به مسائل روانشناسی یادگیری و بهره گیری از روشهای آموزشی علمی و مطلوب

7 – تکیه بر روی معلم محوری به جای دانش اموز محوری

8 – عدم شناخت دانش آموزان و توجه به مشکلات و ناراحتی ها و به  طور کلی ناتوانی های روحی و جسمی دانش آموزان و احیانا کوشش در جهت برطرف نمودن آنها

9 – اعمال تنبیه بدنی معلمان با شاگردان

10 – ندیدن دوره های پیش از خدمات و ضمن خدمت

تعریف ارزشیابی :

ارزشيابي در آموزش و پرورش تعاريف متعددي دارد.

1 - كرونباخ ( cronbach) :ارزشيابي را جمع آوري و به كار گيري اطلاعات در جهت اتخاذ تصميم براي يك برنامه آموزشي تعريف مي كند. ( شيرازي،علي، ص 236)

2- بي باي ( Beeby) : ارزشيابي را فراگرد جمع آوري و تفسير منظم شواهدي كه در نهايت به قضاوت ارزشيابي نظر به اين كه به اقدام شخصي بيانجامد ، مي داند. ابعاد اين تعريف : جمع آوري شواهد ، تفسير ، قضاوت و تصميم گيري است. ( شيرازي ، علي ،ص 236)

1. استا فل بيم : ارزشيابي رافرايند، تعيين كردن ( Delineating) ، به دست آوردن ( Obtaining) و فراهم ساختن ( Providing) اطلاعات مفيدي براي قضاوت در تصميم گيري ها تعريف كردند.

 

انواع ارزشيابي

الف : اسكريون ( scriven) ارزشيابي ها را بر دو نوع ارزشيابي پاياني و تكويني تقسيم مي كند.

1 - ارزشيابي پاياني ( sammative Evaluation) : ارزشيابي كه در مدارس متداول است و شامل ارزشيابي آخر سال يا دوره دانش آموزان برنامه يا روند آموزشي است.

مهمترين نقص ارزشيابي پاياني ماهيت مقطعي بودن آن است ، لذا قادر نيست اصلاحات يا تغييرات ضروري را در طول سال يا برنامه در جهت بهبودي و بهسازي فعاليتها ايجاد كند.

2 - ارزشيابي تكويني يا مستمر ( Formative Evluation) : در اين ارزشيابي اطلاعات به طور مداوم جمع آوري و مورد استفاده قرار مي گيرد و نياز به بازخورد هاي فردي – محيطي دارد تا بتواند تصميم گيري هاي لازم را در جهت افزايش اثر بخش برنامه ها يا فعاليتهاي آموزشي اتخاذ كند. اين نوع ارزشيابي بيشتر به فراهم آوردن اطلاعات براي بهبودي كار تاكيد دارد.

ب : استافل بيم ( stuffle beam) : ارزشيابي را در چهار نوع بيان مي كند .

1 - ارزشيابي زمينه 2- ارزشيابي درونداد 3- ارزشيابي فر آيند 4-ارزشيابي برونداد

1. ارزشيابي زمينه ( Context Evaluation) : هدف اين ارزشيابي فراهم ساختن يا ارائه يك منطق براي تعيين اهداف است. براي رسيدن به آن محيط – شرايط واقعي و مشكلات موجود – بايستي بررسي شوند و تصميماتي مبتني بر اصلاح شرايط و مشكلات اتخاذ گردد تا نيل به اهداف مورد نظر را ميسر سازد.

2. ارزشيابي درونداد ( Input Evaluation) : اين نوع ارزشيابي در ارتباط با چگونگي استفاده از منابع براي نيل به اهداف برنامه است شامل ارزشيابي توانايي هاي سازمان ، استراتژي هايي در جهت نيل به اهداف برنامه و طراحي يك استراتژي اجرايي – عملياتي گردد.

3. ارزشيابي فر آيند ( Process Evaluation) : به باز خورد هاي دوره اي خصوصا شناسايي نقص درونداد ها در حين اجراي برنامه مربوطه است.

4. ارزشيابي برونداد ( Product Evaluation) : به سنجش نتايج مي پردازد كه نه تنها در آخر بلكه بر حسب ضرورت در فواصل برنامه صورت مي گيرد.

يكي از تخصص هاي مورد نياز دست اندركاران تعليم و تربيت در سطوح مختلف سازماني و اجرايي بر خوردار بودن از دانش ، مهارت سنجش و ارزشيابي پيشرفت تحصيلي مي باشدكه فقدان آن در عرصه عمل و اجرا ناكار آمدي فر آيند ياددهي- يادگيري را به دنبال خواهد داشت. با وجود آگاهي از توانايي هاي علمي و تجربي دبيران و معلمان گرامي و مديران آگاه و دلسوز واحد هاي آموزشي در حيطه ي سنجش و ارزشيابي پيشرفت تحصيلي ، ليكن به دليل اهميت موضوع و نيز ظرافت ها و پيچيدگي هاي اين امر اميد است با عنايت همكاران ارجمند در جهت تحقق اهداف آموزشي و تربيتي شاهد تعاملي پويا ، مستمر و پايدار باشيم ،

الف. اصطلاحات و مفاهيم ارزشيابي و امتحانات

ب. ارزشيابي تكويني و شيوه اجراي آن

الف)تعريف اصطلاحات ومفاهيم ارزشيابي پيشرفت تحصيلي

ارزشيابي ( Evaluation) :اصطلاح ارزشيابي يا ارزيابي به طورساده به تعيين ارزش (Value) براي هرچيزيادآوري ارزشي ( Value judgement) كردن گفته مي شود

ارزشيابي به يك فرآيند نظام داربراي جمع آوري، تحليل وتفسيرا طلاعات گفته مي شود به اين منظور كه تعيين مي شود آيا هدف هاي موردنظر تحقق يافته اند يادرحال تحقق يافتن هستند وبه چه ميزاني.

ارزشيابي پيشرفت تحصيلي ( Academic achevement evaluation): ارزشيابي پيشرفت تحصيلي عبارت ازسنجش عملكرد يادگيرندگان ومقايسه نتايج حاصل باهدفهاي آموزشي ازپيش تعيين شده به منظور تصميم گيري دراين باره كه آيا فعاليت هاي آموزشي معلم و كوششهاي يادگيري دانش آموزان يا دانشجويان به نتايج مطلوب انجاميده اند و به چه ميزاني.

ارزشيابي آغازين ( Preassessment) : نخستين ارزشيابي معلم كه پيش از فعاليت هاي آموزشي او به اجرا در مي آيد ارزشيابي آغازين ناميده مي شود.

ارزشيابي تكويني يا مستمر ( Formative evaluation): آن چه عمدتا به منظور كمك به اصلاح موضوع مورد ارزشيابي يعني برنامه يا روش آموزشي ، مورد استفاده قرار مي گيرد ، ارزشيابي تكويني نام دارد.

ارزشيابي تشخيصي (Dignostic evaluation) : نوعي از ارزشيابي تكويني است كه با هدف تشخيص مشكلات يادگيري دانش آموزان در يك موضوع درسي به كار ميرود و معمولا در جريان آموزش انجام مي گيرد.از طريق ارزشيابي تشخيصي مي توان معاومات و مهارتهاي لازم دانش آموزان را براي ورود به مطالب جديد تشخيص داد ونيز معياري است براي سنجش رفتار ورودي دانش آموزان كه به كمك آن مي توان نقطه شروع فعاليت هاي آموزشي را مشخص كرد .

ارزشيابي تراكمي يا پاياني( Summative evaluation) : در ارزشيابي تراكمي تمام آموخته هاي دانش آموزان در طول يك دوره آموزشي تعيين مي شوند و هدف آن نمره دادن به دانش آموزان و قضاوت درباره اثر بخشي كار معلم و برنامه درسي با يكديگر است. به وسيله اين ارزشيابي مي توان ياد گيري هاي متراكم دانش آموزان را در طول يك دوره آموزشي اندازه گيري كرد و چون معمولا در پايان دوره آموزشي به عمل مي آيد به آن ارزشيابي پاياني نيز مي گويند.

اندازه گيري ( Measurement ): اندازه گيري فر آيندي كه تعيين مي كند يك شخص يا يك چيز چه مقدار از يك ويژگي برخوردار است.

آزمون ( test): آزمون وسيله يا روشي نظام دار براي اندازه گيري نمونه اي از رفتار است.

آزمودن ( testing) : وقتي كه براي اندازه گيري يكي از ويژگي هاي رواني يا تربيتي يك فرد يا گروهي از افراد از آزمون استفاده مي شود به اين عمل يا فعاليت آزمودن مي گويند.

سنجش ( Assessment) : سنجش به يك تحليل جامع و چند وجهي از عملكرد گفته مي شود.

پرسشنامه ( Questionnaire) : مجمو عه اي سوال كه به روش علمي تهيه شده و ارزشياب يا پژوهشگر از طريق آن قادر به جمع آوري اطلاعات مورد نياز جهت انجام طرح خود مي باشد.

سوال عيني ( Objective items) : به سوالاتي اطلاق مي شود كه مي تواند به طور عيني نمره گذاري شود. اين سوال چنان است كه افراد پاسخي را از ميان فهرستي از پاسخ ها انتخاب مي كنند.

تنه سوال ( Stem): بخش مقدماتي يك سوال عيني را تنه سوال گويند.

سوال انشايي ( Essay items) : نوعي سوال كه دانش آموز تقريبا پاسخي طولاني را كه تا چند بند مي رسد نوشته و سازمان دهد.

سوال جور كردني ( Matching item) : عبارت از سوالي كه شامل دو ستون سؤال وجواب است واز دانش آموز خواسته مي شود كه بين موارد دو ستون ارتباط را پيدا كند.

سوال چند گزينه اي ( Multiple choice item) : عبارت از شكلي از سوال است كه در آن آزمايش شونده پاسخ صحيح را از يك فهرست كزينه هاي محتمل انتخاب مي كند .

سوال صحيح.غلط ( True – False item) : عبارت از شكلي از سوال است كه در آن امتحان شونده بيان مي دارد كه آيا جمله اي كه در اختيارش قرار داده شده صحيح يا غلط است .

نمره گذاري تحليلي ( Analytic Scoring): عبارت از نوعي نمره گذاري سوالات انشايي است كه در آن نكات خاص هر پاسخ صحيح شناسايي شده و به طور جداگانه نمره گذاري مي شود.

جدول مشخصات ( Table of specifications) : عبارت از يك جدول دو بعدي است كه شامل محتوا و فرآيند شناختي مورد استفاده در طرح ريزي يك آزمون مي باشد .

امتحان ( Examination) : عبارت است از تعدادي سوال كه به صورت گزينش تصادفي از جامعه اي از سوال ها تهيه مي شود و يا به عبارت ديگر عبارت از يك وسيله يا روشي كه در آن آزمودني ها با تعدادي سوال هاي همخوان و هماهنگ با يكديگر مواجه مي گردند ، يا به انجام فعاليت هاي علمي وادار مي شوند ، كه در آن نتيجه اين شرايط و در خاتمه موقعيت ، مي توان تواناييهاي افراد شركت كننده در امتحان مقايسه كمي به دست آورد.

روايي ( Validity) :

روايي اصطلاحي است كه آزمون براي تحقق بخشيدن به آن درست شده است اشاره مي كند به سختي ديگر آزموني داراي روايي است كه براي اندازه گيري آنچه موردنظر است مناسب باشد.

پاياني ( Relidity) : پاياني يك وسيله اندازه گيري به دقت آن اشاره مي كند .يك آزمون درصورتي داراي پاياني است كه اگردريك فاصله ي زماني كوتاه چندين باربه گروه واحدي ازافرادبدهيم نتايج حاصل نزديك به هم باشد.

ب)تعريف عملياتي واژه هاي ارزشيابي و امتحانات درقلمروكاري اداره كل سنجش وارزشيابي تحصيلي :

ضوابط سنجش وارزشيابي پيشرفت تحصيلي : مجموعه قوانين مدون وتصويب شده توسط شوراي عالي آموزش و پرورش مي باشد كه اهداف ارزشيابي و سنجش توان تحصيلي دانش آموزان براساس مقررات را دربر مي گيرد.

امتحانات داخلي : امتحاناتي است كه طبق برنامه معين وبا همكاري مشترك كاركنان آموزشي واداري واحد آموزشي زير نظر مدير انجام مي شود درامتحانات داخلي تهيه سؤالها وتصحيح اوراق امتحاني برعهده معلملن مربوط مي باشد.

امتحانات هماهنگ : عبارت از امتحاناتي است كه دربعضي درسها طبق برنامه ي معين و سؤالهاي يكسان درسراسركشور ياسراسراستان توسط اداره ي كل سنجش و ارزشيابي تحصيلي ويا سازمان آموزش و پرورش استان دفترمدارس خارج از كشور تهيه و درمحل واحدآموزشي زير نظر مدير انجام مي شود.در امتحانات هماهنگ تصحيح اوراق امتحاني بر عهده معلمان مربوط مي باشد.

امتحانات نهايي : امتحانات درسهايي از پايه سوم متوسطه است كه به صورت سراسري (كشوري) با برنامه همزمان و سؤالهاي يكسان توسط اداره كل سنجش ارزشيابي تحصيلي تهيه مي شود وزيرنظر سازمان آموزش وپرورش استان

دفتر مدارس خارج از كشور به وسيله عوامل اجرايي امتحانات (هيئات ممتحنه ) كه از طرف ادارات آموزش و پرورش شهرستان ها و مناطق معين مي شود برگزار مي گردد درامتحانات نهايي برگزاري امتحان و تصحيح اوراق به صورت متمركز انجام مي شود.

