موانع و تنگاناهای تحقیق .................................................................................................... 83
منابع و مأخذ ...................................................................................................................... 84
فهرست جداول و نمودارها
عنوان ........................................................................... صفحه
بررسی سؤال 1 .................................................................................. 52
بررسی سؤال 2 .................................................................................. 52
بررسی سؤال 3 .................................................................................. 53
بررسی سؤال 4 .................................................................................. 53
بررسی سؤال 5 .................................................................................. 54
بررسی سؤال 6 ................................................................................. 54
بررسی سؤال 7 ................................................................................. 55
بررسی سؤال 8 ................................................................................. 55
بررسی سؤال 9 ................................................................................. 56
بررسی سؤال 10 .................................................................................. 56
بررسی سؤال 11 .................................................................................. 57
بررسی سؤال 12 .................................................................................. 57
بررسی سؤال 13 .................................................................................. 58
بررسی سؤال 14 .................................................................................. 58
بررسی سؤال 15 ................................................................................. 59
بررسی سؤال 16 ................................................................................. 59
بررسی سؤال 17 ................................................................................. 60
بررسی سؤال 18 ................................................................................. 60
بررسی سؤال 19 ................................................................................ 61
بررسی سؤال 20 ................................................................................. 61
مقدمه :
پژوهش و کنجکاوی از تمایلات طبیعی بشر است و میل به شناخت و ارضاء این حس موجب دست یافتن به مجهولات زیاری شده است ، و به همین دلیل بشر در قرن حاضر به پیشرفت های چشمگیری در تمامی زمینه های علمی دست یافته است . اصول و قوانین علمی عمدتاً حاصل پژوهش های قرن اخیر دانشمندانی است که روش های علمی را به کار گرفته و پژوهش های ارزنده ای انجام داده اند .
چنانکه اندکی دقیق تر بیندیشیم متوجه می شویم که رمز توسعه و پیشرفت دنیای غرب استفاده از پژوهش و بررسی های هستند و دقیق بوده است.
از سوی دیگر تتبع و پژوهش در عصر امروز بیش از هر زمان دیگر به شاخص اصلی تحرک دیرپای روابط اجتماعی بدل شده است .
پیش از ظهور عصر جدید ، پژوهش مداوم گروه نخبگان عموماً معطوف به مسائل ذهنی خود آنان بود . آن چه در عصر جدید پژوهش و تحقیق را به یک نهاد کارآمد اجتماعی بدل کرده است ، ارتباط یافتن آن با کار و پدیده ی تکنولوژی و صنعت است . اما در عنصری در خدمت کار فراتر می رود به طوری که جامعه ی مدرن امروز را دیگر بر محور نگاه قرن نوزدهمی کار تحلیل نمی کنند و دانش و تبادل اطلاعات شاخص عصر حاضر به شمار می رود .
به این ترتیب ، مطالعه ی وضعیت پژوهش و تحقیق در یک جامعه ، آشنایی با آن روی سکه میزان رشد و تحول نظام اجتماعی خواهد بود و در این راستا دانشگاه را می توان بعنوان سومین نهاد یا مؤسسه ی آموزشی تلقی کرد که از طریق فرایند همزیستی بین تدریس و پژوهش ، بوسیله ی خلق دانش نو به کمک پژوهش های گوناگون علمی قادر خواهند بود نیروی انسانی موجهی به جامعه تحویل بدهد . دانشگاه ها ناگریزند به مراکزی تبدیل شوند که همواره آموزش های مادام العمر ارائه دهند و چاره ای به جز رفع نیازهای آموزشی جامعه ی خویش نخواهند داشت . برای این منظور دانشگاه ها باید برای فراهم سازی هر چه بیشتر منابع و امکانات و ایجاد بیشترین فرصت ها به اجبار بی چون و چرایی متصور شدند در بالاترین سطح آموزش به مثابه وظیفه ای که بر عهده ی سایر کارگزاران گذاشته شده است تا آن جا تلاش کنند که با مقاصد ، هدف ها ، صلاحیت ها و توانایی هایشان همخوانی پیدا کند[1].
بیان مسئله :
سیستم دانشگاه پیام نور به صورت آموزش از راه دور می باشد و به همین علت میزان کلاس هایی که برای دروس مختلف دانشجویان برگزار می شود نسبت به دانشگاه های دولتی و آزاد بسیار کم است و این کلاس ها بیشتر با هدف رفع اشکال دانشجو اداره می شود . دانشجویان اغلب در زمینه ی یادگیری و مطالعه ی دروس متکی به توان و حافظه ی خود می باشند و کمتر در کلاس های درس حضور می یابند . از طرف دیگر ، اساتید نیز زمان بسیار کمی برای ارائه ی مطالب و تدریس دارند . بر همین اساس ، دروس عملی و پژوهشی نیز که نیازمند فعالیت دانشجو می باشد بسیار کم است .