تاييديه تحصيلي : به سنتي گفته مي شود كه مندرجات مدارك تحصيلي دوره هاي مختلف در آن مورد تاييد قرا ر مي گيرد

ارزش تحصيلي : به سندي اطلاق مي شود كه نشان دهنده ارزش مدرك تحصيلي ازنظر علمي و استخدامي با توجه به آراء صادره ازمراجع ذي صلاح قانوني باشد.

بانك سؤال : بانك سؤال مجموعه نسبتا وسيعي از پرسشهاي آزمونهاي پيشرفت تحصيلي است كه براساس محتوا وويژگيهاي رون سنجي مانند سطح دشواري و رو.ايي ملاكي در سؤال طبقه بندي و سازماندهي شده است.

تعريف ارزشيابي تكويني يا مستمر : آنچه عمدتا به منظور كمك به اصلاح موضوع مورد ارزشيابي يعني برنامه يا روش آموزشي ، مورد استفاده قرار مي گيرد ، ارزشيابي تكويني نام دارد.

تعداد صفحات:80

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت ورد wordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.

:: برچسب‌ها: پایان نامه روانشناسی,پایان نامه کارشناسی روانشناسی,پایان نامه ارشد روانشناسی,مقاله روانشناسی,مقاله کارشناسی روانشناسی,مقاله ارشد روانشناسی,تحقیق روانشناسی ,
:: بازدید از این مطلب : 14

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

دانلود  مقاله  کارشناسی بررسي رابطه بين تفكرات غيرمنطقي و ملاكهاي همسرگزيني در دانشجويان دختر و پسر مقطع كارشناسي دانشگاه شهيد بهشتي

فهرست  مطالب

عنوان

صفحه

فصل اول: مقدمه

 

1ـ1ـ مقدمه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

1ـ2ـ بيان مساله . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

4

1ـ3ـ سابقه و ضرورت مساله . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

6

1ـ4ـ اهداف پژوهش . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

1ـ5ـ سوالات تحقيق . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

10

1ـ6ـ تعاريف نظري و عملياتي مفاهيم و متغيرها . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

1ـ6ـ1ـ تعريف تفكر . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

1ـ6ـ2ـ تعريف تفكر غير منطقي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

1ـ6ـ3ـ تعريف عملياتي تفكر غيرمنطقي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

11

1ـ6ـ4ـ تعريف ازدواج . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

1ـ6ـ5ـ معيارهاي ازدواج . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

1ـ6ـ5ـ1ـ معيارهاي زيستي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

12

1ـ6ـ5ـ2ـ معيارهاي روان شناختي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

1ـ6ـ5ـ3ـ معيارهاي اجتماعي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

1ـ6ـ5ـ4ـ معيارهاي اقتصادي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

1ـ6ـ5ـ5ـ عوامل خانوادگي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

1-6-6- تعريف عملياتي ملاكهاي همسرگزيني . . . . . . . . . . . . . .

13

1ـ7ـ متغيرهاي تحقيق . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

عنوان

صفحه

1ـ7ـ1ـ متغير مستقل . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

1ـ7ـ2ـ متغير وابسته . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

1ـ7ـ3ـ متغير تعديل كننده . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

1ـ7ـ4ـ متغير كنترل . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

1ـ7ـ5ـ متغيرهاي مداخله گر . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

14

فصل دوم: مباني نظري و پيشينه تحقيق

 

2ـ1ـ مروري كلي بر نظريه درمان عقلاني ـ هيجاني ـ رفتاري . . . . . . . . . . .

16

2ـ1ـ1ـ روشهاي شناختي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

2ـ1ـ2ـ روشهاي فراخوان عاطفي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

2ـ1ـ3ـ روشهاي رفتاري آشفتگي. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

2ـ2ـ ماهيت سلامتي و آشتفگي روان شناختي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

20

2ـ3ـ اصول ششگانه نظريه اليس . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

2ـ3ـ1ـ اصل اول . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

26

2ـ3ـ2ـاصل دوم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27

2ـ3ـ3ـ اصل سوم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27

2ـ3ـ4ـ اصل چهارم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27

2ـ3ـ5ـ اصل پنجم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

27

2ـ3ـ6ـ اصل ششم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

2ـ4ـ باورهاي غير منطقي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

28

عنوان

صفحه

2ـ5ـ انواع باورهاي غير منطقي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

29

2ـ5ـ1ـ تفكر غيرمنطقي تاييد ديگران . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

30

2ـ5ـ2ـ تفكر غيرمنطقي توقع بيش از حد (انتظارات زياد از خود) . . . . . . . . .

31

2ـ5ـ3ـ تفكر غير منطقي سرزنش كردن . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31

2ـ5ـ4ـ تفكر غير منطقي واكنش نوميدي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

2ـ5ـ5ـ تفكر غيرمنطقي عدم كنترل هيجانات . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

32

2ـ5ـ6ـ تفكر غير منطقي دلواپسي اضطرابي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

2ـ5ـ7ـ تفكر غير منطقي اجتناب از مشكلات . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

33

2ـ5ـ8ـ تفكر غيرمنطقي اتكا به ديگران (وابستگي) . . . . . . . . . . . . . . . . .

34

2ـ5ـ9ـ تفكر غيرمنطقي درماندگي نسبت به تغيير خويش . . . . . . . . . . . . . .

35

2ـ5ـ10ـ تفكر غيرمنطقي عدم كنترل در برابر مشكلات ديگران . . . . . . . . . .

35

2ـ5ـ11ـ تفكر غيرمنطقي كمال طلبي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

36

2ـ6ـ تاريخچه ازدواج . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

36

2ـ7ـ تعريف ازدواج . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

38

2ـ8ـ فلسفه ازدواج . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

39

2ـ9ـ هدفها و انگيزه هاي ازدواج و تشكيل خانواده . . . . . . . . . . . . . . . . .

40

2ـ10ـ انگيزه هاي ديگر . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

2ـ11ـ ازدواج و اشكال آن . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

43

2ـ12ـ اقسام ازدواج . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

44

عنوان

صفحه

2ـ12ـ1ـ ازدواج يك همسر گزيني . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

44

2ـ12ـ2ـ ازدواج چند زن گزيني . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

44

2ـ12ـ3ـ ازدواج چند شوهر گزيني . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

2ـ12ـ4ـازدواجهاي گروهي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

2ـ13ـ عوامل موثر در ازدواج . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

2ـ13ـ1ـ عوامل اجتماعي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

45

2ـ13ـ2ـ عوامل سياسي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

2ـ13ـ3ـ عوامل فرهنگي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

46

2ـ13ـ3ـ1ـ دين و مذهب . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

2ـ13ـ3ـ2ـ آداب و رسوم در رابطه با ازدواج . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

2ـ13ـ3ـ3ـ آراستن ظاهر . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

2ـ13ـ4ـ عوامل اقتصادي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

47

2ـ13ـ5ـ عوامل رواني و اخلاقي. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

48

2ـ13ـ5ـ1ـ عوامل توفيق و حفظ زناشويي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

48

2ـ13ـ5ـ2ـ ويژگي هايي كه در امر زناشويي نقش دارند. . . . . . . . . . . . .

48

2ـ13ـ6ـ عوامل جسماني و ژنتيكي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

2ـ13ـ7ـ سن ازدواج . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

2ـ13ـ7ـ1ـ جنبه رواني . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

2ـ13ـ7ـ2ـ جنبه فيزيولوژيكي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

49

عنوان

صفحه

2ـ14ـ مهمترين عوامل توفيق در ازدواج . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50

2ـ14ـ1ـ رشد عاطفي و فكري . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50

2ـ14ـ2ـ توافق، علايق و طرز تفكر . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

51

2ـ14ـ3ـ تشابه تحصيلي و طبقاتي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

52

2ـ14ـ4ـ طرز فكر راجع به امور جنسي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

53

2ـ15ـ عوامل موثر در ناپايداري ازدواج . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

2ـ15ـ1ـ فقر اقتصادي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

2ـ15ـ2ـ كم سن و سال بودن زن و مرد . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

2ـ15ـ3ـ بي فرزندي و كم فرزندي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

2ـ15ـ4ـ شهرگرايي و رشد صنعت . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55

2ـ15ـ5ـ استقلال مالي و اقتصادي زن . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55

2ـ15ـ6ـ اختلاف در مذهب و فرهنگ  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55

2ـ15ـ7ـ ناراحتي روحي و رواني . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55

2ـ15ـ8ـ ناتواني جنسي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55

2ـ15ـ9ـ عدم سازش فكري و اجتماعي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

55

2ـ15ـ10ـ  عدم وجود روابط انساني درخانواده . . . . . . . . . . . . . . . . . .

56

2ـ16ـ ساختار خانواده و همسرگزيني . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

56

2ـ17ـ همسرگزيني در ايران . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

57

2ـ18ـاصول كلي در انتخاب همسر . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

59

عنوان

صفحه

2ـ18ـ1ـ توجه به خانواده . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

59

2ـ18ـ2ـ اخلاق نيك . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

60

2ـ18ـ3ـ رعايت اصول كفويت . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

61

2ـ18ـ4ـ توجه به تناسب سني و جسمي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

62

2ـ18ـ5ـ سلامت جسمي و روحي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

62

2ـ18ـ6ـ علم و سواد . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

63

2ـ18ـ7ـ زيبايي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

63

2ـ19ـ پژوهشهاي انجام شده در زمينه تفكرات غيرمنطقي و ملاكهاي همسرگزيني...

64

فصل سوم: روش انجام پژوهش

 

3ـ1ـ روش پژوهش و دلايل انتخاب آن . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70

3ـ2ـ  جامعه آماري . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70

3ـ3ـ حجم نمونه. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

3ـ4ـ روش نمونه برداري. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

71

3ـ5ـ روشهاي گردآوري داده ها، ابزارهاي پژوهش. . . . . . . . . . . . . . . . .

72

3ـ5ـ1ـ آزمون تفكرات غير منطقي A.T.I.B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

72

3ـ5ـ2ـ اعتبار و پايايي آزمون تفكرات غيرمنطقي A.T.I.B. . . . . . . . . . . . .

73

3ـ5ـ3ـ روند ساخت آزمون تفكرات غيرمنطقي A.T.I.B. . . . . . . . . . . . . .

73

3ـ5ـ4ـ همساني دروني آزمون A.T.I.B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

74

3ـ6ـ پرسشنامه مربوط به ملاكهاي همسرگزيني . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

74

عنوان

صفحه

3ـ7ـ طرح اجراي پژوهش . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

75

3ـ8ـ روشهاي آماري. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

75

فصل چهارم : تجزيه و تحليل داده ها

 

4ـ1ـ توصيف داده ها . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

77

4ـ2ـ داده هاي جمعيت شناختي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

77

4ـ3ـ تحليل داده هاي مربوط به سوالات تحقيق . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

87

4ـ3ـ1ـ سوالات تحقيق . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

87

4ـ3ـ1ـ1ـ سوال اول . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

87

4ـ3ـ1ـ2ـ سوال دوم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88

4ـ3ـ1ـ3ـ سوال سوم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

88

4ـ3ـ1ـ4ـ سوال چهارم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

89

فصل پنجم : بحث و نتيجه گيري

 

5ـ1ـ بحث و خلاصه . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91

5ـ2ـ بحث براساس سوالات تحقيق . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91

5ـ2ـ1ـ  سوال اول . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

91

5ـ2ـ2ـ سوال دوم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

93

5ـ2ـ3ـ سوال سوم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

94

5ـ2ـ4ـ سوال چهارم . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

97

5ـ3ـ نتيجه گيري . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

98

عنوان

صفحه

5ـ4ـ محدوديتهاي پژوهش  . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

99

5ـ5ـ پيشنهادات . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

99

منابع

 

منابع فارسي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

102

پيوستها

 

پرسشنامه تفكرات غير منطقي A.T.I.B. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

104

پرسشنامه مربوط به ملاكهاي ازدواج . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

109

پاسخنامه آزمون تفكرات غير منطقي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

112

 

 

فهرست جداول

 

عنوان

صفحه

4ـ1ـ گستره سني دانشجويان شركت كننده در پژوهش . . . . . . . . . . . . . . .

77

4ـ2ـ فراواني و درصد فراواني سن دانشجويان . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

78

4ـ3ـ ميانگين و انحراف استاندارد تفكرات غيرمنطقي . . . . . . . . . . . . . . . .

79

4ـ4ـ ميانگين و انحراف استاندارد تفكرات غيرمنطقي در دختران و پسران . . . . . .

80

4ـ5ـ مقايسه تفكرات غيرمنطقي در دختران و پسران . . . . . . . . . . . . . . . . .

81

4ـ6ـ ميانگين و انحراف استاندارد ملاكهاي همسرگزيني . . . . . . . . . . . . . . .

82

4ـ7ـ ميانگين و انحراف استاندارد ملاكهاي ازدواج در گروه دختران و پسران . . . .

82

4ـ8ـ مقايسه ملاكهاي ازدواج در دختران و پسران . . . . . . . . . . . . . . . . .

83

4ـ9ـ ضريب همبستگي بين تفكرات غيرمنطقي و ملاكهاي همسرگزيني . . . . . . . .

83

4ـ10ـ ضرايب همبستگي بين انواع تفكرات غيرمنطقي و ملاكهاي همسرگزيني . . . .

84

4ـ11ـ فراواني، ميانگين و انحراف استاندارد ملاكهاي ازدواج مربوط به سطوح مختلف تفكرات غير منطقي . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

 

86

 

1ـ1ـ مقدمه:

ازدواج و تشكيل خانواده يكي از حوادث و وقايعي است كه در زندگي انسانها نقش اساسي و تعيين كننده دارد. يافتن روحي رشد دهنده كه تحت عنوان همسري مي تواند نيمي يا همه زندگاني انسان را در مسير صحيح و رهايي بخش قرار دهد، به عنوان يكي از مهمترين تصميم هاي سرنوشت ساز زندگي هر زن و مرد مطرح بوده و هست.