هدف ما در این پژوهش پی بردن به این مطلب است که اگر دروس عملی با جدیت بیشتری از جانب اساتید و دانشجویان و همچنین مسئولان دانشگاه دنبال شود و بعلاوه ، میزان و تعداد این دروس افزایش یابد ، تا چه اندازه می تواند در بالا بردن انگیزه و گرایش دانشجویان به تحصیل و پیشرفت آن ها در این زمینه مؤثر باشد .
اولین فعالیت در هر پژوهش ، انتخاب مسئله است ، و اصولاً پژوهش با مسئله آغاز می شود . جان دیوئی اولین مرحله ی هر پژوهش را «احساس مشکل» می داند .
انتخاب مسئله و بیان آن یکی از جنبه های عمده ی پژوهش علمی است زیرا برای حل یک مسئله ، اول باید دقیقاً آن را شناخت و سپس اقدام به بیان آن کرد . مسئله یک جمله ی سؤالی یا استفهامی است که می پرسد : چه رابطه ای بین دو یا چند متغیر وجود دارد ؟
در پژوهشی که قصد انجام آن را داریم مسئله ی مورد نظر به این صورت بیان می شود :
« آیا بین تحقیق و پژوهش دانشجویان پیام نور مرکز سبزوار و افزایش انگیزه و پیشرفت تحصیلی آن ها رابطه وجود دارد؟ »
اهمیت و ضرورت پژوهش :
همانگونه که امروزه همه ی صاحبانظران و معلمان و حتی دانش آموزان و دانشجویان اعتقاد دارند و تصریح می کنند ، تدریس عملی و عینی مطالب درسی از دوره ی ابتدائی گرفته تا تحصیلات عالی دانشگاهی می تواند به صورت کاملاً مؤثر در تثبیت یادگیری ها و همچنین کاربردی تر کردن آن ها تأثیر بسزایی داشته باشد . در واقع درگیر شدن یادگیرنده با موضوع درسی یا به بیان دیگر ، درگیر شدن یادگیرنده با یک مسئله در زمینه ی درس مورد نظر و تلاش و تفکر برای یافتن راه حل آن مسئله و همچنین رعایت قواعد و اصول رسیدن به پاسخ یا نتیجه ی مورد نظر باعث می شود که هم یادگیری مطالب بهتر و عمیق تر صورت بگیرد و هم اینکه این یادگیری در فرد درونی شده و به صورت پایدار در می آید . حتی در این راه ممکن است با مسائل یا سؤالات جدیدی روبرو شود و دوباره برای یافتن پاسخ آن تلاش و کنجکاوی کند . در واقع رسیدن به نتیجه و پاسخ مسئله ، پاداش و یا بهتر بگوئیم ، انگیزه ای می شود که یادگیرنده را به تلاش برای مسائل دیگر ترغیب می کند .
در زمینه ی موضوع مورد بررسی در این تحقیق ، همان طور که در بخش بیان مسئله گفته شد ، بعلت شرایط خاص تحصیل در دانشگاهی مثل دانشگاه پیام نور از نظر سیستم آموزشی و حتی فضای آموزشی ناکافی آن ، جای خالی اینگونه فعالیت های علمی و پژوهشی در اکثر رشته های تحصیلی کاملاً حس می شود . عدم وجود کارگاه ها و آزمایشگاه های کافی برای برخی رشته ها و همچنین عدم وجود منابع و کتب مناسب و کافی برای فعالیت های پژوهشی و بعلاوه کم اهمیت تلقی کردن دروس عملی و پژوهشی و سطحی گذشتن از آن ها از جمله مشکلات دیگری می باشد که در این زمینه وجود دارد .
انجام پژوهش ها و تحقیقاتی در این زمینه ، اگر بصورت علمی و کامل انجام شود می تواند در بهتر کردن شرایط دانشگاه پیام نور و از جمله مرکز سبزوار مؤثر باشد . امروزه اعتقاد همه بر این است که دانشجویان پیام نور توان علمی بالایی دارند و از نظر سطح دانش و نمرات درسی ، اگر بیشتر از دیگر مراکز دانشگاهی نباشد ، قطعاً کمتر نیستند .
پس اگر به دروس عملی و پژهشی (از جمله پروژه های تحقیقاتی ، دروس عملی و کارگاهی و آزمایشگاهی) بهای بیشتری داده شوند ، به جرأت می توان گفت که دانشگاه پیام نور و دانشجویان آن می توانند در بالاترین رده های علمی و تخصصی قرار بگیرند .