معمولاً خانواده مدرسه نوع دوستي است كه مدام به انسان نوع دوستي و حب بشر كه بر اساس ضرورت و طبيعت است تبليغ و تلقين مي كند. خانواده كانوني است كه دو موجود مرد و زن براي موجوديت خود و براي آينده و كمال خود و بالاخره براي ادامه بقاي خود به وسيله فرزندان خويش اميدها و دلواپسي هاي مشترك و يكنواخت و يكساني دارد.(ابراهيمي بختور 1369نقل از جعفري)

بدون ترديد ازدواج عامل بيداري خانواده است و خانواده از ديدگاهي يك نشان يا نماد اجتماعي شمرده مي شود و برآيند يا انعكاس از كل جامعه است در يك جامعه منحط خانواده نيز خود به خود منحط خواهد شد. و برعكس در سلامت جامعه سازمانهاي آن از جمله خانواده نيز از سلامت برخودار خواهند بود. اما به محض تكوين خانواده همچون هر سازمان اجتماعي ديگر بر زمينه اجتماعي خود اثر خواهد گذاشت.

ازدواج و زندگي زناشويي بعنوان مهمترين و عاليترين رسم اجتماعي، براي دستيابي به نيازهاي عاطفي و ايمني افراد بزرگسال همواره مورد تاييد بوده است. ازدواج رابطه اي انساني، پيچيده، ظريف و پويا مي باشد كه از ويژگيهايي برخوردار بوده است. همچنين توجه به كانون خانواده محيط سالم و سازنده روابط گرم و تعاملات ميان فردي صميمي اي كه مي توانند موجب رشد و پيشرفت افراد گردند از جمله اهداف و نيازهاي ازدواج محسوب مي شوند. ليكن شواهد بسيار واضحي وجود دارد كه زوجها در جامعه معاصر، مشكلات شديد و فراگير را در هنگام برقراري و حفظ روابط عاشقانه و صميمي تجربه مي كنند. (مومن زاده 1381)

در اين خصوص يكي از موثرترين شيوه هاي بررسي، شناخت علل مشكلات ارتباطي و شناختي ـ رفتاري مي باشد كه كاربرد زيادي را به همراه داشته است. روان شناسان متخصص و آشنا به اين شيوه با توجه به برداشتهاي ذهني، باورها، تفكرات، انتظارات و اعتقادات هر فرد وتاثير آن بر رفتارهاي روزمره، ضمن بررسي و توصيف تاثيرات اين عوامل و چگونگي تاثير آن بر روابط بين فردي، با راهنمايي و نيز با تصحيح مشكلات شناختي و بكارگيري شيوه هاي نوين رفتاري، ارتباطي و حل مساله، نه تنها به رشد فردي، كه به ايجاد ارتباط صحيح و مناسب افراد نيز مي پردازند.

از ميان رويكردهاي مختلف، شناخت درماني كار را با اين فرضيه اساسي آغاز مي كند كه بيماريها و اختلاف هاي رواني از شناخت هاي اشتباه، باورها و عقايد نادرست و نگرشهاي غلط ناشي مي شود. و اين باورها و عقايد و نگرشها مي تواند حتي كليه جوانب زندگي يك فرد را در برگيرد و در اين خصوص  جواني كه در شرف ازدواج است. بروي لازم است كه قبل از ازدواج در مورد انتخاب همسر اطلاعات كافي كسب كند و سپس اقدام نمايند. اما متاسفانه اكثر پسران و دختران، بدون تجربه و اطلاعات لازم و با باورها و نگرشهايي گاه غلط و غيرمعقول به چنين امر بسيار مهم و سرنوشت ساز اقدام مي نمايند. و چه بسا كه در آينده دچار مشكلات عديده رواني و خانوادگي مي شوند و گاه با يك انتخاب نادرست و مدنظر قرار دادن ملاكهاي غيرمعقول سرنوشت اين ازدواج به ناسازگاري و نزاع و گاه به طلاق منجر مي شود. بنابراين براي بهبود فرد و رهايي او از مشكلات رواني، بايد شناختها، باورها و نگرشهاي مشكل آفرين شناسايي شوند و با ابزارهاي باليني ارزيابي گردند. ولذا هدف از اين تحقيق بررسي تفكرات غيرمنطقي و ارتباط آن با ملاكهاي همسرگزيني در دانشجويان است كه مورد بررسي قرار خواهد گرفت.

 

1ـ2ـ بيان مساله:

اختلالات روان شناختي نتيجه تركيبي از عوامل بيولوژيكي، محيطي و اجتماعي مي باشد و به ندرت مي توان علت واحدي را براي يك اختلال مطرح كرد. بعضي مواقع حوادث اوليه دوران كودكي منجر به تحريفات شناختي بعدي مي شوند، فقدان تجربه يا آموزشي ممكن است منجر به شيوه هاي نادرست يا ناسازگار تفكر شود. (بك و وايشار 1989 نقل از گردي)

ممكن است تحت شرايط فشارزا، هنگامي كه افراد يك موقعيت تهديد كننده را پيش بيني يا درك مي كنند، تفكراتشان تحريف شوند. اين افكار غلط تنها علت اختلالات روان شناختي نيستند، بلكه تركيبي از عوامل زيستي، رشدي، و محيطي در پيدايش و تكوين اختلالات نقش ايفا مي كنند. (همان منبع)

نظريه بك در مورد اختلالات هيجاني بيانگر آن است كه اولين مولفه در اين گونه اختلالات حضور افكار منفي خود كار است. اين افكار غير معمول بوده، اغلب به ظاهر توسط حوادث برانگيخته مي شوند، نه اينكه ضرورتاً نتايج تفكر جهت دار باشند. آنها به نظر مي رسد، ناگهاني بوده و اغلب براي فرد معتبر مي باشد. به اين معني كه اين افكار همانند حقايق پذيرفته مي شوند، بدون اينكه تحليل بيشتري بر روي آنها صورت بگيرد. اثرشان منجر به خلق آشفته و باعث تفكرات و تصورات بيشتر براي ظهور در يك مسير نزولي از نااميدي است. (ويليامز و همكاران 1999 نقل از گردي)

اشتغال فكر نسبت به ازدواج در افراد جوان كاملاً عادي است و براي هر جواني يكبار در طول زندگي اش اين فرصت پيش مي آيد كه ازدواج نمايد. بنابراين دختران و پسران بايد به خاطر داشته باشند كه ازدواج خطرناك ترين گزينش است كه براي خود انجام مي دهند و براساس همين گزينش خود را خوشبخت يا بدبخت مي گردانند.

پل گليك، آمارشناس ارشد دولت آمريكا در زمينه مسائل خانوادگي خواستار آن است كه به افراد به نحو موثرتري، در زمينه اينكه چگونه عاقلانه ازدواج كنند آموزش داده شود يا به عبارتي ديگر وي خواهان روشي، براي انتخاب همسر است، كه از نظر علمي آزمايش شده و مورد تاييد باشد. (تافلر 1372 نقل از جعفري)

از آنجا كه يكي از عواملي كه در يك ازدواج موفق موثر است، همان الگوها و روشها و ملاكهاي همسرگزيني است و اين انتخابها و ملاكها خود نيز متاثر از عوامل و خلق و خو و حالتهاي عاطفي و هيجاني افراد قرار دارد و تفكرات غير معقول و باورهاي غيرمنطقي باعث مي شود، كه جوانان در انتخاب و گزينش و توجه به اين ملاكها تحت تاثير قرارگيرند و همانگونه كه ذكر گرديد و با توجه به مسائل و مشكلات بوجود آمده براي جواناني كه دچار ناسازگاريهاي زناشويي شده اند و با توجه به آمار طلاق در جامعه و كودكان بي سرپرست، كه قرباني يك انتخاب ناآگاهانه و جدايي پدر و مادر از هم مي شوند. نقش و توجه جدي به امر گزينش ملاكها و معيارهاي همسرگزيني در ازدواج جوانان مشخص و معلوم مي گردد.

« اگر دخترها و پسرها مي دانستند هدف از ازدواج چيست و اگر با معيارهاي اصيل در انتخاب همسر آشنايي داشتند به يقين اين تعداد از خانواده هاي اجتماعي متزلزل نمي شدند.» (رشيدپور 1375)

اگر فردي خود را خوب بشناسد و بداند كيست، چگونه مي انديشد و اعتقادات او بر چه اساسي مي باشد، هرگز با فردي كه خلاف او فكر مي كند ازدواج نمي كند و خود را وارد يك جهنم واقعي نمي سازد. در واقع، بعد از خودشناسي به اين واقعيت مي رسيم كه براي يك ازدواج صحيح بايد نسبت به فرد مقابل نيز شناخت، پيدا كرد و اين مساله بسيار مهمي است زيرا بسياري از دانشمندان اعتقاد دارند كه شناخت مساله بسيار غامض و پيچيده اي است و گاهي تا آخر عمر نمي توان ديگري را واقعاً آن طور كه هست شناخت.

پس هر دختر و پسري كه مي خواهند با يكديگر ازدواج كنند بايد با تكيه بر توان عقلي و قدرت انديشيدن، به طور منطقي معيارهاي اصولي همانندي را در نظر بگيرند و با توجه به نقاط مشترك و تشابه بيشتر همسر خود را برگزينند. (جعفري 1381)

 

1ـ3ـ سابقه و ضرورت مساله:

تفكر عالي ترين و بغرنج ترين فرآيند شناختي است كه نمايانگر نحوه انعكاس جهان در ذهن انسان مي باشد. انسان در فرآيند و درك، تنها با اشيا منفرد و مشخص ارتباط پيدا مي كند كه بطور مستقيم به اندامهاي حسي او اثر مي گذارند، ليكن به بركت تفكر، به كيفيتهايي در اشياء پي مي برد كه مستقيماً قابل تشخيص و بررسي نيستند. ويژگي مشخصه تفكر، انعكاس اشياء، پديده هاي ذاتي، پيوندها و روابط علّي بين خصلتهاي هر شيء و نيز بين خود اشياء و پديده ها در ذهن انسان است. (قاسم زاده 1361 نقل از گردي)

امروزه توجه بسياري به نقش عوامل شناختي (نگرشها[1]، تفكرات[2]، و انتظارات[3] بر رفتار معطوف شده است. جايگاه شناخت به عنوان متغير واسطه اي تعامل شخص با شخص[4] بسيار حائز اهميت است. خصوصاً درمانگران، با تصوير ذهني، فعاليتهاي رواني و الگوهاي تفكر فرد به عنوان عوامل كليدي رشد، تداوم و تغيير رفتار ناكارآمد، بسيار مواجه مي شوند. درمان شناختي به دنبال تغيير در تفكر و فعاليتها بوسيله تاثيرگذاري بر الگوهاي هشيار تفكر فرد است.(گلدنبرگ و گلدنبرگ1996نقل از گردي)

روان شناسان شناختي معتقدند كه رويدادهاي ذهني صرفاً پديده هاي همايند نيستند، بلكه فرآيندهاي شناختي بر رفتار تاثير دارند. آنها بويژه اعتقاد دارند كه فرآيندهاي شناختي  آشفته موجب اختلالات رواني مي شوند؛ كه با تغيير دادن اين شناختها، اختلال را مي توان تسيكن داد و حتي آنرا درمان كرد. (روزنهان و سيكمن 1379 نقل از گردي)

(اتكينسون و ديگران 1369)، از انديشه، دانش ها، تفسيرها، دريافتها و افكار هر فرد به عنوان شناخت ياد مي كنند. به عبارتي آنچه از شناختها مورد نظر است، افكار و نگرشهايي است كه فرد راجع به خودش، جهان و ديگران دارد. همچنين اليس بر اين باور است كه: اضطراب و اختلالات عاطفي نتيجه طرز تفكر غيرمنطقي و غيرعقلاني است. به نظر او، افكار و عواطف كنشهاي متفاوت و جداگانه اي نيستند. از اين رو، تا زماني كه تفكر غيرعقلاني ادامه دارد، اختلالات عاطفي نيز به قوت خود باقي خواهد بود. به نظر اليس، افرادي كه خود را اسير و گرفتار افكار غير عقلاني خويش مي كنند، احتمالاً خود را در حالت احساس خشم، مقاومت،خصومت، دفاع، گناه، اضطراب، بي ثمري، سستي و رخوت مفرط، عدم كنترل، و ناشادي قرار مي دهد. انسان به وسيله اشياي خارجي مضطرب و برآشفته نمي شود، بلكه ديدگاه و تصوري كه او از اشياء دارد، موجب نگراني و اضطرابش مي شوند. تمام مشكلات عاطفي افراد از تفكرات جادويي و موهوم آنها سرچشمه مي گيرد كه از نظر تجربه معتبر نيستند. (پاپن 1974 نقل از گردي)

همانطور كه ذكر گرديد «از ديدگاه اليس بسياري از ناراحتي ها و بي نظمي ها در زندگي عاطفي مردم ناشي از عقايدي غير منطقي هستند كه آنها در مورد خود و جهان پيرامون خود دارند» و يكي از جنبه هاي زندگي عاطفي مردم مساله ازدواج و زندگي زناشويي است بدون ترديد ازدواج بزرگترين و مهمترين حادثه زندگي هر فرد و انساني است كه موفقيت و شكست در آن، براي هر يك از زوجين سرنوشت ساز خواهد بود. بنابراين بر هر دختر و پسري لازم است كه قبل از ازدواج در مورد انتخاب همسر اطلاعات كافي كسب كنند و سپس اقدام نمايند.