انتخاب این موضوع برای انجام پروژه ی تحقیقاتی (سمینار) چند علت داشته است :
الف ) علاقه ای که به این موضوع داشتم .
ب ) کمبودی که در پرداختن به اینگونه موضعات در تحقیقات دانشجویی حس کردم .
ج ) هر چند اندک و سطحی بتوانم دانشجویان و شاید مسئولین این دانشگاه را به تفکر در این زمینه وادار و تلاش کنم که حتی به اندازه ی ذره ای آن ها را به اهمیت و جایگاه تحقیق و پژوهش و دروس عملی و تأثیرش در یادگیری دانشجویان و بهتر شدن کار دانشگاه یا هر مؤسسه دیگری واقف کنم .
اهداف پژوهشی :
در انجام این پژوهش چند هدف دنبال می شود :
پی بردن به اینکه دانشجویان چقدر به انجام فعالیت های پژوهشی علاقه نشان می دهند .
چقدر برای انجام پژوهیش انگیزه دارند.
تا چه حد معتقدند که پژوهش و تحقیق باعث یادگیری بهتر و پایدارتر آن ها می شود .
انجام تحقیق و پژوهش را چقدر برای افزایش کارایی و بازده در شغل آینده شان مؤثر می باشد .
انجام تحقیق و پژوهش را چقدر در بهتر شدن موقعیت دانشگاه پیام نور مؤثر می دانند .
انجام تحقیق و پژوهش چقدر می تواند علاقه و گرایش دانشجو را به رشته ی تحصیلی اش بیشتر کند .
انجام فعالیت های تتحقیقی تا چه حد باعث علاقه مندی داشنجو به ادامه ی تحصیل در مقاطع بالاتر می شود .
سؤالات پژوهش :
آیا بین افزایش فعالیت های پژوهشی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار و افزایش انگیزه ی آن ها رابطه وجود دارد ؟
آیا بین افزایش فعالیت های پژوهشی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار و پیشرفت تحصیلی آن ها رابطه وجود دارد ؟
آیا بین انجام فعالیت های پژوهشی و تحقیقی و علاقه مندی دانشجویان پیام نور مرکز سبزوار به ادامه ی تحصیلات در رده های بالاتر رابطه وجود دارد ؟
آیا بین انجام فعالیت های پژوهشی و یادگیری بهتر و پایدارتر موضوع مرتبط با تحقیق رابطه وجود دارد ؟
آیا بین انجام فعالیت های پژوهشی در دانشجویان پیام نور مرکز سبزوار و افزایش دانش و تخصص آن ها رابطه وجود دارد ؟
آیا بین انجام تحقیق و پژوهش و علاقه مندی بیشتر دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار به رشته ی تحصیلی شان رابطه وجود دارد ؟
آیا بین انجام تحقیق و پژوهش و افزایش بازده در شغل آینده ی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار رابطه وجود دارد ؟
فرضیات پژوهش :
برای پژوهشی که انجام می شود ، فرضیات زیر مورد نظر است :
بین انجام فعالیت های پژوهشی و تحقیقی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار و افزایش انگیزه ی آن ها رابطه وجود دارد . (فرضیه کلی)
بین افزایش فعالیت های پژوهشی و تحقیقی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار و پیشرفت تحصیلی آن ها رابطه وجود دارد . (فرضیه کلی)
فرضیات جزئی :
بین انجام فعالیت های پژوهشی و تحقیقی و علاقه مندی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز به ادامه ی تحصیلات در دوره های بالاتر رابطه وجود دارد .
بین انجام فعالیت های پژوهشی و یادگیری بهتر و پایدارتر موضوع درسی مرتبط با تحقیق رابطه وجود دارد .
بین انجام فعالیت های پژوهشی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار و افزایش دانش و تخصص آن ها رابطه وجود دارد .
بین انجام تحقیق و پژوهش و افزایش بازده در شغل آینده ی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار رابطه وجود دارد .
بین انجام تحقیق و پژوهش و علاقه مندی بیشتر دانشجویان به رشته ی تحصیلی شان رابطه وجود دارد .