موثرترين قدم در موفقيت يك خانواده، دقت و بررسي كافي در مرحله انتخاب همسر است تجربه نشان مي دهد كه بسياري از ناكامي هاي خانوادگي از ناآگاهي يا غفلت و اشتباه در همين مرحله ناشي مي شود. برخي به سادگي و بدون بررسي كافي اقدام به تشكيل خانواده مي كنند و بدون آنكه از عواقب سهل انگاري خود در اين زمينه آگاه باشند همسري بر مي گزينند و پس از گذشت مدتي كوتاه در مي يابند كه ميان آنها تناسب فكري و اخلاقي لازم وجود ندارد. برخي ديگر ملاكهايي را در انتخاب همسر براي خود در نظر مي گيرند كه جز خسران و پشيمياني چيزي به دنبال نخواهد داشت. از اين رو موفقيت خانواده در درجه اول به اين بستگي دارد كه انتخاب همسر از روي آگاهي و با توجه به معيارهاي درست و منطقي صورت گيرد. از اين رو يادآوري اين نكته به خانواده ها و جواناني كه در آستانه تشكيل خانواده هستند بسيار ضروري است كه در مرحله انتخاب همسر، با انتخابي ناآگاهانه و سطحي آينده خود را تباه نسازند، زيرا در پي اين اشتباه عمري را به پشيماني سپري خواهند كرد. (سادات 1376 نقل از جعفري)

همچنين (آلبرت اليس 1375 نقل از مومن زاده) با ارائه نظريه رفتار درماني عقلاني ـ عاطفي (R.E.B.T ) در زمينه ماهيت انسان معتقد است كه انسان موجودي است كه بطور بالقوه هم ظرفيت داشتن تفكر منطقي را داراست و هم مي تواند به گونه اي غيرمنطقي بينديشد. تحقيقات زيادي نشان داده اند كه بين تفكر، احساس و رفتار روابط متقابل وجود دارد به گونه اي كه تفكر بر عواطف نيز در چگونگي انديشيدن و پردازش محركها تاثير مي گذارند. با توجه به روابط متقابل بين شناخت و عواطف رويكرد R.E.B.T معتقد است كه احساسهاي شادماني، رضامندي و عزت نفس نتيجه تفكر منطقي و احساسهاي نارضامندي، اضطراب و افسردگي تحت تاثير تفكر غيرمنطقي است. مطابق اين رويكرد، از ويژگي هاي ديگر انساني، توانايي انديشيدن فرد روي محتوا و فرايند تفكر خود مي باشد. يعني همانطور كه، انسان مي تواند روي تفكر خود بينديشد، اين ظرفيت را هم دارد كه با اصلاح و تغيير تفكر نامناسب، خود را از شر اضطرابها و ناراحتي هاي رواني رها سازد. (اليس 1375نقل از مومن زاده)

در زمينه مشكلات و ناسازگاري زناشويي، نيز اليس معتقد است كه، ريشه اين مشكلات و ناسازگاريها، در تفكر غير منطقي يك يا هر دو شريك است. و در صورت اصلاح اين تفكر غير منطقي، اختلالات زناشويي از بين خواهند رفت. (همان منبع)

نورمن ايستين، (1986 نقل از مومن زاده) برخي از انتظارات غيرواقعي مردم را در مورد روابط زناشويي چنين بيان كرده است: «عدم توافق بين زن و شوهر، باعث تيره شدن روابط آنها مي شود، زن و شوهرها بايد قادر به حدس زدن نيازها و خلقيات يكديگر باشند به طوريكه بتوانند فكر هم را بخوانند. بديهي است كه چنين آدمهاي بزرگي (زنان و مردان) نمي توانند تغييري در خود به وجود آورند. با جمع بندي تحقيقات متعددي كه درباره علل طلاق انجام شده به نظر مي آيد كه مهمترين منابع دشواريهاي زناشويي، در درون خود «زوجها» قرار دارد همچنين برنز(1984) و اليس (1978) به نقل از مومن زاده ) مي گويند: تفكرات غيرمنطقي و انعطاف ناپذيري تفكر زوجها، علت اصلي اختلافات در روابط اجتماعي و بخصوص در روابط زوجها مي باشد. به لحاظ آماري تحقيقات انجام شده در كشورهاي پيشرفته حدود 90% جدايي ها از نارسايي هاي رواني، هيجاني و خصوصاً تفكرات غيرمنطقي زوجها بوجود مي آيد و حدود  60% افراد در اين زمينه، يعني وجود تفكرات غيرمنطقي و سوءظن از هم جدا شده اند. و از بين تمام عواملي كه در از هم گسيختگي بنيان خانواده موثر است، طبق آمار گزارش شده، عامل سوء تفاهم، تفكرات غيرمنطقي  و مطلق گرا از همه بيشتر ديده شده است. (كاظمي 1366 به نقل از مومن زاده)

همچنين (فرجاد 1372 نقل از مومن زاده) اظهار مي كنند كه ستيزه هاي خانوادگي و طلاق به عنوان يكي از دردناكترين مسائل اجتماعي قابل بحث در جامعه ما و اكثر جوامع، متاسفانه روز به روز در حال افزايش است. امروزه احساس امنيت وآرامش و روابط صميمانه بين زن و مرد به سستي گرائيده است و خانواده به گونه فزاينده اي با نيروي مخرب و ويرانگر مواجهه شده است. و اين تهديد مهمي براي سلامت جامعه به شمار مي رود و در حال حاضر و در بسياري از كشورهاي صنعتي و پيشرفته ميزان طلاق تا رقم 5% افزايش يافته است. توجه جدي به گسترش مشكلات و ناسازگاريهاي زناشويي و افزايش آمار طلاق و مشاجره ها در خانواده ها كه بخشي از آن از همين عدم توجه به ملاكها و معيارهاي ازدواج صورت مي گيرد و با توجه به مسائلي كه عنوان شد اهميت و ضرورت نوع تفكرات و نگرشها و شناخت افراد در مورد ملاكها و معيارهاي ازدواج از ضرورتهاي انجام اين تحقيق است.

تعداد صفحات:130

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت ورد wordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.

:: برچسب‌ها: پایان نامه روانشناسی,پایان نامه کارشناسی روانشناسی,پایان نامه ارشد روانشناسی,مقاله روانشناسی,مقاله کارشناسی روانشناسی,مقاله ارشد روانشناسی,تحقیق روانشناسی ,
:: بازدید از این مطلب : 14

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

دانلود مقاله  کارشناسی بررسی رابطه دینداری با طلاق بین زنان

 

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                                 صفحه

چکیده.........................................................................................................................

فصل اول:...................................................................................................................

مقدمه..........................................................................................................................

بیان مسئله..................................................................................................................

اهمیت و ضرورت پژوهش.........................................................................................

متغیرها و تعاریف عملیاتی آنها..................................................................................

فصل دوم:..................................................................................................................

دین و تعاریف آن.......................................................................................................

دو معنی برای دین در تاریخ ادیان.............................................................................

مشکلات مربوط ه ارائه تعریف جامع از دین.............................................................

خاستگاه و نقش دین..................................................................................................

تاریخچه دینداری.......................................................................................................

ضرورت دینداری و خدا پرستی................................................................................

ارزش زندگی دینی.....................................................................................................

آثار دین در زندگی.....................................................................................................

فواید دینداری در حیطه روان شناختی......................................................................

نقش روانی دین..........................................................................................................

دین و جامعه..............................................................................................................

نقش اجتماعی دین......................................................................................................

علل رویگردانی از دین...............................................................................................

روشهای اندازه گیری دینداری..................................................................................

تاریخچه روانشناسی دین...........................................................................................

حوزه‌های مطالعه روابط روان شناسی به دین..........................................................

دیدگاه‌های نظری در مورد دین.................................................................................

طلاق و تعریف آن......................................................................................................

تاریخچه طلاق در جوامع قدیم...................................................................................

طلاق در ادیان............................................................................................................

طلاق در کشورهای مختلف........................................................................................

نظر اسلام پیرامون طلاق...........................................................................................

مشکلات ناشی از طلاق..............................................................................................

علل و عوامل طلاق.....................................................................................................

دیدگاه‌های نظری پیرامون طلاق................................................................................

تحقیقات پیشین در زمینه دینداری و طلاق.................................................................

فصل سوم:.................................................................................................................

طرح پژوهشی.............................................................................................................

جامعه آماری..............................................................................................................

روش تحقیق...............................................................................................................

ابزار پژوهش..............................................................................................................

روش جمع آوری اطلاعات.........................................................................................

فصل چهارم:..............................................................................................................

تجزیه و تحلیل داده‌های آماری..................................................................................

توصیف داده‌ها...........................................................................................................

تحلیل داده‌ها...............................................................................................................

فصل پنجم:.................................................................................................................

خلاصه نتایج پژوهش.................................................................................................

محدودیتهای پژوهش.................................................................................................

پیشنهادات...................................................................................................................

منابع...........................................................................................................................

پیوست

فصل اول

مقدمه

نقش دین در رابطه با بهداشت و شفا از قرون بسیار دور شناخته شده است. در طول هزاران سال دین و پزشکی در مداوا و کاهش رنجهای انسان شریک یکدیگر بوده‌اند (ساچمن و ماتیوز، 1998) متخصصان بهداشت روانی نیاز دارند که از اثرات مثبت دین آگاه شوند. تئوریهای آسیب شناختی و روان درمانی سکولار هستند و به دین به عنوان عاملی برای سلامت نپرداخته‌اند. در حقیقت در سالهای ابتدایی دین را به عنوان یک عامل ضد‌بهداشتی معرفی کردند. در حالیکه فقط دین بیرونی است که با جنبه‌های ناسالم زندگی ارتباط دارد ولی دین درونی شده و اعتقادات قلبی و واقعی به طور موثر و مثبتی بر بهداشت روان اثر می‌گذارد (نیکویی، 1383)

طلاق را از مهمترین پدیده‌های حیات انسانی تلقی می‌کنند. این پدیده دارای اضلاعی به تعداد تمامی جوانب و اضلاع جامعه انسانی است. نخست یک پدیده روانی است زیرا بر تعادل نه‌تنها انسانها- بلکه فرزندان، بستگان، دوستان‌و نزدیکان آنان اثر می‌گذارد. در‌ثانی پدیده‌ای است اقتصادی «چه» به گسست خانواده به عنوان یک واحد اقتصادی می‌انجامد و ایجاد تعادل روانی انسانها، موجبات بروز اثراتی سهمگین در حیات اقتصادی آنان نیز فراهم می‌سازد. گذشته از این، طلاق پدیده‌ایست موثر بر تمامی جوانب جمیعت در یک جامعه، زیرا از طرفی بر کمیت جمعیت اثر می‌نهد. چون تنها واحد مشروع و اساسی تولید مثل یعنی خانواده را از هم می‌پاشد، از طرف دیگر بر کیفیت جمعیت اثر دارد. چون موجب می‌شود فرزندانی ؟؟؟؟؟؟ از منتهای خانواده تحویل‌جامعه گردند، که به احتمال زیاد فاقد شرایط لازم در راه احراز مقام شهروندی یک جامعه‌اند. (ساروخانی، 1372).    

طلاق همان گونه که یک پدیده اجتماعی است و در راه شناخت آن به علل و عوامل اجتماعی باید پرداخت یک پدیده روانشناختی یا بهتر (روانشناختی- جامعه شناختی) نیز‌هست. باید از طریق آموزش، حساس‌سازی انسان‌ها، آگاه سازی آنان و در نهایت ایجاد همدلی چنان کرد که حتی نام طلاق، زشت باشد انسان را ناخوش آید و دل را آزار دهد.

حراست از میثاق مقدس زوجیت، هدفی پاک و بزرگ است، چه برای سعادت انسانها، چه برای جامعه، در کشاکش گردونه زندگی، آنانی باقی می‌مانند که رشته‌های پیوند خانوادگی آنان مستکم‌تر است. در سختیهای زندگی تنها خانواده پیام آور جاودان محبت و حمایت است و آنان که به دیگر نهادها دل خوش کنند، با شکست روبرو می‌شوند (ساروخانی، 1374).

بیان مسئله

در بین تمام نهادها، سازمانها و موسسات اجتماعی خانواده نقش و اهمیتی خاص دارد، تمامی آنان که در باب سازمان جامعه اندیشیده‌اند، همه مصلحین و اندیشمندان بر خانواده و اهمیت حیاتی آن بر جامعه، تاکید ورزیده‌اند. بدرستی هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند ادعای سلامت کند چنانچه از خانواده‌های سالم برخوردار نباشد، باز بی هیچ شبهه هیچ یک از آسیبهای اجتماعی نیست که فارغ از تاثیر خانواده پدید آمده باشد (ساروخانی، 1370) با توجه به اهمیتی که جوامع امروزی برای تداوم و بقاء خانواده و سلامت بهداشت روانی افراد جامعه قائل است بررسی مشکلات و عواملی که منجر به زوال خانواده و سرانجام ریشه دار شدن این مشکلات که منجر به جدایی می‌گردد ضروری بنظر می‌رسد.

تحقیقات انجام شده در خصوص خانواده تا سال 1970 حول محور طلاق و اثرات روانی و اجتماعی آن بر روی اعضای خانواده بوده است و در این میان نقش دین به عنوان یک عامل مهم‌قابل توجه است. تا سالهای اخیر معمولا نقش دین در بررسی‌های مربوط به خانواده و رضایتمندی زناشویی نادیده گرفته شده است. (غباری بناب، 1380) (به نقل از نیکویی).

گیلن[1] و پوز (1988) هم چنان اسپروسگی[2] و هاگستون[3] (1978) نشان داده‌اند افرادی که برای مدت طولانی با هم زندگی می‌کنند دین را به عنوان مهمترین عامل رضایت مندی در زندگی‌تلقی می‌کنند. جریگان[4] و‌ناک بعد از‌بررسی تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که دین مهمترین عامل ثابت و پایداری در ازدواج است (همان منبع).    

کیم و دیگران (2004) به این نتیجه رسیدند دین با هیجانات مثبت مثل خوش خلقی، مهربانی، اعتماد به نفس، توجه و آرامش رابطه مثبت دارد.

شرکات (2004) بعد از بررسی تحقیقات خود به این نتیجه رسید که اختلاف دینی در خانواده‌ها موجب بروز مشکلات برای ازدواج می‌شود که منجر به کاهش رضایت مندی و افزایش تعارضات زناشویی و طلاق می‌شود.

اهمیت و ضرورت پژوهش

اهمیت باورها و نهادهای دینی بر انسان و زندگی فردی و اجتماعی او کاملا آشکار است. این به شکلهای مختلف در هر فرهنگ شناخت شده‌ای وجود دارد معمولا نقش اصلی و‌اغلب محوری را‌در زندگی افراد آن‌بازی می‌کند. بسیاری از مردم دنیا امروزه خود را‌دیندار می‌دانند و‌انگیزه‌های دینی، در شکل گیری حرکتهای اجتماعی و سیاسی معاصر مشهود است. (آرین، 1378).

اخیرا پژوهشهای متعددی در مورد اثر دین بر سلامت روان انجام شده است، نتایج تحقیقات نشان دهنده اثر مثبت بر سازگاری و بهداشت روانی و اثر کاهنده دین بر علائم بیماری بوده است (گری و همکاران، 1990) آلن برگین (1992) یکی دیگر از محققین است که طی پژوهشهای ده ساله (1991- 1980) با عنوان کردن نقش ارزشها در روان‌درمانی و‌ارتباط آن‌با بهداشت‌روانی شخصا‌به ضرورت‌بکارگیری موضوعات ارزشی و دینی در آموزشهای بالینی و آموزش بیماران مشخصا تاکید می‌کند. او در سال 1980 چنین ادعا کرد که به عنوان یک روان شناس نمی‌خواهد از مذاهب متعارف و سازمان یافته بعنوان فرآیند کلی حمایت کند ولی از تئوریهایی که بخشی از زندگی دینی هستند و دارای بیشترین منابع بهداشتی می‌باشند حمایت می‌نماید. او همچنین می‌گوید: اعتقاد دینی که مبنی‌بر علوم روان شناختی هستند دارای تاثیراتی بر ساختار اجتماعی می‌باشند. (برمر، آبریگو، شوسترم، 1993) خانواده اساسا کانون کمک، تسکین، التیام و شفا بخشی است، کانونی است که باید فشارهای روانی وارد شده بر اعضا‌خود را تخفیف‌دهد و راه رشد و شکوفایی آنها را هموار کند، اگر خانواده محیط سالم و‌سازنده‌ای برای اعضا خود باشد و نیازهای جسمانی و روانی آنها را برآورده کند کمتر ممکن است به نهادهای درمانی خارج از خانواده احتیاج پیدا کند. (ثنایی، 1375)

معمولا خانواده سالم افراد سالم را تحویل اجتماعی می‌دهد و خانواده ناسالم موجب بروز مسائل فراوانی در سطح جامعه خواهد شد و اگر سعی در بهبود و پیشرفت خانواده نشود، مشکلات اجتماعی روز به روز بیشتر خواهد شد. (ستیر، 1373)

نگاهی به آمار فزاینده طلاق در جوامع مختلف و بویژه در کشور ما در سالها اخیر لزوم توجه بیش از حد به عوامل زمینه ساز طلاق و نحوه مقابله موثر با پدیده شوم طلاق را آشکارتر می‌سازد.

طلاق، آفتی اجتماعی است و هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند نسبت به آن بی توجه بماند: هیچ جامعه‌ای نمی‌تواند ادعای سلامت کند. اگر از خانواده‌هایی استوار برخوردار نباشد. هرگز هدف این نیست که قوانین در حذف طلاق وضع شود، طلاق هست. همانگونه که جامعه هست و ارتباطات انسانی هست. هرگز نمی‌توان تصور کرد که تمامی ارتباطات انسانی‌برجا می‌ماند و‌هرگز هیچ‌ارتباطی آسیب نبیند، اما جامعه باید در اندیشه کاستن از تعداد طلاق باشد. بیان زیبای پیامبر اکرم (ص) را به یاد آوریم: «انعبض الاشیاء عندی الطلاق» «بدترین امور برای من طلاق است.»   

اگر جامعه‌ای به سوی افزایش طلاق رود، بی هیچ شبهه، در آستانه بحران قرار دارد. بدین سان به درستی می‌توان گفت: میزان طلاق، نشانه دقیق سلامت یا بیماری جامعه است. (ساروخانی، 1374).

از حیث نظری یا عملی بحث و تحقیق کند. بلکه فقط می‌خواهد راهبردی عملی جهت کشف و درک رابطه دینداری با میزان طلاق افراد مذهبی در مقایسه با افرادی که از این نظر در سطح پایین قرار دارند، ارائه نماید. (ابراهیمی، 1386)

فرضیه پژوهش

در این پژوهش فرض بر این است که بین دینداری و میزان طلاق زنان رابطه وجود دارد. 

متغیر مستقل

متغیری است که توسط پژوهشگر دستکاری یا انتخاب می‌شود تا تایید و رابطه آن با متغیر دیگری اندازه گیری شود. (دلاور، 1376)

در پژوهش حاضر متغیر مستقل دینداری می‌باشد. 

تغییر وابسته

متغیری که مشاهده یا اندازه گیری می‌شود تا تاثیر متغیر مستقل بر آن معلوم گردد. (دلاور، 1376) در پژوهش حاضر میزان طلاق متغیر وابسته می‌باشد. 

تغییر کنترل

گاهی اوقات در یک پژوهش آزمایشی متغیرهایی دریافت می‌شود که تاثیر برخی از آنها در تعیین رابطه بین متغیرهای مستقل و وابسته باید خنثی یا ثابت نگه داشته شوند. این متغیرها که تاثیر آنها باید خنثی یا حذف شود متغیر کنترل نامیده می‌شود. (دلاور، 1376)

در این پژوهش متغیر کنترل عبارتند از:

سن: کلیه آزمودنیها در مقطع سنی 20 الی 35 سال قرار دارند.

تحصیلات: کلیه آزمودنیها دارای تحصیلات سیکل تا فوق لیسانس می‌باشند.

تعریف عملیاتی دینداری

میزان شدت یا ضعف ارتباط معنوی انسان با قدرت ماوراء الطبیعه (در عمل) که در این پژوهش از طریق پرسشنامه معبد گلزاری سنجیده شده است.

تعریف عملیاتی طلاق

 

 

 

 

 

 

 

 

فصل اول

تعریف دین

دین‌عقاید و دستورهای عملی و اخلاقی است که پیغمبران از طرف خدا برای راهنمایی و هدایت بشر آورده‌اند. (طباطبایی، 1370)

دانستن این عقاید و انجام این دستورها سبب خوشبختی انسان در دو جهان است. (طباطبایی، 1370) اگر ما دیندار باشیم و از دستورهای خدا و پیغمبر اطاعت کنیم در این دنیای گذرا خوشبخت و در زندگی جاوید و بی پایان جهان دیگر هم سعادتمند خواهیم بود. (طباطبایی، 1370)

«ان الذین آمنوا والذین هادوالصائبین و النصاری من آمن بالله و الیوم الاخر و عمل صالحا فلهم اجرهم عند ربهم.» (سوره بقره، آیه 62)

از میان کسانی که مسلمان یا یهودی یا نصرانی نامیده می‌شوند، آنان که براستی به خدا و روز حیات ایمان آورده‌اند و عمل شایسته دارند پیش خدا دارای پاداش نیک خواهند بود.

تعریف واژه دین در فرهنگ آکسفورد یک دید کلی می‌دهد و بیشتر تعریف دقیقی از دین‌خود کامه است در فرهنگ یاد شده این عبارت است از شناسایی یک قدرت نامرئی برتر که بر‌سرنوشت انسان تسلط داشته و واجب الاحترام و اطاعت می‌باشد. (جمالی، 1381 به نقل از فروم).   

سید قطب می‌گوید: دین به معنای راه است راهی که به سوی سعادت و هدف نهایی انسان همان رسیدن به سعادت است. (جمالی، 1381 به نقل از طباطبایی)

ویلیام جیمز در کتاب دین و روان، دین را عبارت از نظم نامرئی موجود در جهان می‌داند که وظیفه‌ی انسان هماهنگی با این نظم است. او در بررسی‌های خود چیزی مشترک را‌در ادیان‌مختلف یافت که آن رهایی از ناراحتی و دست یابی به آرامش بود.

به نظر یونگ دین به میزان قابل ملاحظه‌‌ای جنبه‌ی روان شناختی دارد. یونگ دین را با توجه ریشه‌ی لاتینی آن عبارت از تفکر از روی وجدان می‌داند (جمالی، 1381)

کلمه دین در زبان عربی اشاره دارد به علاقه و ارتباط میان دو طرف که یکی از دو طرف، طرف مقابل را بزرگ می‌دارد و طرف دیگر در برابر طرف مقابل خاضع است. اگر طرف اول به کلمه «دین» وصف گردد: «دین» عبارت از خضوع و انقیاد می‌باشد و اگر طرف دوم به کلمه دین وصف شود، دین به مفهوم فرمان و سلطه و حکم و الزام خواهد بود و چنانچه رشته ارتباط، یعنی وجه جامع میان هر دو طرف بوسیله کلمه دین در نظر باشد، دین عبارت است از قانونی که این علاقه و ارتباط را سازمان می‌دهد و یا عبارت از مظهر و نموداری است که بیانگر علاقه و ارتباط باشد. (محمد راز، 1376)

واژه‌دین در‌لغت به معناهای گوناگون‌از جمله: اجزاء اطاعت، قهر‌و غلبه، انقیاد، خضوع، پیروی و مانند آنها آمده است. در قرآن کریم نیز آیاتی وجود دارد که از آنها معنای جزا، شریعت، قانون و طاعت و بندگی استنباط می‌شود. (علیزاده، 1371)

دو معنی برای دین در تاریخ ادیان

کلمه دین که در تاریخ ادیان به کار می‌رود فقط دارای دو معنا است:

1. همان حالت روانی[5] که ما از آن به تدین[6] تعبیر می‌کنیم.

2. همان حقیقت و واقعیت عینی[7] که می‌توان در عادات معمولی، یا آثار جاوید و به جای مانده مراجعه کرد و آن عبارت از مجموعه‌ای از اصول و مبانی است که هر امتی در اعتقاد و عمل بدانها پایبند است.

این معنی بیش از معنای نخست در مفهوم دین دارای کاربرد می‌باشد. (محمد راز، 1376).

در هر صورت در مورد دین دامنه‌ای از تعاریف متفاوت داریم:

مرحوم علامه طباطبایی دین را اینگونه تعریف می‌کند: دین مجموعه از معارف مربوط به حقیقت انسان و جهان و مقدرات متناسب با آن است که در سیر زندگی مورد عمل قرار می‌گیرد. در این مجموعه بایدهای فقهی و اخلاقی قرار دارد که انسان متدین و تسلیم در برابر آنها، که این تسلیم زاییده‌ی اعتقاد پاک و شناخت حقیقت انسان و جهان است، الزامها و بایدهای یاد شده را در میان خود و افعال اختیاریش واسطه قرار می‌دهد تا با این وسیله به کمال شایسته خود راه یابد (طباطبایی، تفسیر المیزان).

هیوم دین را عبارت از آن جنبه تجربیات، افکار، احساسات و فعالیتهای فرد می‌داند که بوسیله آن تلاش دارد در ارتباط با آنچه که خود مقدس و الهی می‌شمارد یعنی قدرت بسیار متعالی و با ارزشی که جهان را کنترل کند. (ابراهیمی، 1386)

استاد مطهری‌در غالب ایمان‌دینی، دین‌را پیوندی دوستانه میان انسان و جهان می‌داند که در واقع نوعی هماهنگی میان انسان و آرمانهای کلی جهان است. (مطهری، 1366).

حضرت آیت الله جوادی آملی لغت دین را انقیاد، خضوع، پیروی، اطاعت، تسلیم، و جزا دانسته، معنای اصطلاحی آن را مجموعه عقاید، اخلاق، قوانین و مقرراتی می‌داند که برای اداره امور جامعه انسانی و پرورش انسانها باشد (جوادی آملی، 1369)

دوناهو معتقد بود که تحقیقات بعدی در این زمینه باید به بررسی ساخت شناختی و پیامدهای باور دینی بپردازد. (کرک پاتریک و هود،[8] 1990)

آلپورت 1950 به جای اینکه یک تعریف جامع از فرد دیندار و غیر دیندار ارائه کند معتقد است که ما باید خود آگاهی دینی را به آنهایی که توانایی و قدرت درک آن را دارند نسبت بدهیم که تنها شامل افرادی می‌شود که دین را تجربه می‌کنند. او معتقد است که ریشه‌های مذهب آنقدر متعدد است و اثر آن در زندگی افراد آنقدر متفاوت است و اشکال تفسیر منطقی آن آنقدر بی نهایت است که رسیدن به یک تعریف واحد را غیر ممکن می‌سازد. گاه دین را دین فردی تعریف می‌کند و گاهی دین را یک نهاد اجتماعی. (جمالی، 1381، به نقل از آلپورت)

بدون شک امروزه تعداد بیشتری از این نوع تعاریف را می‌توان بدان اضافه نمود در واقع‌هر تعریفی که از دین ارائه شود به نظر می‌رسد که فقط برای نویسنده آن راضی کننده است و به عبارت دیگر نمی‌توان تعریفی از دین ارائه کرد که همگان را راضی نماید: 

مشکلات مربوط به ارائه تعریف جامع از دین

در باب تعریف دین دو دسته مشکل عمده وجود دارد:

مشکل اول:

در این تعاریف، حب و بعض‌های افراد نسبت به دین به طور اعم و یا یک دین خاص به طور اخص، موجب شده است که بعضی از این تعاریف کاملا دوستانه و برخی کاملا خصمانه باشد.