انواع متغيیر :
متغیير بر اساس نقشی که در تحقیق بر عهده دارد ، به دو دسته تقسیم می شود :
الف ) متغییر مستقل : به متغییری گفته می شود که از طریق آن متغییر وابسته تعیین یا پیش بینی می شود . به این متغییر ، متغییر محرک یا درون داد گفته می شود و متغییری است که توسط پژوهشگر اندازه گیری ، دستکاری یا انتخاب می شود تا تأثیر یا رابطه ی آن با متغییر دیگری اندازه گیری شود. [4]
متغییر مستقل متغییری است که بوسیله ی آن متغییر وابسته اندازه گیری و پیش بینی می شود . محقق برای این اندازه گیری ، در متغییر مستقل تغییراتی را ایجاد می کند تا تأثیر آن را روی متغییر وابسته مطالعه و مشاهده کند .
در موضوعی که در این تحقیق قصد بررسی آن را داریم ، تحقیق و پژوهش در دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار بعنوان متغییر مستقل در نظر گرفته می شود .
ب ) متغییر وابسته : متغییر وابسته ، متغییر پاسخ ، برون داد یا ملاک است و عبارت است از وجهی یا جنبه ای از رفتار یک ارگانیزم که تحریک شده است . متغییر وابسته متغییری است که مشاهده یا اندازه گیری می شود تا تأثیر متغییر مستقل بر آن معلوم و مشخص شود در تحقیق آزمایش متغییر وابسته به متغییری اطلاق می شود که در اثر اجرا ، حذف یا تغییر متغییر مستقل آشکار ، پنهان یا تغییر می کند . متغییر وابسته بر عکس متغییر مستقل در اختیار محقق نیست و او نمی تواند در آن دستکاری یا تصرف به عمل آورد . [5]
متغییر وابسته متغییری است که تغییرات آن وابسته به تغییراتی است که در متغییر مستقل ایجاد می شود . یعنی می توان با ایجاد تغییر به طور عمدی و دستکاری متغییر مستقل ، نتیجه و تغییری که در متغییر وابسته ایجاد می شود را سنجید .
و متغییر وابسته متغییری است که سعی در اندازه گیری آن در پژوهش ها می شود .
متغییر وابسته در تحقیق فعلی ، افزایش انگیزه و پیشرفت تحصیلی در دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سبزوار می باشد .
تعریف مفاهیم و اصطلاحات اساسی :
در موضوع پژوهش مورد نظر برای مفاهیم زیر تعاریفی ارائه می شود :
تحقیق
پیشرفت تحصیلی
دانشجو
دانشگاه پیام نور
1- تحقیق : واژه ی تحقیق از زبان عربی گرفته شده است . در لغت به معنای درست کردن رسیدن ، بر رسیدن ، پژوهش ، رسیدگی ، بررسی ، مطالعه ی حقیقت و واقعیت است .[6]
تحقیق از نظر روان شناسی عبارت است از کاربرد روش های علمی در حل یک مسئله یا پاسخگویی به یک سؤال .
جان ریویی در کتاب منطق نظریه ی تحقیق ، تحقیق را چنین تعریف کرده است : تحقیق عبارت است از تغییر کنترل شده ی یک موقعیت غیر ثابت یا نامعین به موقعیتی که از لحاظ ویژگی ها و روابط کاملاً معین و ثابت است و در وضعی قرار دارد که عناصر موقعیت اصلی یا اولی بصورت یک کل متعد تغییر یافته اند .
تحقیق در تعلیم و تربیت به مجموعه فعالیت هایی اطلاق می شود که از طریق آن و با عنایت به اصول و روش های علمی پدیده آموزشی و تربیتی مورد پژوهش قرار می گیرند هدف آن کشف اصول کلی یا تفسیر رفتاری است که از آن برای تبیین ، کنترل و پیش بینی رویدادهای آموزشی استفاده می شود . [7]
در واقع تحقیق فعالیتی است نظام دار و به صورت سلسله مراتبی که با تمایل به فهم حقیقتی در رابطه با موضوع یا مسئله ای آغاز می شود ، با رعایت اصول و قواعد یک تحقیق علمی ادامه می یابد و با اثبات یا رد فرضیه یا فرضیات تدوین شده به نتیجه می رسد
پیشرفت تحصیلی : پیشرفت تحصیلی عبارت است از افزایش عملکرد یادگیرندگان یا دانش آموزان در مقایسه با هدف های آموزشی که از پیش تعیین شده است . [8]
پیشرفت تحصیلی اصطلاحی است که به منظور بیان سطح یادگیری دانش آموزان از مطالب تدریس شده به کار می رود و بهترین ملاک سنجش پیشرفت تحصیلی معدل یا میانگین می باشد که بصورت عددی از صفر تا 20 در نظر گرفته می شود .