مشکل دوم:

هویت دین به گونه‌ای است که می‌توان سه قسم تعریف از آن داشت:

1. تعاریف ارزشی (تعاریفی‌اند که دین را آنگونه تعریف می‌کنند که باید باشند.)

2. تعاریف‌وصفی یا‌جوهری (تعریف دین برحسب اعتقادات و اعمال صورت می‌گیرد.)

3. تعاریف کارکردی (می‌گویند که دین چه کارکرد ویژه‌ای دارد) (سید قریشی، 1381)

خاستگاه و نقش دین

در سالهای اخیر، توجه به «روان شناسی دین»[9] و «روانشناسی دینی»[10] در غرب از طریق انجام پژوهشهای تجربی، نشر مقاله‌ها و کتاب‌ها و تاسیس انجمن‌ها، برگزاری نشست‌های علمی و عضویت در مجامع تخصصی آن چنان زیاد شده است که تازه آشنایان این وادی در حیرت و شگفتی فرو رفته‌اند!

کافیست یادآور شویم که اعضاء «انجمن آمریکایی مشاوران مسیحی»[11] دیگر از انجمن‌های تخصصی (مانند‌انجمن مطالعات روانشناختی،[12] جامعه بررسی علمی دین،[13] انجمن پژوهشهای دینی،[14] جامعه مسیحی پزشکان و دندان پزشکان[15] و.....) دست کم سه برابر شده‌اند و تقاضا برای شرکت در کنفرانس‌ها و کارگاههای آموزشی روان شناسی دین، رشد چشمگیری داشته است. (گلزاری، 1380 به نقل از ورتنیگتون،[16] کرورسو،[17] مک کولو[18] و سان ویچ).

تعداد صفحات:128

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت ورد wordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.

:: برچسب‌ها: پایان نامه روانشناسی,پایان نامه کارشناسی روانشناسی,پایان نامه ارشد روانشناسی,مقاله روانشناسی,مقاله کارشناسی روانشناسی,مقاله ارشد روانشناسی,تحقیق روانشناسی ,
:: بازدید از این مطلب : 14

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0

دانلود مقاله ارشد حسابداری بررسي امكان تشخيص استفاده از تأمين مالي خارج از ترازنامه در شركتهاي پذيرفته شده در بورس توسط حسابرسان مستقل

 

فهرست مطالب

عنوان                                                                              صفحه

چکيده................................................................................................

مقدمه........................................................................................

فصل اول: کلیات پژوهش............................................................

1-1 مقدمه:...........................................................................................

1-2 بيان مساله و علل انتخاب موضوع...............................................................

1-3 اهداف پژوهش:....................................................................................

1-4 اهميت پژوهش:...................................................................................

1-5 نوع طرح پژوهش:..........................................................................

1-6 متغيرهای پژوهش:...............................................................................

1-7 فرضيه های پژوهش:......................................................................

1-8 قلمرو پژوهش:..........................................................................

       1-1-8 قلمرو موضوعی....................................................................

       2-1-8 قلمرو مکانی ......................................................................

       3-1-8 قلمرو  زمانی .....................................................................

1-9 محدوديتهای پژوهش ....................................................................

1- 10 روش پژوهش.............................................................................

1-11 روش جمع آوری اطلاعات ................................................................

1-12 ابزار اندازه گيری اطلاعات ..........................................................

1-13 واژگان کليدی و اصطلاحات........................................................

1-14 ساختار پژوهش................................................................................

فصل دوم: مبانی نظری و پيشينه پژوهش...................................................

1-تاريخچه،مبانی نظری، چارچوب گزارشات مالی، انرون.............................

2-1 مقدمه:....................................................................................

2-2 گفتار اول: تاريخچه......................................................................

2-2-1 مقاله فنی انتشار يافته توسط انجمن حسابداران قسم خورده انگلستان و ولز...........

2-2-2 متن پيشنهادی شماره 42 (ED42).................................................

2-2-3 متن پيشنهادی شماره 49 (ED 49).....................................................

2-2-4 شرايط پيشنهاد شده توسط متن پيشنهادی گزارشگری معاملات (FRED4).............

2-2-5 بيانيه تحقيق مالی شماره 5 (1994) گزارشگری محتوای معاملات...........................

2-3 گفتار دوم: مبانی نظری...................................................................

2-3-1 تجزيه و تحليل مزايا و مخاطرات....................................................

2-3-2 شناخت.............................................................................

2-3-3 عدم شناخت......................................................................................

2-3-4 تهاتر....................................................................................

2-3-6 نحوه ارائه اقلام مرتبط با هم..............................................................

2-3-6 معاملات مرتبط......................................................................

2-4 گفتار سوم : چارچوب گزارشات مالی......................................................................

2-4-1 ترازنامه...............................................................................

2-4-2 صورتهای مالی اساسی ديگر..............................................................

2-4-3 يادداشتهای توضيحي  صورتهای مالی و گزارش هيئت مديره به مجمع عمومي صاحبان سهام

2-5 گفتار چهارم: فروپاشی انرون مقدمه ای برای تحول در وضع قوانين و استانداردهای....

   مرتبط با معاملات خارج از تراز نامه..................................................................

2-5-1 آنچه براي انرون اتفاق افتاد؟...................................................................

2-5-2 تاريخچه انرون...............................................................................

2-5-3 گزارش Powers و Batson در مورد انرون.........................................

2- شرکتهای با اهداف خاص، قانون سار بينز اکسلی....................................

2-1 گفتار پنجم: شرکتها با اهداف خاص..............................................................

2-2-1 مقدمه ..............................................................................

2-2-2 تعريف شرکتها با اهداف خاص....................................................................

2-2-3 ارتباط با تامين مالی خارج از تراز نامه.......................................................

2-2 گفتار ششم: قانون سار بينز اکسلی.................................................................

2-2-1 مقدمه................................................................................

2-2-2 ارتباط قانون ساربينز اکسلی با موضوع خارج از تراز نامه  ...................................

2-2-3 اقلامي كه افشاء آنها در ارتباط با ترتيبات خارج از ترازنامه لازم است...................

2-2-4 افشاء اقلام تعهدات قراردادی ............................................................................

3- شيوه های مورد استفاده در تامين مالی خارج از تراز نامه.........................

1-2 گفتار هفتم : شرکتهای فرعی و شبه شرکتهاي فرعی...................................................

2-2-1 تعريف شرکتهای فرعی وشبه فرعی......................................................................

2-2-2 معافيت شبه شرکتهای فرعی از تلفيق...................................................................

2-2-3 ارتباط شرکتهای فرعی و شبه فرعی با تامين مالی خارج از تراز نامه......................

2-2 گفتار هشتم: سرمايه گذاری در ارزش ويژه ساير شرکتها............................................

3-2-1 سرمايه گذاری هايی که نه موجب افزايش نفوذ قابل ملاحظه  می شودونه موجب افزايش کنترل      

2-2-2 سرمايه گذاری هايی که موجب افزايش نفوذ قابل ملاحظه می شود اما موجب افزايش کنترل          

نمی شود ..........................................................................................

2-2-3 سرمايه گذاری هايی که موجب کنترل می شود......................................................

2-2-4 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری سرمايه گذاريها........................................

2-2-5 تلفيق.....................................................................................

2-3 گفتار نهم: اجاره های بلند مدت......................................................................

1-2-3 ارزيابی معامله....................................................................................

2-2-3 ماهيت شيوه ها و الزامات گزارشگری مالی..........................................................

3-2-3 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای اجاره های بلند مدت.......................

2-4 گفتار دهم: فروش و اجاره آن از خريدار...........................................................

1-2-4 ارزيابی معامله..............................................................................

2-2-4 اجاره های سرمايه ای.......................................................................

3-2-4 اجاره های عملياتی............................................................................

4-2-4 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای فروش و اجاره آن از خريدار............

5-2-4 استاندارد بين المللی حسابداری برای اجاره ها....................................................

2-5 گفتار يازدهم: فروش و توافقات باز خريد................................................................

1-2-5 ارزيابی معامله................................................................................

2-2-5 ماهيت شيوه ها و الزامات گزارشگری مالی..........................................................

3-2-5 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای فروش و توافقات بازخريد................

4-2-5 شيوه حسابداری..............................................................................

2-6 گفتار دوازدهم : کالاهای امانی................................................................................

1-2-6 ارزيابی معامله..............................................................................

2-2-6 ماهيت شيوه ها و الزامات گزارشگری مالی..........................................................

3-2-6 حقوق هر طرف معامله برای بازگرداندن کالا........................................................

4-2-6 تعيين قيمت براي انتقال نهايي مالكيت به مشتري ................................................

5-2-6 آيا مشتري لازم است به سازنده کالا مبلغی به عنوان وديعه بدهد؟......................

 6-2-6 آيا مشتري حق استفاده از کالا را دارد؟.......................................

7-2-6 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای کالاهای امانی..................................

2-7 گفتار سيزدهم: نقل و انتقالات داراييهای مالی با مشارکت های مداوم.........................

1-2-7 ارزيابی معاملات......................................................................

2-2-7 موارد افشاء طبق SFAS شماره 140..................................................

3-2-7 موضوع خارج از ترازنامه در حسابداری برای نقل و انتقالات دارائيهای مالی.......

2-8 گفتار چهاردهم: تجزیه و تحلیل نسبتهای مالی .....................................

1-2-8- روشهای تجزیه و تحلیل.............................................................

2-2-8- طبقه بندی نسبتها .................................................................

3-2-8- فرض تداوم فعالیت ................................................................

2-9- گفتار پانزدهم : پیشینه پژوهش .........................................

1-2-10: نتيجه گيري.............................................................

فصل سوم: روش شناسي پژوهش (متدولوژي)............................................

1-3 مقدمه.........................................................................................

2-3 اهداف پژوهش..................................................................................

3-3 روش جمع آوري داده ها......................................................................

4-3 قلمرو پژوهش................................................................................

5-3 جامعه آماري................................................................................

6-3 نحوه گردآوري اطلاعات....................................................................

7-3 نمونه گيري.................................................................................

8-3 فرضيه هاي پژوهش..............................................................................

9-3 متغيرهاي پژوهش................................................................................

10-3 تعريف عملياتي متغيرهاي پژوهش..............................................................

11-3 اندازه گيري متغيرهاي پژوهش....................................................................

12-3 روش آماري آزمون فرضيه ها............................................................

فصل چهارم: تجزيه و تحليل داده هاي پژوهش..........................................

1-4 مقدمه......................................................................................

2-4 نتايج تحليل داده ها- سال 80................................................................................

3-4 نتايج تحليل داده ها- سال 81................................................................................

4-4 نتايج تحليل داده ها- سال 82................................................................................

5-4 نتايج تحليل داده ها- سال 83................................................................................

6-4 نتايج تحليل داده ها- سال 84................................................................................

7-4 نتايج تحليل داده ها- سال 85................................................................................

فصل پنجم: نتيجه گيري و پيشنهادات.......................................................

1-5 مقدمه.....................................................................................

2-5 خلاصه اي از كل پژوهش.................................................................

3-5 خلاصه يافته های پژوهش....................................................................

4-5 نتيجه گيري.................................................................................

5-5 پيشنهادات................................................................................

1-5-5 پيشنهادات مربوط به يافته هاي پژوهش ......................................................

2-5-5 پيشنهادات براي پژوهش هاي آتي.................................................................

6-5 محدوديت هاي پژوهش............................................................................

7-5 فهرست منابع ..............................................................................

فصل ششم :پیوستها  

مقدمه

با توجه به شتاب فرآيند علم و تكنولوژي در جهان صنعتي امروز، هر رشته اي از علوم به گرايشهاي تخصصي بيشتري تقسيم شده است. اين تقسيم بندي به خودي  خود و بنا به نياز و ضرورت و پيچيدگيهاي روز افزون صنعت بوجود مي آيد. دنياي اقتصاد و روابط بين متغيرهاي اقتصادي و مالي هم از اين تحولات مستنثني نبوده است ومسائل اين رشته نيز روز به روز پيچيده تر و مشكل تر از قبل مي شود، بخصوص پول و بازارهاي سرمايه كه نقش مهم و تعيين كننده اي در اقتصاد دارند. تامين مالي براي اجراي پروژه هاي سودآور در رشد شركت نقش بسيار مهمي ايفا مي كند. توانايي شركت در تامين منابع مالي بالقوه براي تهيه سرمايه به منظور سرمايه گذاريها و تهيه برنامه هاي مالي مناسب از عوامل اصلي رشد و پيشرفت شركتها به حساب مي آيند[1] . يكي از بزرگترين چالش هاي شركتها براي ادامه فعاليتشان كمبود منابع مالي براي تامين نيازهاي سرمايه اي است كه شركتها را به انتخاب و تعيين روشهاي تامين مالي كوتاه مدت يا بلند مدت به طرق مختلف ترغيب و تشويق مي كند[2]. تصميم گيريهاي مربوط به تامين مالي توسط شركتها عمدتاً در ارتباط با ساختار سرمايه وهمچنين تعيين و انتخاب بهترين شیوه تامين مالي و تركيب آن مي باشد در نتــــيجه يك شركت مي تواند از طريق تغيير در مواردي مانند سود هر سهم، خط مشي تقسيم سود، زمانبندي مدت و ريسك سودآوري و انتخاب شيوه تامين مالي بر ثروت سهامداران اثر بگذارد. منابع مالي هر واحد اقتصادي از منابع داخلي و خارجي تشكيل شده است، منابع داخلي شامل جريانهاي نقدي حاصل ازعمليات، وجوه حاصل از فروش داراييها ومنابع خارجي شامل استقراض از بازارهاي مالي و انتشار اوراق بهادار مي باشد.[3]

با بوجود آمدن نوآوريهاي مالي عمده اي كه در دهه 1980 شكل گرفت شركتها به روشهاي نويني از تامين مالي روي آوردند كه نيازهاي مالي خود را نه از طريق روشهاي متداول و رايج بلكه از طريق روشهاي تازه ودر مواري ابتكاري برآورده كردند كه اين مسئله منجر به پيدايش بحث هاي نوين در چگونگي ثبت وارائه اين نوع از تامين مالي توسط شركتها در گزارشهای مالي و در نشريات تخصصي حرفه حسابداری شد[4]. در اين پژوهش تلاش مي شود ماهيت و روشهاي تامين مالي خارج از ترازنامه و همچنين به اختصار دلائل استفاده توسط شركتها و در نهايت بررسي امكان تشخيص استفاده از اين نوع تامين مالي در شركتها توسط حسابرسان مستقل مورد مطالعه و بررسي قرار گيرد.

1-2 بيان مساله و علل انتخاب موضوع

موضوع روشهاي تامين مالي [5]براي شركتها همواره از جمله موضوعات بحث بر انگيز بوده‌ است. مساله مورد بحث در اين پژوهش شناخت يكي از روشهاي تامين مالي تحت عنوان"تامين مالي خارج از ترازنامه" (OBSF) [6] و بررسي چگونگي تشخيص آن توسط حسابرسان مستقل مي باشد.

توضيح اصطلاح تامين مالي خارج از ترازنامه قدري مشكل است، اين مشكل ابتدا در هنگام نگارش درباره اين موضوع بوجود مي آيد. بطور طبيعي فرض و قاعده براين است اقلامي كه قطعيت دارند به ترازنامه تعلق دارند و اقلامي كه قطعي نيستند از اين قاعده مستثني مي شوند. اثر عملي معاملات خارج از ترازنامه اين است كه اين گونه معاملات بصورت نمايش كامل از فعاليت اصلي در حسابها نشان داده نمي شوند كه اين امر ناشي از يكي از دو دليل زير است:

• يا امكان دارد اقلام بوجود آمده از معامله به طور خالص در حسابها آورده شوند مانند خارج کردن وامهای دریافتی در برابر دارائی‌هایی که برای تامین مالی تضمین گذاشته شده‌اند.

• يا ممكن است اقلام حاصل از معاملات بصورت كامل از حسابها خارج شوند به اين صورت كه اين اقلام را بر اساس مبنايي به عنوان تعهدات آتي ارائه مي كند ونه بصورت دارايي‌ها و بدهيهاي فعلي مانند( تعهدات اجاره هاي عملياتي، تعهدات پرداخت يا دريافت نشده قراردادها يا قراردادهاي كالاهاي اماني و بدهيهاي احتمالي غير عملياتي).

نتيجه هر دو حالت اين است كه ترازنامه به كمتر ارائه كردن (كم نمائي) داراييها و بدهيها ازآنچه كه واقعاً هستند اشاره مي كند. و نسبتهاي مالي بهتري ارائه مي شود، مانند نسبتهاي اهرمي و بازده سرمايه بكار گرفته شده.

علاوه بر اين معمولا گروه ديگري از حسابها(حسابهاي سود و زياني) بدلائل زير تحت تاثير قرار مي‌گيرد:

• اول اينكه داراييها ازترازنامه به قصد فروش‌به همراه يك اثر سود متحمل خارج مي شوند.

• دوم اينكه فعاليت خارج از ترازنامه زمانبندي يا افشاي اقلام درآمدي وابسته را متاثر مي كند، خصوصاً حضور يا عدم حضور اقلام در ترازنامه معمولاً يا بهاي تامين مالي درگير درمعامله را متاثر مي‌كند يا درون ساير اقلام درآمدها و هزينه ها قرار مي گيرد.

اصطلاح تامين مالي خارج از ترازنامه(OBSF)ظاهراً روي ترازنامه تمركز دارد اما با توجه به توضيحات بالا چنين معاملاتي روي ساير صورتهاي مالي نيز تاثير مي گذارد. براي مثال، هنگامي كه دارايي فروخته مي شود يكي از آثار اين عمليات اين است كه دارايي فروخته شده از ترازنامه حذف مي‌گرددو اثر ديگر اين است كه فروش در صورتحساب سود و زيان ثبت شده و سود و زيان حاصل از فروش اندازه گيري مي شود. بنابراين، ارتباطي بين قاعده تشخيص و عدم تشخيص اقلام در ترازنامه و قاعده شناخت درآمد وجود دارد. معاملاتي از اين دست در زمره معاملاتي قرار مي گيرد كه شكلشان با محتواي اقتصاديشان در مغايرت است، واكنش حسابداري شناسايي كردن اقلامي است كه داراي محتواي حقيقي و واقعي است و معاملات را به شكل واضح نمايش مي دهد.

معاملات خارج از ترازنامه معاملاتي هستند كه هدفشان اين است كه به شركتها اجازه دهند كه از بازتاب جنبه هاي قطعي فعاليتها در حسابها خودداري كنند، بنابراين، اين اصطلاح داراي مفهوم منفي است. عقيده براين است كه بايد از عملكرد كساني كه در چنين معاملاتي افراط مي كنند جلوگيري به عمل آيد. از اين منظر مي بايست استانداردهايي وضع شود كه اجازه ندهند حسابها توسط اثر معاملاتي كه انگيزه  اصلي شان حسابسازي است گمراه كننده شوند.

با توجه به اینکه صورتهای مالی شرکتهایی که از روشهای متنوع تأمین مالی خارج از ترازنامه (OBSF) استفاده می کنند ممکن است برای استفاده کنندگان گمراه کننده باشد و نیز با توجه به اینکه شرکتهایی که از این نوع تأمین مالی استفاده می کنند معمولا و نه لزوماً دچار بحرانهای مالی و کمبود نقدینگی هستند که همین موضوع اثرات با اهمیتی در تداوم فعالیت شرکتها دارند، لزوم قضاوت حسابرسان مستقل از طریق چگونگی شناخت و تشخیص استفاده از این نوع تامین مالی و تعیین چگونگی استخراج اطلاعات مربوط و نحوه رسیدگی را ایجاب می کند.

1-3 اهداف پژوهش

در سالهای 2001 و 2002 رسوایی های بسیار زیادی در زمینه حسابداری شرکتها، حاکی از ضعف در سیستم حاکمیت شرکتی، شیوه های حسابرسی و گزارش‌های مالی بود كه مجلس سنای آمریکا از طریق تصویب لایحه ساربینز اکسلی[7]  در سال 2002 به این ضعف پاسخ داد که مهمترین جزء قانون اسناد بهادار از دهه 1930 در بورس اوراق بهادار نیویورک محسوب می شود. بخش (C) 401 قانون مذکور مقرر مي دارد که کمیسیون بورس اوراق بهادار (SEC)[8] مطالعه ای را در پاسخ به 2 سوال زیر آغاز نماید.

• وسعت شیوه های خارج از ترازنامه (OBS) شامل امکان بکارگیری شرکتها با اهداف خاص (SPE) [9]

• و اینکه آیا صورتهای مالی منتشر شده توسط شرکتها به طور شفاف ترتیبات خارج از ترازنامه را منعکس می کند.؟

به منظور پاسخ دادن به این سوالات کمیسیون بورس اوراق بهادار (SEC) مطالعه در مورد شیوه های نسبتاً گسترده در رابطه با حیطه و مفهوم واژه خارج از ترازنامه را آغاز کرد و مجموع متنوعی از شیوه های تجاری را مورد بررسی قرار داد که به عنوان مفاهیم ضمنی خارج از ترازنامه مورد توجه قرار می‌گیرند.

در این پژوهش سعی بر آن است که شیوه های مورد استفاده تأمین مالی خارج از ترازنامه توسط شرکتها، قوانین حسابداری موجود در ارتباط با این موضوع، چگونگی ثبت و انعکاس در گزارش‌های مالی شرکتها و دلائل استفاده شرکتها از این نوع تأمین مالی و در نهایت چگونگی برخورد حسابرسان مستقل در جهت تشخیص و شناخت استفاده از این نوع تامین مالی توسط شرکتها مورد بررسی و مطالعه قرار گیرد.

1-4 اهمیت پژوهش

امروزه تامین مالی خارج از ترازنامه (OBSF) یکی از جذاب ترین موضوعاتی است که در متون و کتب و نشریات تجاری و حسابداری دنیا به آن پرداخته می شود. این جذابیت بخاطر شناخت چگونگی فراهم آوردن سرمایه مورد نیاز جهت ادامه فعالیت شرکتهای می باشد. تامین مالی خارج از ترازنامه همان طور که از نام آن پیداست به معاملاتی اشاره دارد که اثری از آنها در صورتهای مالی نبوده و این گونه معاملات برای سرمایه گذاران کاملا شفاف و نمایان نیست. با توجه به تئوری بازارهای کارا که شالوده آن وجود اطلاعات کافی و شفاف در بازار و انعکاس به موقع و سريع اطلاعات توسط شركتها می باشد، معاملاتی از قبیل تامین مالی خارج از ترازنامه موجب تغییر در ساختار سرمایه شرکت از طریق تغییر در نسبتهای کلیدی و به تبع آن عدم امکان مقایسه عملکرد شرکتها می شود. با عنایت به اینکه استفاده از این نوع تامین مالی به دلیل عدم ثبت و انعکاس بدهیها و تعهدات عمده در صورتهای مالی ممکن است باعث ناتوانی در بازپرداخت بدهی ها و تعهدات و به تبع آن به وجود  آمدن ابهام اساسی در ادامه فعالیت واحد تجاری شود و نهایت منجر به توقف فعالیت‌های واحد تجاری شود به عنوان یک موضوع خاص می باید مورد توجه و بررسی قرار گیرد، چرا که اولین نیاز سرمایه گذاران و اعتباران دهندگان اطلاعات شفاف، مربوط و قابل اتكاء می‌باشد که شرکتها معمولا بدلیل تضاد منافع میان سرمایه گذاران و مدیران تحت عنوان تئوری نمایندگی[10] ممکن است اطلاعات مربوط  و قابل اعتمادی را منتشر نکنند که این باعث بی اعتمادی سرمایه گذاران به بازار سرمایه و در نتیجه خروج از این بازار می‌شود، که البته سرمایه گذاران برای حل این مشکل متوسل به حسابرسی مستقل می شوند و متحمل هزینه های نمایندگی[11] که تلاشی از سوی سرمایه گذاران برای کنترل مدیران است، می شوند با توجه به دلایل ذکر شده در بالا مورد بررسی و مداقه قرار گرفتن روشهای معاملات خارج از ترازنامه، چگونگی ثبت و افشاء در صورتهای مالی توسط شرکتها و چگونگی برخورد حسابرسان مستقل با این موضوع دارای ابعاد مختلفی است که در این پژوهش به آنها پرداخته می شود.

1-5 نوع طرح و پژوهش

پژوهش های علمی از نظر هدف پژوهش به سه دسته تقسیم می شوند:

بنیادی؛ کاربردی؛ تحقیق و توسعه

نتیجه تحقیق کاربردی کسب دانشی است که راهنما و دستور العملی برای فعالیتهای عملی خواهد بود، در حالیکه در تحقیق بنیادی هدف کسب دانش و آگاهی نو بدون در نظر گرفتن ارزش آنها در ایجاد تغییرات اجتماعی است.

از آنجا که در این پژوهش با بهره گیری از دانش کنونی از روش کتابخانه ای مباحث نظری مطرح گردیده و به کاربرد موضوع تحقیق در سامانه های اطلاعاتی پرداخته شده است، این پژوهش از نوع نظری و کاربردی است.

1-6- متغیرهای پژوهش

دراین پژوهش متغیر مستقل تشخیص استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه توسط شرکتها و متغیر وابسته آن شامل موارد زیر است:

1. نسبتهای مالی شامل نسبتهای جاري، سريع و نقدينگي با استفاده از صورتهای مالی

2. تغییر در ساختار سرمایه از طریق قابلیت پرداخت دیون با استفاده از گزارش حسابرسی

3. تردیدی عمده در فرض تداوم فعالیت از طریق فزونی کل بدهی ها بر کل دارایی ها با استفاده از گزارش حسابرسی.

1-7 فرضیه های پژوهش

در این پژوهش با توجه به اثرات استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه بر روی صورت‌های مالی سه فرضیه زیر صورت بندی شده است:

1. استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه باعث تغییر در نسبتهای کلیدی شرکتها می شود.

2. استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه باعث تغییر در ساختار سرمایه از طریق قابلیت پرداخت دیون شرکتها می شود.

3. استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه باعث تردیدی عمده در فرض تداوم فعالیت از طریق فزونی کل بدهی ها بر کل دارایی ها می شود.

1-8 قلمرو پژوهش

1-1-8 قلمرو موضوعی

موضوع پژوهش حاضر نوعی از تامین مالی توسط شرکتها تحت عنوان تامین مالی خارج از ترازنامه (OBSF)، روشهای موجود و همچنین چگونگی تشخیص و شناخت استفاده از این نوع تامین مالی توسط حسابرسان مستقل می باشد.

2-1-8 قلمرو مکانی:

قلمرو مکانی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد.

3-1-8 قلمرو زمانی:

صورتهای مالی و گزارشهای حسابرسی منتشر شده 6 سال اخیر از (1380-1385) شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.