دانشجو : به فردی که از طریق آزمون سراسری یا دوره های فراگیر پس از موفقیت در آزمون سراسری یا دوره های دانشپذیری پذیرفته شده است که باید دارای مدرک رسمی دیپلم و بالاتر باشد .[9]
دانشگاه پیام نور : دانشگاهی که مبتنی بر نظام آموزش باز و از راه دور است که کلاس های آن از طریق نشست های رفع اشکال گروهی یا فردی برگزار می شود[10]
دانشگاه پیام نور بر اساس نظام آموزش از راه دور و کلاس های نیمه حضوری پی ریزی شده است و سطح فراگیر دانشجویی آن تقریباً سراسر کشور را دربر می گیرد .
موانع و تنگاناهای تحقیق :
نبود منابع مورد نیاز به میزان کافی مثل (کمبود منابع و کتب کتابخانه ای دانشگاه ، نبودن کتاب و کتابخانه تخصصی در سطح شهر ، کمبود سایت های مرتبط و ...)
بعلت کمبود کتب موجود در کتابخانه ی دانشگاه و اکثراً وجود یک یا دو جلد از یک کتاب ، کتاب های مورد نیاز در زمان لازم در دسترس نبود .
عدم همکاری کافی مسئولین دانشگاه در زمینه ی اطلاعات آماری .
قدیمی بودن کتاب ها و عدم وجود کتب جدید و به روز .
خلاصه فصل اول :
در فصل اول این پژوهش مواردی بررسی شد از جمله :
در ابتدا مقدمه ای ذکر شد و به دنبال آن بیان مسئله ، و پس از آن اهمیت و ضرورت پژوهش عنوان شد . در واقع میزان اهمیت پرداختن به موضوعاتی از این قبیل تا حد امکان مورد قرار گرفت . سپس هدف از پرداختن به این موضوع عنوان شد و می توان گفت جهت اصلی تحقیق در این بخش مشخص شد .
پس از آن سؤالاتی که در این تحقیق به دنبال پاسخگویی به آن ها هستیم عنوان شد و بر اساس این سؤالات فرضیاتی تدوین شد که سعی داریم با جمع آوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل آن ها این فرضیات را تأیید یا رد کنیم .
در مرحله ی بعد متغییرها را مشخص کردیم و تعریف و نحوه ی ارتباط آن ها با یکدیگر را بیان کردیم و در آخر مفاهیم و اصطلاحاتی که نیاز به توضیح بیشتر داشت ، تعریف کردیم
مقدمه :
تحقیق زاده ی بارقه ی ناگهانی یک فکر نیست ، بلکه فعالیتی نظام مند در جهت پی بردن به چرائی و چگونگی های یک مسئله با استفاده از ابزارهای علمی مناسب است .[11]
اصولاً از آغاز پیدایش انسان اندیشیدن با ذات و سرشت او در انطباق بوده است به این معنی که انسان نخستین ، اولین پرسش ها را در برابر دگرگونی های پیرامون خود برای شناخت عوامل مؤثر در این دگرگونی ها مطرح ساخت و کنجکاوی در جهت مهار ساختن طبیعت و تحصیل اراده ی خویشتن بر اطراف را با بکار بستن شیوه های گوناگون آغاز کرد . به این ترتیب پیدائی سؤالاتی در ذهن انسان او را به اندیشیدن وا داشت و دستیابی به پاسخ به شناخت انجامید ، یعنی در حقیقت می توان گفت اندیشیدن به منظور پاسخگویی به ابهامات جزء جدا نشدنی ذات و سرشت آدمی بوده است و بسیاری از متفکران یونان باستان تا کنون اندیشیدن در باب جهان هستی را از اساسی ترین نیازهای بشر دانسته اند .
در کشورهایی نظیر ایران که طیف پیچیده ای از نظام های کهن و جدید در کنار یکدیگر زندگی می کنند و با توجه به تنوع فرهنگی جوامع و توصیف های این کشور و سرعت غیر یکنواخت هر یک از فرهنگ های موجود در انطباق با تحولات آینده ی کاری به مراتب بیشتر و دشوارتر را پیش روی برنامه ریزان کشور قرار خواهد داد . قدر مسلم این است که نمی توان تنها بخشی از جامعه ی ایران اسلامی را انتخاب و آمادگی و همسویی با آینده را در آن تزریق کرد ، بلکه ضروری است سر تا سر یک کشور در یک برنامه ریزی وسیع ملی شرکت داده شده ، رشد اجتماعی ، فرهنگی ، سیاسی و اقتصادی هر بخش آن با توجه به سابقه ی فرهنگی و در زمینه ی اقتصادی و اجتماعی خاص آن منطقه در برنامه ریزی برای آینده مدنظر قرار گیرد .
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