1-9 محدویت های پژوهش:

با توجه به اینکه کلیه شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بین سالهای 1380-1385 مورد بررسی قرار گرفته اند واز میان آنها تعداد 227 شرکت که در ارتباط با تامین مالی خارج از

ترازنامه بوده اند انتخاب شدند که در نهایت 100 شرکت به دلائل زیر مورد آزمون قرار گرفته اند .

1-عدم ذکر مبلغ استفاده از تامین مالی خارج از ترازنامه توسط حسابرسان مستقل .

2-عدم تهیه صورتهای مالی تلفیقی توسط شرکتها (مندرج در گزارش حسابرس ) و عدم دسترسی به اطلاعات شرکتهای وابسته و مشمول تلفیق .

3-کمبود شدید منابع معتبر علمی در رابطه با موضوع در کشور .

1-10 روش پژوهش

روش این پژوهش علیّ- قیاسی است بدین صورت که به منظور بررسی کلیه روابط علیّ ممکن از طریق بررسی اثرات فعلی و داده های قدیمی در جستجوی علل توجیه کننده موضوع پژوهش.

ابتدا در مورد ماهیت تامین مالی خارج از تراز نامه و روشهای استفاده از این نوع تامین مالی مطالعه و بررسی به عمل مي آید و در پایان از طریق مطالعه میدانی درباره موضوع مورد بحث به جمع آوری اطلاعات می پردازد و با استفاده از آزمونهای آماری اطلاعات بدست آمده را مورد تجزیه و تحلیل قرار داده و از آنها نتیجه گیری می نماید.

1-11 روش جمع آوری اطلاعات

بدلیل اینکه قصد آن است كه  امکان استفاده از تأمین مالی خارج از ترازنامه  در شرکتها  مورد بررسی قرار گيرد، به عنوان نمونه جامعه آماری، تعداد کافی از شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران با استفاده از روشهای آماری انتخاب می شود، بدین ترتیب که اطلاعات مالی منتشر شده 6 سال اخیر شرکتهای مذکور به همراه گزارش حسابرسی مورد بررسی قرار می گیرد و اطلاعات مربوط استخراج شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار ميگيرد.

1-12 ابزار اندازه گیری اطلاعات

برای اندازه گیری داده های جمع آوری شده نمونه آماری مورد نظر نرم افزار Excle و همچنين براي تحليل داده ها از نرم افزار آماري spss استفاده شده است.

1-13 واژگان کلیدی و اصطلاحات

• تامین مالی Financing

 تامین منابع مالی مورد نیاز برای یک شرکت یا یک پروژه خاص

• تامین مالی خارج از تراز نامه (OBSF): off-balance sheet financing

انواعی از معاملاتی است که به صورتی از نمایش کامل از رویداد مالی رخ داده در حسابها نشان داده نمی شود.

• شرکتها با اهداف خاص (SPE): Special purpose Entities

شکلی از شرکتهای تجاری که به منظور اجرای فعالیتهای از قبل تعریف شده تشکیل شده اند.

• قانون ساربینز اکسلی (SOX): 2002 Sabanes-Oxley. ACT of

دستورالعملی قانونی مصوبه سال 2002 کنگره آمریکا در مورد چگونگی سیستم موثر کنترلی گزارشگری مالی، استقلال حسابرس، مسولیت شرکت ها و چگونگی افشاءهای مربوط به  ترتیبات خارج از ترازنامه توسط شرکتها.

• ساختار سرمايه Capital Structure . منظور در اين پژوهش حقوق صاحبان ســــــهام مي باشد.

1-14 ساختار پژوهش

ساختار این پژوهش بر تجزیه و تحلیل حسابداری و گزارش انواع مختلف شیوه های کاربردی خارج از ترازنامه برای تسهیل هر چه بهتر درک روشهای مورد استفاده طراحی شده است.

فصل اول شامل کلیات پژوهش است که از نظر گذشت.

فصل دوم ابعاد مختلف موضوع از دیدگاه نظری و پیشینه پژوهش و همچنین روشهای کاربردی موضوع پژوهش که در چهارده گفتار بررسي شده است.

شامل گفتاراول؛ تاریخچه. گفتار دوم؛ مبانی نظری. گفتار سوم؛ چارچوب گزارشهای مالی. گفتار چهارم؛ مسائل مربوط به شرکت انرون .گفتار پنجم؛ شركتها با اهداف خاص. گفتار ششم؛ قانون ساربینز اکسلی و گفتار هفتم تا گفتار سيزدهم به نقد و بررسي روشهاي متداول و رايج استفاده از تامين مالي خارج از ترازنامه پرداخته شده است و در گفتار چهاردهم مطالبي در مورد پيشينه پژوهش عنوان شده است.

فصل سوم: در زمینه روش شناسی پژوهش به روش جمع آوری اطلاعات و فرضیه های پژوهش و نحوه آزمون آماری داده ها توضیحاتی داده می شود.

فصل چهارم: شامل تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها. نخست اطلاعات توصیفی جامعه آماری و سپس نتایج حاصل از داده ها بیان می شود و در نهایت سایر یافته های پژوهش ارائه می‌گردد.

فصل پنجم: در برگیرنده نتیجه گیری و پیشنهادها برای پژوهش های آتی و دیگر یافته‌های پژوهش.

لازم به توضيح مي باشد مطالب مطرح شده، در فصل دوم عمدتا از دو منبع زير استفاده شده است:

1- Off Balance Sheet Finance (Ron Paterson)  Janaury 1993(مآخذ شماره 9)

2- Report and Recommendations Pursuant to section 401 (c) of the Sarbanes-Oxley Act of 2002 on Arrangement  with Off-Balance Sheet Implication , Special Purpose Entities and Transparency of Filings By Issuers. Jane 2004 (مآخذ شماره 11)

2-1 مقدمه:

اخيراً در پي رسوائيهاي بوجود آمده در سال 2001 در آمریکا  و سایر کشورها اصطلاح «خارج از ترازنامه[1]» كه برخي اوقات مفاهيم ضمني پنهاني در خود دارد، يا دست كم مي‌توان گفت كه كاملاً شفاف نيست كاربرد بيشتري پيدا كرد، بطور كنايه اي آنچه بايد در ترازنامه باشد، نيست و اينكه صادر كننده گزارش، معامله يا شيوه معامله را به گونه اي طراحي كرده است كه چنين نتيجه اي در برداشته باشد. هر چند سوالاتي در اين زمينه وجود دارد كه اقلامي كه بايد در ترازنامه منعكس شوند، ولي منعكس نشده‌اند، تنها براي فريب استفاده كنندگان صورتهاي مالي نيست. بسياري از معاملات قانوني چنين سوالاتي را بوجود مي‌آورند و البته محدوديتهايي در مورد اينكه چه چيز بايد در ترازنامه قيد شود وجود دارد. سوال گسترده تر و اساسي‌تر اينكه شيوه‌هاي مورد استفاده در معاملات خارج از ترازنامه اغلب شامل يك پيوند اقتصادي يا قانوني بین شرکتها و مخاطرات و مزايای بوجود آمده از معاملات و همچنین حقوق يا تعهداتي است كه در ترازنامه منعكس نشده‌اند (يا بطور كامل منعكس نشده‌اند).

تامين مالي خارج از ترازنامه يكي از انواع معاملات خارج از ترازنامه است كه نخستين بار در اوايل دهه 1970 ميلادي با شكل گرفتن و گسترش يافتن بازارها و ابزارهاي پيچيده مالي، پديدار گشت. شركتهاي بزرگ با استفاده از اين ابزارها و با استفاده از خلاء‌هاي قانوني، اقدام به اين گونه معاملات كردند. تامين مالي يكي از مهم‌ترين دغدغه‌هاي شركتها براي ادامه فعاليت مي‌باشد كه شركتها براي برآورده كردن اين نياز متوسل به انواع متفاوتي از اين نوع معاملات مي‌شوند. با توجه به اينكه معاملات خارج از ترازنامه شكلي از حسابداري ساختگی است جوامع مختلف با توجه به قوانين كشورشان نسبت به كاربرد اين اصطلاح واكنش‌هاي متفاوتي از خود نشان داده‌اند، به عنوان مثال در برخي كشورها از اصطلاح «حساب آرايي[2] » يا «حسابداری  ساختگی[3]» استفاده مي‌شود. به هر حال در اين مورد اتفاق نظر هست كه معاملات خارج از ترازنامه‌اي معاملاتي هستند كه هدفشان اين است كه از بازتاب جنبه‌هاي قطعي فعاليتها در حسابها خودداري كنند، بنابراين اين اصطلاح داراي مفهوم منفي است و عقيده بر اين است كه بايد از عملكرد كساني كه در چنين معاملاتي شركت مي‌كنند با وضع استانداردهاي جديد حسابداري جلوگيري به عمل آيد.

در اين فصل از پژوهش ابتدا تاريخچه مختصري از مباحث و مقالات منتشره توسط نهادهاي رسمي و غير رسمي حرفه حسابداري در مورد موضوع و هم چنين به برخي از روشها و تكنيكهاي مورد استفاده اشاره مي‌شود.

2-2- گفتار اول:

تاريخچه:

2-2-1مقاله فني انتشار يافته توسط انجمن حسابداران قسم خورده انگلستان و ولز(ICAEW) [4]

يك شماره از مقاله در اوايل سال 1980 منتشر شد كه در آن به تامين مالي خارج از ترازنامه موجود در شركتهاي فهرست شده، در بورس لندن اشاره مي‌كرد كه اين امر باعث نقد حرفه حسابداري و تعدادي از شركتها شد. در پاسخ، انجمن، مقاله فني (603 TR)[5] را در دسامبر 1985 به عنوان يك مقاله براي بحث منتشر كرد.

اين مقاله از طريق تهيه صورتهاي مالي براي بررسي معاملات خارج از ترازنامه به بررسي نكات زير پرداخت.

1-در صورتهای مالی که می بایست به شکل صحیح و قانونی ارائه شوند، لازم است که این اطلاعات براساس محتوا و واقعیت اقتصادی معاملات مورد توجه قرار گیرند و نه صرفاً شکل قانونی آنها مد نظر قرار گیرد. محتوای معاملات و سایر رویدادها همواره با شکل قانونی آنها سازگار نیست، هر چند اثرات خصوصیات قانونی  یک معامله خود بخشی از محتوا و اثر تجاری آن است. این اثرات بایستی در چارچوب کلیّت معامله از جمله  هرگونه معاملات مرتبط مورد تفسیر قرار گیرد. جايي كه اقلام بر مبناي محتواي معاملات مربوط در حسابها گنجانده مي‌شود و اين مبنا متفاوت از شكل قانوني آنها است، يادداشتهاي مربوط به حسابها بايد شكل قانوني معاملات مربوط به اين اقلام و مبالغ مربوط را افشاء كنند.

2- در شرايط خاص جايي كه عمليات حسابداري براي معامله اي با اهميت براي نشان داده محتواي معاملات به جاي شكل قانوني اش، با شرايط فعاليت شركت منطبق نباشد، افشاء بايد شكل صحيح و بي‌طرفانه‌اي فراهم كند،‌در اين حالت احتمالاً حسابهاي فرضي جداگانه‌اي كه بر مبناي محتواي اقتصادي تهيه شده‌ است، ارائه مي‌گردد.

انتشار مقاله فني (603 TR) بحثهاي زيادي را در داخل حرفه حسابداري و هم چنين اعضاي اصلي حرفه ايجاد كرد. خصوصاً اينكه اعضای جامعه حرفه اعلام نمودند كه هر چند با اهداف اصلي مقاله (603 TR) موافق اند، اما با راه‌حل‌هاي پيشنهادي آن مخالفت دارند و استدلال كردند كه هدف اصلي صورتهاي مالي فراهم آوردن قابليت مقايسه و يكنواختي (ثبات رويه) است و اين امر در بهترين شكل بوسيله حداقل کردن مفاهيم ذهني و نظري بدست مي‌آيد. پس از اين مباحث ايجاد شده كميته استانداردهاي حسابداري (ASC) [6] گروهي را مامور بررسي و مطالعه موضوع معاملات خارج از ترازنامه كرد. كميته استانداردهاي حسابداري دو پيش نويس در مورد تامين مالي خارج از ترازنامه منتشر كرد، اما قبل از اينكه طرح كامل شود، هيئت استانداردهاي حسابداري(ASB) [7]جايگزين آن شد.

2-2-2 متن پيشنهادي 42- (ED42) [8]

نخستين موضوع در مورد معاملات خارج از ترازنامه در مارس 1988 تحت عنوان حسابداري براي معاملات با اهداف خاص توسط كميته استانداردهاي حسابداري (ASC) منتشر شد. متن پيشنهادي از مطالبي كه پيش از اين توسط كميته استانداردهاي حسابداري ارائه شده بود تفاوتهاي زيادي داشت.

 

تعداد صفحات:230

متن کامل را می توانید دانلود نمائید چون فقط تکه هایی از متن در این صفحه درج شده (به طور نمونه) و ممکن است به دلیل انتقال به صفحه وب بعضی کلمات و جداول و اشکال پراکنده شده یا در صفحه قرار نگرفته باشد که در فایل دانلودی متن کامل و بدون پراکندگی با فرمت وردwordکه قابل ویرایش و کپی کردن می باشند موجود است.

:: برچسب‌ها: پایان نامه حسابداری , پایان نامه کارشناسی حسابداری , پایان نامه ارشد حسابداری , رشته حسابداری , مقاله حسابداری , مقاله کارشناسی حسابداری , تحقیق حسابداری ,
:: بازدید از این مطلب : 14

|

امتیاز مطلب : 0

|

تعداد امتیازدهندگان : 0

|

مجموع امتیاز : 0